trang chu sumvip

Product description



　　QUỐC HỘI

　　

　　CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

　　Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

　　

**

　　Số: 33/2005/QH11

　　Hà Nội, ngày 14 tháng 06 năm 2005

　　Căn cứ vào

　　Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 đã được sửa đổi, bổ

　　sung theo Nghị quyết số 51/2001/QH10 ngày 25 tháng 12 năm 2001 của Quốc hội

　　khoá X, kỳ họp thứ 10;

　　Bộ luật này quy định về dân sự.

　　PHẦN THỨ NHẤT

　　NHỮNG QUY

　　ĐỊNH CHUNG

　　CHƯƠNG I

　　NHIỆM VỤ VÀ

　　HIỆU LỰC CỦA BỘ LUẬT DÂN SỰ

　　Điều 1. Nhiệm vụ và phạm vi điều chỉnh của Bộ luật dân sự

　　Bộ luật dân sự quy

　　định địa vị pháp lý, chuẩn mực pháp lý cho cách ứng xử của cá nhân, pháp nhân,

　　chủ thể khác; quyền, nghĩa vụ của các chủ thể về nhân thân và tài sản trong các

　　quan hệ dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động (sau đây

　　gọi chung là quan hệ dân sự).

　　Bộ luật dân sự có

　　nhiệm vụ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, lợi ích của Nhà

　　nước, lợi ích công cộng; bảo đảm sự bình đẳng và an toàn pháp lý trong quan hệ

　　dân sự, góp phần tạo điều kiện đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần của nhân

　　dân, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.

　　Điều 2. Hiệu lực của Bộ luật dân sự

　　1. Bộ luật dân sự

　　được áp dụng đối với quan hệ dân sự được xác lập từ ngày Bộ luật này có hiệu

　　lực, trừ trường hợp được Bộ luật này hoặc nghị quyết của Quốc hội có quy định

　　khác.

　　2. Bộ luật dân sự

　　được áp dụng trên lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　3. Bộ luật dân sự được áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước

　　ngoài, trừ trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là

　　thành viên có quy định khác.

　　Điều 3. Áp dụng tập quán, quy định tương tự của pháp luật

　　Trong trường hợp

　　pháp luật không quy định và các bên không có thoả thuận thì có thể áp dụng tập

　　quán; nếu không có tập quán thì áp dụng quy định tương tự của pháp luật. Tập

　　quán và quy định tương tự của pháp luật không được trái với những nguyên tắc

　　quy định trong Bộ luật này.

　　CHƯƠNG II

　　NHỮNG

　　NGUYÊN TẮC CƠ BẢN

　　Điều 4. Nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết, thoả thuận

　　Quyền tự do cam

　　kết, thoả thuận trong việc xác lập quyền, nghĩa vụ dân sự được pháp luật bảo

　　đảm, nếu cam kết, thoả thuận đó không vi phạm điều cấm của pháp luật, không

　　trái đạo đức xã hội.

　　Trong quan hệ

　　dân sự, các bên hoàn toàn tự nguyện, không bên nào được áp đặt, cấm đoán, cưỡng

　　ép, đe doạ, ngăn cản bên nào.

　　Cam kết, thoả

　　thuận hợp pháp có hiệu lực bắt buộc thực hiện đối với các bên và phải được cá

　　nhân, pháp nhân, chủ thể khác tôn trọng.

　　Điều 5. Nguyên tắc bình đẳng

　　Trong quan hệ

　　dân sự, các bên đều bình đẳng, không được lấy lý do khác biệt về dân tộc, giới

　　tính, thành phần xã hội, hoàn cảnh kinh tế, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn

　　hoá, nghề nghiệp để đối xử không bình đẳng với nhau.

　　Điều 6. Nguyên tắc thiện chí, trung thực

　　Trong quan hệ dân

　　sự, các bên phải thiện chí, trung thực trong việc xác lập, thực hiện quyền,

　　nghĩa vụ dân sự, không bên nào được lừa dối bên nào.

　　Điều 7. Nguyên tắc chịu trách nhiệm dân sự

　　Các bên phải

　　nghiêm chỉnh thực hiện nghĩa vụ dân sự của mình và tự chịu trách nhiệm về việc

　　không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ, nếu không tự nguyện thực

　　hiện thì có thể bị cưỡng chế thực hiện theo quy định của pháp luật.

　　Điều 8. Nguyên tắc tôn trọng đạo đức, truyền thống tốt đẹp

　　Việc xác lập, thực

　　hiện quyền, nghĩa vụ dân sự phải bảo đảm giữ gìn bản sắc dân tộc, tôn trọng và

　　phát huy phong tục, tập quán, truyền thống tốt đẹp, tình đoàn kết, tương thân,

　　tương ái, mỗi người vì cộng đồng, cộng đồng vì mỗi người và các giá trị đạo đức

　　cao đẹp của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam.

　　Đồng bào các dân

　　tộc thiểu số được tạo điều kiện thuận lợi trong quan hệ dân sự để từng bước

　　nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của mình.

　　Việc giúp đỡ người

　　già, trẻ em, người tàn tật trong việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự được

　　khuyến khích.

　　Điều 9. Nguyên tắc tôn trọng, bảo vệ quyền dân sự

　　1. Tất cả các

　　quyền dân sự của cá nhân, pháp nhân, chủ thể khác được tôn trọng và được pháp luật

　　bảo vệ.

　　2. Khi quyền dân

　　sự của một chủ thể bị xâm phạm thì chủ thể đó có quyền tự bảo vệ theo quy định

　　của Bộ luật này hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền:

　　a) Công nhận

　　quyền dân sự của mình;

　　b) Buộc chấm

　　dứt hành vi vi phạm;

　　c) Buộc xin

　　lỗi, cải chính công khai;

　　d) Buộc thực

　　hiện nghĩa vụ dân sự;

　　đ) Buộc bồi

　　thường thiệt hại.

　　Điều 10. Nguyên tắc tôn trọng lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng,

　　quyền, lợi ích hợp

　　pháp của người

　　khác

　　Việc xác lập, thực

　　hiện quyền, nghĩa vụ dân sự không được xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, lợi

　　ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.

　　Điều 11. Nguyên tắc tuân thủ pháp luật

　　Việc xác lập, thực

　　hiện quyền, nghĩa vụ dân sự phải tuân theo quy định của Bộ luật này và quy định

　　khác của pháp luật.

　　Điều 12. Nguyên tắc hoà giải

　　Trong quan hệ dân

　　sự, việc hoà giải giữa các bên phù hợp với quy định của pháp luật được khuyến

　　khích.

　　Không ai được dùng

　　vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực khi tham gia quan hệ dân sự, giải quyết các

　　tranh chấp dân sự.

　　Điều 13. Căn cứ xác lập quyền, nghĩa vụ dân sự

　　Quyền, nghĩa vụ

　　dân sự được xác lập từ các căn cứ sau đây:

　　1. Giao dịch dân

　　sự hợp pháp;

　　2. Quyết định của

　　Toà án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác;

　　3. Sự kiện pháp lý

　　do pháp luật quy định;

　　4. Sáng tạo giá

　　trị tinh thần là đối tượng thuộc quyền sở hữu trí tuệ;

　　5. Chiếm hữu

　　tài sản có căn cứ pháp luật;

　　6. Gây thiệt

　　hại do hành vi trái pháp luật;

　　7. Thực hiện

　　công việc không có ủy quyền;

　　8. Chiếm hữu,

　　sử dụng tài sản, được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật;

　　9. Những căn cứ

　　khác do pháp luật quy định.

　　CHƯƠNG III

　　CÁ NHÂN

　　MỤC 1

　　NĂNG LỰC PHÁP LUẬT DÂN SỰ, NĂNG LỰC HÀNH

　　VI DÂN SỰ CỦA CÁ NHÂN

　　Điều 14. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân

　　1. Năng lực pháp luật

　　dân sự của cá nhân là khả năng của cá nhân có quyền dân sự và nghĩa vụ dân sự.

　　2. Mọi cá nhân đều

　　có năng lực pháp luật dân sự như nhau.

　　3. Năng lực pháp luật

　　dân sự của cá nhân có từ khi người đó sinh ra và chấm dứt khi người đó chết.

　　Điều 15. Nội dung năng lực pháp luật dân sự của cá nhân

　　Cá nhân có các

　　quyền, nghĩa vụ dân sự sau đây:

　　1. Quyền nhân

　　thân không gắn với tài sản và quyền nhân thân gắn với tài sản;

　　2. Quyền sở

　　hữu, quyền thừa kế và các quyền khác đối với tài sản;

　　3. Quyền tham

　　gia quan hệ dân sự và có nghĩa vụ phát sinh từ quan hệ đó.

　　Điều 16. Không hạn chế năng lực pháp luật dân sự của cá nhân

　　Năng lực pháp luật

　　dân sự của cá nhân không bị hạn chế, trừ trường hợp do pháp luật quy định.

　　Điều 17. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân

　　Năng lực hành

　　vi dân sự của cá nhân là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập,

　　thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự.

　　Điều 18. Người thành niên, người chưa thành niên

　　Người từ đủ

　　mười tám tuổi trở lên là người thành niên. Người chưa đủ mười tám tuổi là người

　　chưa thành niên.

　　Điều 19. Năng lực hành vi dân sự của người thành niên

　　Người thành niên

　　có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp quy định tại Điều

　　22 và Điều 23 của Bộ luật này.

　　Điều 20. Năng lực hành vi dân sự của người chưa thành niên từ đủ sáu

　　tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi

　　1. Người từ đủ sáu

　　tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải

　　được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu

　　sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi hoặc pháp luật có quy định khác.

　　2. Trong trường

　　hợp người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có tài sản riêng bảo

　　đảm thực hiện nghĩa vụ thì có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự

　　mà không cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ trường

　　hợp pháp luật có quy định khác.

　　Điều 21. Người không có năng lực hành vi dân sự

　　Người chưa đủ sáu

　　tuổi không có năng lực hành vi dân sự. Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi

　　phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện.

　　Điều 22. Mất năng lực hành vi dân sự

　　1. Khi một người

　　do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được

　　hành vi của mình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án

　　ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận của tổ

　　chức giám định.

　　Khi không còn căn

　　cứ tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính

　　người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án ra quyết định hủy

　　bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

　　2. Giao dịch dân

　　sự của người mất năng lực hành vi dân sự phải do người đại diện theo pháp luật

　　xác lập, thực hiện.

　　Điều 23. Hạn chế năng lực hành vi dân sự

　　

　　width=2 height=2 src="https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Quyen-dan-su/00002463_files/image001.gif">1.

　　Người nghiện ma tuý, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản

　　của gia đình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, cơ quan,

　　tổ chức hữu quan, Toà án có thể ra quyết định tuyên bố là người bị hạn chế năng

　　lực hành vi dân sự.

　　2. Người đại diện

　　theo pháp luật của người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự và phạm vi đại diện

　　do Toà án quyết định. Giao dịch dân sự liên quan đến tài sản của người bị hạn

　　chế năng lực hành vi dân sự phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật,

　　trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày.

　　3. Khi không

　　còn căn cứ tuyên bố một người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì theo yêu

　　cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, cơ quan, tổ

　　chức hữu quan, Toà án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố hạn chế năng lực

　　hành vi dân sự.

　　MỤC 2

　　QUYỀN NHÂN THÂN

　　Điều 24. Quyền nhân thân

　　Quyền nhân thân

　　được quy định trong Bộ luật này là quyền dân sự gắn liền với mỗi cá nhân, không

　　thể chuyển giao cho người khác, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　Điều 25. Bảo vệ quyền nhân thân

　　Khi quyền nhân

　　thân của cá nhân bị xâm phạm thì người đó có quyền:

　　1. Tự mình cải

　　chính;

　　2. Yêu cầu

　　người vi phạm hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền buộc người vi phạm

　　chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi, cải chính công khai;

　　3. Yêu cầu

　　người vi phạm hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền buộc người vi phạm

　　bồi thường thiệt hại.

　　Điều 26. Quyền đối với họ, tên

　　1. Cá nhân có

　　quyền có họ, tên. Họ, tên của một người được xác định theo họ, tên khai sinh

　　của người đó.

　　2. Cá nhân xác

　　lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự theo họ, tên của mình đã được cơ quan nhà

　　nước có thẩm quyền công nhận.

　　3. Việc sử dụng bí

　　danh, bút danh không được gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người

　　khác.

　　Điều 27. Quyền thay đổi họ, tên

　　1. Cá nhân có

　　quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ, tên

　　trong các trường hợp sau đây:

　　a) Theo yêu cầu

　　của người có họ, tên mà việc sử dụng họ, tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến

　　tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó;

　　b) Theo yêu cầu

　　của cha nuôi, mẹ nuôi về việc thay đổi họ, tên cho con nuôi hoặc khi người con

　　nuôi thôi không làm con nuôi và người này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ yêu cầu lấy lại

　　họ, tên mà cha đẻ, mẹ đẻ đã đặt;

　　c) Theo yêu cầu

　　của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc người con khi xác định cha, mẹ cho con;

　　d) Thay đổi họ cho

　　con từ họ của cha sang họ của mẹ hoặc ngược lại;

　　đ) Thay đổi họ,

　　tên của người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình;

　　e) Thay đổi họ,

　　tên của người được xác định lại giới tính;

　　g) Các trường hợp

　　khác do pháp luật về hộ tịch quy định.

　　2. Việc thay đổi

　　họ, tên cho người từ đủ chín tuổi trở lên phải có sự đồng ý của người đó.

　　3. Việc thay đổi

　　họ, tên của cá nhân không làm thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự được

　　xác lập theo họ, tên cũ.

　　Điều 28. Quyền xác định dân tộc

　　1. Cá nhân khi

　　sinh ra được xác định dân tộc theo dân tộc của cha đẻ, mẹ đẻ. Trong trường hợp

　　cha đẻ và mẹ đẻ thuộc hai dân tộc khác nhau thì dân tộc của người con được xác

　　định là dân tộc của cha đẻ hoặc dân tộc của mẹ đẻ theo tập quán hoặc theo thoả

　　thuận của cha đẻ, mẹ đẻ.

　　2. Người đã thành

　　niên, cha đẻ và mẹ đẻ hoặc người giám hộ của người chưa thành niên có quyền yêu

　　cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định lại dân tộc trong các trường hợp

　　sau đây:

　　a) Xác định lại

　　theo dân tộc của cha đẻ hoặc mẹ đẻ, nếu cha đẻ, mẹ đẻ thuộc hai dân tộc khác

　　nhau;

　　b) Xác định lại

　　theo dân tộc của cha đẻ, mẹ đẻ trong trường hợp làm con nuôi của người thuộc

　　dân tộc khác mà được xác định theo dân tộc của cha nuôi, mẹ nuôi do không biết

　　cha đẻ, mẹ đẻ là ai.

　　3. Trong trường

　　hợp cha đẻ, mẹ đẻ hoặc người giám hộ của người chưa thành niên yêu cầu xác định

　　lại dân tộc cho người chưa thành niên từ đủ mười lăm tuổi trở lên theo quy định

　　tại khoản 2 Điều này thì phải được sự đồng ý của người chưa thành niên đó.

　　Điều 29. Quyền được khai sinh

　　Cá nhân khi sinh

　　ra có quyền được khai sinh.

　　Điều 30. Quyền được khai tử

　　1. Khi có người

　　chết thì người thân thích, chủ nhà hoặc cơ quan, tổ chức nơi có người chết phải

　　khai tử cho người đó.

　　2. Trẻ sơ sinh,

　　nếu chết sau khi sinh thì phải được khai sinh và khai tử; nếu chết trước khi

　　sinh hoặc sinh ra mà chết ngay thì không phải khai sinh và khai tử.

　　Điều 31. Quyền của cá nhân đối với hình ảnh

　　1. Cá nhân có

　　quyền đối với hình ảnh của mình.

　　2. Việc sử dụng

　　hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý; trong trường hợp người đó đã

　　chết, mất năng lực hành vi dân sự, chưa đủ mười lăm tuổi thì phải được cha, mẹ,

　　vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người đại diện của người đó đồng ý, trừ

　　trường hợp vì lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng hoặc pháp luật có quy

　　định khác.

　　3. Nghiêm cấm việc

　　sử dụng hình ảnh của người khác mà xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của

　　người có hình ảnh.

　　Điều 32. Quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khoẻ, thân thể

　　1. Cá nhân có

　　quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khoẻ, thân thể.

　　2. Khi phát

　　hiện người bị tai nạn, bệnh tật mà tính mạng bị đe dọa thì người phát hiện có

　　trách nhiệm đưa đến cơ sở y tế; cơ sở y tế không được từ chối việc cứu chữa mà

　　phải tận dụng mọi phương tiện, khả năng hiện có để cứu chữa.

　　3. Việc thực

　　hiện phương pháp chữa bệnh mới trên cơ thể một người, việc gây mê, mổ, cắt bỏ,

　　cấy ghép bộ phận của cơ thể phải được sự đồng ý của người đó; nếu người đó chưa

　　thành niên, mất năng lực hành vi dân sự hoặc là bệnh nhân bất tỉnh thì phải

　　được cha, mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người giám hộ của người đó đồng

　　‎ý; trong trường hợp có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân mà không chờ

　　được ý kiến của những người trên thì phải có quyết định của người đứng đầu cơ

　　sở y tế.

　　4. Việc mổ tử

　　thi được thực hiện trong các trường hợp sau đây:

　　a) Có sự đồng ý

　　của người quá cố trước khi người đó chết;

　　b) Có sự đồng ý

　　của cha, mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người giám hộ khi không có ý

　　kiến của người quá cố trước khi người đó chết;

　　c) Theo quyết

　　định của tổ chức y tế, cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp cần

　　thiết.

　　Điều 33. Quyền hiến bộ phận cơ thể

　　Cá nhân có quyền

　　được hiến bộ phận cơ thể của mình vì mục đích chữa bệnh cho người khác hoặc

　　nghiên cứu khoa học.

　　Việc hiến và sử

　　dụng bộ phận cơ thể được thực hiện theo quy định của pháp luật.

　　Điều 34. Quyền hiến xác, bộ phận cơ thể sau khi chết

　　Cá nhân có quyền

　　hiến xác, bộ phận cơ thể của mình sau khi chết vì mục đích chữa bệnh cho người

　　khác hoặc nghiên cứu khoa học.

　　Việc hiến và sử

　　dụng xác, bộ phận cơ thể của người chết được thực hiện theo quy định của pháp luật.

　　Điều 35. Quyền nhận bộ phận cơ thể người

　　Cá nhân có quyền

　　nhận bộ phận cơ thể của người khác để chữa bệnh cho mình.

　　Nghiêm cấm việc

　　nhận, sử dụng bộ phận cơ thể của người khác vì mục đích thương mại.

　　Cá nhân có

　　quyền được xác định lại giới tính.

　　Việc xác định

　　lại giới tính của một người được thực hiện trong trường hợp giới tính của người

　　đó bị khuyết tật bẩm sinh hoặc chưa định hình chính xác mà cần có sự can thiệp

　　của y học nhằm xác định rõ về giới tính.

　　Việc xác định

　　lại giới tính được thực hiện theo quy định của pháp luật.

　　Điều 37. Quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín

　　Danh dự, nhân

　　phẩm, uy tín của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

　　Điều 38. Quyền bí mật đời tư

　　1. Quyền bí mật

　　đời tư của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

　　2. Việc thu thập,

　　công bố thông tin, tư liệu về đời tư của cá nhân phải được người đó đồng ý;

　　trong trường hợp người đó đã chết, mất năng lực hành vi dân sự, chưa đủ mười

　　lăm tuổi thì phải được cha, mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người đại

　　diện của người đó đồng ý, trừ trường hợp thu thập, công bố thông tin, tư liệu

　　theo quyết định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.

　　3. Thư tín,

　　điện thoại, điện tín, các hình thức thông tin điện tử khác của cá nhân được bảo

　　đảm an toàn và bí mật.

　　Việc kiểm soát

　　thư tín, điện thoại, điện tín, các hình thức thông tin điện tử khác của cá nhân

　　được thực hiện trong trường hợp pháp luật có quy định và phải có quyết định của

　　cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　Điều 39. Quyền kết hôn

　　Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của pháp luật về hôn nhân

　　và gia đình có quyền tự do kết hôn.

　　Việc tự do kết

　　hôn giữa những người thuộc các dân tộc, tôn giáo khác nhau, giữa những người

　　theo tôn giáo và không theo tôn giáo, giữa công dân Việt Nam

　　với người nước ngoài được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

　　Điều 40. Quyền bình đẳng của vợ chồng

　　Vợ, chồng bình

　　đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình và trong

　　quan hệ dân sự, cùng nhau xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh

　　phúc, bền vững.

　　Điều 41. Quyền được hưởng sự chăm sóc giữa các thành viên trong gia

　　đình

　　Các thành viên

　　trong gia đình có quyền được hưởng sự chăm sóc, giúp đỡ nhau phù hợp với truyền

　　thống đạo đức tốt đẹp của gia đình Việt Nam.

　　Con, cháu chưa

　　thành niên được hưởng sự chăm sóc, nuôi dưỡng của cha mẹ, ông bà; con, cháu có

　　bổn phận kính trọng, chăm sóc và phụng dưỡng cha mẹ, ông bà.

　　Điều 42. Quyền ly hôn

　　Vợ, chồng hoặc cả

　　hai người có quyền yêu cầu Toà án giải quyết việc ly hôn.

　　Điều 43. Quyền nhận, không nhận cha, mẹ, con

　　1. Người không

　　được nhận là cha, mẹ hoặc là con của người khác có quyền yêu cầu cơ quan nhà

　　nước có thẩm quyền xác định mình là cha, mẹ hoặc là con của người đó.

　　2. Người được nhận

　　là cha, mẹ hoặc là con của người khác có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm

　　quyền xác định mình không phải là cha, mẹ hoặc là con của người đó.

　　Điều 44. Quyền được nuôi con nuôi và quyền được nhận làm con nuôi

　　Quyền được nuôi

　　con nuôi và quyền được nhận làm con nuôi của cá nhân được pháp luật công nhận

　　và bảo hộ.

　　Việc nhận con

　　nuôi và được nhận làm con nuôi được thực hiện theo quy định của pháp luật.

　　Điều 45. Quyền đối với quốc tịch

　　Cá nhân có

　　quyền có quốc tịch.

　　Việc công nhận,

　　thay đổi, nhập quốc tịch, thôi quốc tịch Việt Nam được thực hiện theo quy định

　　của pháp luật về quốc tịch.

　　Điều 46. Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở

　　Cá nhân có quyền

　　bất khả xâm phạm về chỗ ở.

　　Việc vào chỗ ở của

　　một người phải được người đó đồng ý.

　　Chỉ trong trường

　　hợp được pháp luật quy định và phải có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm

　　quyền mới được tiến hành khám xét chỗ ở của một người; việc khám xét phải theo

　　trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.

　　Điều 47. Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo

　　1. Cá nhân có

　　quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào.

　　2. Không ai

　　được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để

　　xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của

　　người khác.

　　Điều 48. Quyền tự do đi lại, tự do cư trú

　　1. Cá nhân có

　　quyền tự do đi lại, tự do cư trú.

　　2. Quyền tự do

　　đi lại, tự do cư trú của cá nhân chỉ có thể bị hạn chế theo quyết định của cơ

　　quan nhà nước có thẩm quyền và theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.

　　Điều 49. Quyền lao động

　　Cá nhân có

　　quyền lao động.

　　Mọi người đều

　　có quyền làm việc, tự do lựa chọn việc làm, nghề nghiệp, không bị phân biệt đối

　　xử về dân tộc, giới tính, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo.

　　Điều 50. Quyền tự do kinh doanh

　　Quyền tự do

　　kinh doanh của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

　　Cá nhân có

　　quyền lựa chọn hình thức, lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh, lập doanh nghiệp, tự

　　do giao kết hợp đồng, thuê lao động và các quyền khác phù hợp với quy định của

　　pháp luật.

　　Điều 51. Quyền tự do nghiên cứu, sáng tạo

　　1. Cá nhân có

　　quyền tự do nghiên cứu khoa học - kỹ thuật, phát minh, sáng chế, sáng kiến cải

　　tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, sáng tác, phê bình văn học, nghệ thuật và

　　tham gia các hoạt động nghiên cứu, sáng tạo khác.

　　2. Quyền tự do

　　nghiên cứu, sáng tạo được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ. Không ai được cản

　　trở, hạn chế quyền tự do nghiên cứu, sáng tạo của cá nhân.

　　MỤC 3

　　NƠI CƯ TRÚ

　　Điều 52. Nơi cư trú

　　1. Nơi cư trú

　　của cá nhân là nơi người đó thường xuyên sinh sống.

　　2. Trường hợp

　　không xác định được nơi cư trú của cá nhân theo quy định tại khoản 1 Điều này

　　thì nơi cư trú là nơi người đó đang sinh sống.

　　Điều 53. Nơi cư trú của người chưa thành niên

　　1. Nơi cư trú

　　của người chưa thành niên là nơi cư trú của cha, mẹ; nếu cha, mẹ có nơi cư trú

　　khác nhau thì nơi cư trú của người chưa thành niên là nơi cư trú của cha hoặc

　　mẹ mà người chưa thành niên thường xuyên chung sống.

　　2. Người chưa

　　thành niên có thể có nơi cư trú khác với nơi cư trú của cha, mẹ nếu được cha,

　　mẹ đồng ý hoặc pháp luật có quy định.

　　Điều 54. Nơi cư trú của người được giám hộ

　　1. Nơi cư trú

　　của người được giám hộ là nơi cư trú của người giám hộ.

　　2. Người được

　　giám hộ có thể có nơi cư trú khác với nơi cư trú của người giám hộ nếu được

　　người giám hộ đồng ý hoặc pháp luật có quy định.

　　Điều 55. Nơi cư trú của vợ, chồng

　　1. Nơi cư trú

　　của vợ, chồng là nơi vợ, chồng thường xuyên chung sống.

　　2. Vợ, chồng có

　　thể có nơi cư trú khác nhau nếu có thoả thuận.

　　Điều 56. Nơi cư trú của quân nhân

　　1. Nơi cư trú của

　　quân nhân đang làm nghĩa vụ quân sự là nơi đơn vị của quân nhân đó đóng quân.

　　2. Nơi cư trú của

　　sĩ quan quân đội, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng là

　　nơi đơn vị của những người đó đóng quân, trừ trường hợp họ có nơi cư trú theo

　　quy định tại khoản 1 Điều 52 của Bộ luật này.

　　Điều 57. Nơi cư trú của người làm nghề lưu động

　　Nơi cư trú của

　　người làm nghề lưu động trên tàu, thuyền, phương tiện hành nghề lưu động khác

　　là nơi đăng ký tàu, thuyền, phương tiện đó, trừ trường hợp họ có nơi cư trú

　　theo quy định tại khoản 1 Điều 52 của Bộ luật này.

　　MỤC 4

　　GIÁM HỘ

　　Điều 58. Giám hộ

　　1. Giám hộ là việc

　　cá nhân, tổ chức (sau đây gọi chung là người giám hộ) được pháp luật quy định

　　hoặc được cử để thực hiện việc chăm sóc và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của

　　người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự (sau đây gọi chung là

　　người được giám hộ).

　　2. Người được giám

　　hộ bao gồm:

　　a) Người chưa

　　thành niên không còn cha, mẹ, không xác định được cha, mẹ hoặc cha, mẹ đều mất

　　năng lực hành vi dân sự, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, bị Toà án hạn chế

　　quyền của cha, mẹ hoặc cha, mẹ không có điều kiện chăm sóc, giáo dục người chưa

　　thành niên đó và nếu cha, mẹ có yêu cầu;

　　b) Người mất năng

　　lực hành vi dân sự.

　　3. Người chưa đủ

　　mười lăm tuổi được quy định tại điểm a khoản 2 Điều này và người được quy định

　　tại điểm b khoản 2 Điều này phải có người giám hộ.

　　4. Một người có

　　thể giám hộ cho nhiều người, nhưng một người chỉ có thể được một người giám hộ,

　　trừ trường hợp người giám hộ là cha, mẹ hoặc ông, bà theo quy định tại khoản 2 Điều 61 hoặc khoản 3 Điều 62 của Bộ luật này.

　　Điều 59. Giám sát việc giám hộ

　　1. Người thân

　　thích của người được giám hộ có trách nhiệm cử người đại diện làm người giám

　　sát việc giám hộ để theo dõi, đôn đốc, kiểm tra người giám hộ trong việc thực

　　hiện giám hộ, xem xét, giải quyết kịp thời những đề nghị, kiến nghị của người

　　giám hộ liên quan đến việc giám hộ.

　　Người thân thích

　　của người được giám hộ là vợ, chồng, cha, mẹ, con của người được giám hộ; nếu

　　không có ai trong số những người này thì người thân thích của người được giám

　　hộ là ông, bà, anh ruột, chị ruột, em ruột của người được giám hộ; nếu cũng

　　không có ai trong số những người này thì người thân thích của người được giám

　　hộ là bác, chú, cậu, cô, dì của người được giám hộ.

　　2. Trong trường

　　hợp không có người thân thích của người được giám hộ hoặc những người thân

　　thích không cử được người giám sát việc giám hộ theo quy định tại khoản 1 Điều này

　　thì ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú của người giám hộ cử người

　　giám sát việc giám hộ.

　　3. Người giám sát

　　việc giám hộ phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

　　Điều 60. Điều kiện của cá nhân làm người giám hộ

　　Cá nhân có đủ các điều

　　kiện sau đây có thể làm người giám hộ:

　　1. Có năng lực

　　hành vi dân sự đầy đủ;

　　2. Có tư cách đạo

　　đức tốt; không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc người bị

　　kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính

　　mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác;

　　3. Có điều kiện

　　cần thiết bảo đảm thực hiện việc giám hộ.

　　Điều 61. Người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên

　　Người giám hộ

　　đương nhiên của người chưa thành niên mà không còn cả cha và mẹ, không xác định

　　được cha, mẹ hoặc cả cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự, bị hạn chế năng

　　lực hành vi dân sự, bị Toà án hạn chế quyền của cha, mẹ hoặc cha, mẹ không có điều

　　kiện chăm sóc, giáo dục người chưa thành niên đó và nếu cha, mẹ có yêu cầu,

　　được xác định như sau:

　　1. Trong trường

　　hợp anh ruột, chị ruột không có thoả thuận khác thì anh cả hoặc chị cả là người

　　giám hộ của em chưa thành niên; nếu anh cả hoặc chị cả không có đủ điều kiện

　　làm người giám hộ thì anh, chị tiếp theo là người giám hộ;

　　2. Trong trường

　　hợp không có anh ruột, chị ruột hoặc anh ruột, chị ruột không có đủ điều kiện

　　làm người giám hộ thì ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại là người giám hộ;

　　nếu không có ai trong số những người thân thích này có đủ điều kiện làm người

　　giám hộ thì bác, chú, cậu, cô, dì là người giám hộ.

　　Điều 62. Người giám hộ đương nhiên của người mất năng lực hành vi dân

　　sự

　　1. Trong trường

　　hợp vợ mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng mất

　　năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ.

　　2. Trong trường

　　hợp cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự hoặc một người mất năng lực hành

　　vi dân sự, còn người kia không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con

　　cả là người giám hộ; nếu người con cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ

　　thì người con tiếp theo là người giám hộ.

　　3. Trong trường

　　hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự chưa có vợ, chồng, con hoặc có

　　mà vợ, chồng, con đều không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì cha, mẹ là

　　người giám hộ.

　　Điều 63. Cử người giám hộ

　　Trong trường hợp

　　người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự không có người giám hộ

　　đương nhiên theo quy định tại Điều 61 và Điều 62 của Bộ luật này

　　thì ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú của người được giám hộ có

　　trách nhiệm cử người giám hộ hoặc đề nghị một tổ chức đảm nhận việc giám hộ.

　　Điều 64. Thủ tục cử người giám hộ

　　1. Việc cử người

　　giám hộ phải được lập thành văn bản, trong đó ghi rõ lý do cử người giám hộ,

　　quyền, nghĩa vụ cụ thể của người giám hộ, tình trạng tài sản của người được

　　giám hộ.

　　2. Việc cử người

　　giám hộ phải được sự đồng ý của người được cử làm người giám hộ.

　　Điều 65. Nghĩa vụ của người giám hộ đối với người được giám hộ chưa đủ

　　mười lăm tuổi

　　Người giám hộ của

　　người chưa đủ mười lăm tuổi có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Chăm sóc, giáo

　　dục người được giám hộ;

　　2. Đại diện cho

　　người được giám hộ trong các giao dịch dân sự, trừ trường hợp pháp luật quy

　　định người chưa đủ mười lăm tuổi có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch

　　dân sự;

　　3. Quản lý tài

　　sản của người được giám hộ;

　　4. Bảo vệ

　　quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.

　　Điều 66. Nghĩa vụ của người giám hộ đối với người được giám hộ từ đủ

　　mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi

　　Người giám hộ

　　của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có các nghĩa vụ sau

　　đây:

　　1. Đại diện cho

　　người được giám hộ trong các giao dịch dân sự, trừ trường hợp pháp luật quy

　　định người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể tự mình xác

　　lập, thực hiện giao dịch dân sự;

　　2. Quản lý tài

　　sản của người được giám hộ;

　　3. Bảo vệ

　　quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.

　　Điều 67. Nghĩa vụ của người giám hộ đối với người được giám hộ mất năng

　　lực hành vi dân sự

　　Người giám hộ của

　　người mất năng lực hành vi dân sự có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Chăm sóc, bảo

　　đảm việc điều trị bệnh cho người được giám hộ;

　　2. Đại diện cho

　　người được giám hộ trong các giao dịch dân sự;

　　3. Quản lý tài

　　sản của người được giám hộ;

　　4. Bảo vệ

　　quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.

　　Điều 68. Quyền của người giám hộ

　　Người giám hộ có

　　các quyền sau đây:

　　1. Sử dụng tài sản

　　của người được giám hộ để chăm sóc, chi dùng cho những nhu cầu cần thiết của

　　người được giám hộ;

　　2. Được thanh

　　toán các chi phí cần thiết cho việc quản lý tài sản của người được giám hộ;

　　3. Đại diện cho

　　người được giám hộ trong việc xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự nhằm bảo

　　vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.

　　Điều 69. Quản lý tài sản của người được giám hộ

　　1. Người giám

　　hộ có trách nhiệm quản lý tài sản của người được giám hộ như tài sản của chính

　　mình.

　　2. Người giám

　　hộ được thực hiện các giao dịch liên quan đến tài sản của người được giám hộ vì

　　lợi ích của người được giám hộ. Việc bán, trao đổi, cho thuê, cho mượn, cho

　　vay, cầm cố, thế chấp, đặt cọc và các giao dịch khác đối với tài sản có giá trị

　　lớn của người được giám hộ phải được sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ.

　　Người giám hộ

　　không được đem tài sản của người được giám hộ tặng cho người khác.

　　3. Các giao

　　dịch dân sự giữa người giám hộ với người được giám hộ có liên quan đến tài sản

　　của người được giám hộ đều vô hiệu, trừ trường hợp giao dịch được thực hiện vì

　　lợi ích của người được giám hộ và có sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ.

　　Điều 70. Thay đổi người giám hộ

　　1. Người giám

　　hộ được thay đổi trong các trường hợp sau đây:

　　a) Người giám

　　hộ không còn đủ các điều kiện quy định tại Điều 60 của Bộ luật

　　này;

　　b) Người giám

　　hộ là cá nhân chết hoặc bị Toà án tuyên bố mất tích, tổ chức làm giám hộ chấm

　　dứt hoạt động;

　　c) Người giám

　　hộ vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ giám hộ;

　　d) Người giám hộ

　　đề nghị được thay đổi và có người khác nhận làm giám hộ.

　　2. Trong trường

　　hợp thay đổi người giám hộ đương nhiên thì những người được quy định tại Điều 61 và Điều 62 của Bộ luật này là người giám hộ đương

　　nhiên; nếu không có người giám hộ đương nhiên thì việc cử người giám hộ được

　　thực hiện theo quy định tại Điều 63 của Bộ luật này.

　　3. Thủ tục thay

　　đổi người giám hộ được cử được thực hiện theo quy định tại Điều

　　64 và Điều 71 của Bộ luật này.

　　Điều 71. Chuyển giao giám hộ của người giám hộ được cử

　　1. Khi thay đổi

　　người giám hộ thì trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày có người giám hộ

　　mới, người đã thực hiện việc giám hộ phải chuyển giao giám hộ cho người thay

　　thế mình.

　　2. Việc chuyển

　　giao giám hộ phải được lập thành văn bản, trong đó ghi rõ lý do chuyển giao và

　　tình trạng tài sản của người được giám hộ tại thời điểm chuyển giao. Người cử

　　người giám hộ, người giám sát việc giám hộ chứng kiến việc chuyển giao giám hộ.

　　3. Trong trường

　　hợp thay đổi người giám hộ vì lý do người giám hộ là cá nhân chết, bị Toà án

　　tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự, mất năng lực hành vi dân sự, mất

　　tích; tổ chức làm giám hộ chấm dứt hoạt động thì người cử người giám hộ lập

　　biên bản, ghi rõ tình trạng tài sản của người được giám hộ, quyền, nghĩa vụ

　　phát sinh trong quá trình thực hiện việc giám hộ để chuyển giao cho người giám

　　hộ mới với sự chứng kiến của người giám sát việc giám hộ.

　　4. Việc chuyển

　　giao giám hộ phải được ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú của

　　người giám hộ mới công nhận.

　　Điều 72. Chấm dứt việc giám hộ

　　Việc giám hộ chấm

　　dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Người được giám

　　hộ đã có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

　　2. Người được giám

　　hộ chết;

　　3. Cha, mẹ của

　　người được giám hộ đã có đủ điều kiện để thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình;

　　4. Người được

　　giám hộ được nhận làm con nuôi.

　　Điều 73. Hậu quả chấm dứt việc giám hộ

　　1. Khi việc giám

　　hộ chấm dứt thì trong thời hạn ba tháng, kể từ thời điểm chấm dứt việc giám hộ,

　　người giám hộ thanh toán tài sản với người được giám hộ hoặc với cha, mẹ của

　　người được giám hộ.

　　Trong trường hợp

　　người được giám hộ chết thì trong thời hạn ba tháng, kể từ thời điểm chấm dứt

　　việc giám hộ, người giám hộ thanh toán tài sản với người thừa kế của người được

　　giám hộ; nếu hết thời hạn đó mà chưa xác định được người thừa kế thì người giám

　　hộ tiếp tục quản lý tài sản của người được giám hộ cho đến khi tài sản được

　　giải quyết theo quy định của pháp luật về thừa kế và thông báo cho ủy ban nhân

　　dân xã, phường, thị trấn nơi người được giám hộ cư trú.

　　Việc thanh toán

　　tài sản được thực hiện với sự giám sát của người giám sát việc giám hộ.

　　2. Các quyền,

　　nghĩa vụ phát sinh từ các giao dịch dân sự vì lợi ích của người được giám hộ

　　được người giám hộ thực hiện như sau:

　　a) Chuyển cho

　　người được giám hộ khi người này đã có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

　　b) Chuyển cho

　　cha, mẹ của người được giám hộ trong trường hợp quy định tại khoản

　　3 và khoản 4 Điều 72 của Bộ luật này;

　　c) Chuyển cho

　　người thừa kế của người được giám hộ khi người được giám hộ chết.

　　MỤC 5

　　THÔNG BÁO TÌM KIẾM NGƯỜI VẮNG MẶT TẠI NƠI CƯ

　　TRÚ,TUYÊN BỐ MẤT TÍCH, TUYÊN BỐ CHẾT

　　Điều 74. Yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú và

　　quản lý tài sản của người đó

　　Khi một người biệt

　　tích sáu tháng liền trở lên thì những người có quyền, lợi ích liên quan có

　　quyền yêu cầu Toà án thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú theo quy

　　định của pháp luật tố tụng dân sự và có thể yêu cầu Toà án áp dụng biện pháp

　　quản lý tài sản của người vắng mặt quy định tại Điều 75 của Bộ

　　luật này.

　　Điều 75. Quản lý tài sản của người vắng mặt tại nơi cư trú

　　1. Theo yêu cầu

　　của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án giao tài sản của người vắng mặt

　　tại nơi cư trú cho những người sau đây quản lý:

　　a) Đối với tài

　　sản đã được người vắng mặt ủy quyền quản lý thì người được ủy quyền tiếp tục

　　quản lý;

　　b) Đối với tài

　　sản chung thì do chủ sở hữu chung còn lại quản lý;

　　c) Tài sản do

　　vợ hoặc chồng đang quản lý thì vợ hoặc chồng tiếp tục quản lý; nếu vợ hoặc

　　chồng chết hoặc mất năng lực hành vi dân sự, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự

　　thì con đã thành niên hoặc cha, mẹ của người vắng mặt quản lý.

　　2. Trong trường

　　hợp không có những người được quy định tại khoản 1 Điều này thì Toà án chỉ định

　　một người trong số những người thân thích của người vắng mặt tại nơi cư trú

　　quản lý tài sản; nếu không có người thân thích thì Toà án chỉ định người khác

　　quản lý tài sản.

　　Điều 76. Nghĩa vụ của người quản lý tài sản của người vắng mặt tại

　　nơi cư trú

　　Người quản lý

　　tài sản của người vắng mặt tại nơi cư trú có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Giữ gìn, bảo

　　quản tài sản của người vắng mặt như tài sản của chính mình;

　　2. Bán ngay tài

　　sản là hoa màu, sản phẩm khác có nguy cơ bị hư hỏng;

　　3. Thực hiện

　　nghĩa vụ cấp dưỡng, thanh toán nợ đến hạn của người vắng mặt bằng tài sản của

　　người đó theo quyết định của Toà án;

　　4. Giao lại tài

　　sản cho người vắng mặt khi người này trở về và phải thông báo cho Toà án biết;

　　nếu có lỗi trong việc quản lý tài sản mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.

　　Điều 77. Quyền của người quản lý tài sản của người vắng mặt tại nơi

　　cư trú

　　Người quản lý

　　tài sản của người vắng mặt tại nơi cư trú có các quyền sau đây:

　　1. Quản lý tài

　　sản của người vắng mặt;

　　2. Trích một phần

　　tài sản của người vắng mặt để thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, nghĩa vụ thanh toán

　　nợ đến hạn của người vắng mặt;

　　3. Được thanh

　　toán các chi phí cần thiết trong việc quản lý tài sản.

　　Điều 78. Tuyên bố một người mất tích

　　1. Khi một người

　　biệt tích hai năm liền trở lên, mặc dù đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông

　　báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin

　　tức xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết thì theo yêu cầu của người

　　có quyền, lợi ích liên quan, Toà án có thể tuyên bố người đó mất tích. Thời hạn

　　hai năm được tính từ ngày biết được tin tức cuối cùng về người đó; nếu không

　　xác định được ngày có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu

　　tiên của tháng tiếp theo tháng có tin tức cuối cùng; nếu không xác định được

　　ngày, tháng có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên

　　của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng.

　　2. Trong trường

　　hợp vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất tích xin ly hôn thì Toà án giải

　　quyết cho ly hôn.

　　Điều 79. Quản lý tài sản của người bị tuyên bố mất tích

　　Người đang quản

　　lý tài sản của người vắng mặt tại nơi cư trú quy định tại khoản

　　1 Điều 75 của Bộ luật này tiếp tục quản lý tài sản của người đó khi người

　　đó bị Toà án tuyên bố mất tích và có các quyền, nghĩa vụ quy định tại Điều 76 và Điều 77 của Bộ luật này.

　　Trong trường

　　hợp Toà án giải quyết cho vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất tích ly hôn

　　thì tài sản của người mất tích được giao cho con đã thành niên hoặc cha, mẹ của

　　người mất tích quản lý; nếu không có những người này thì giao cho người thân

　　thích của người mất tích quản lý; nếu không có người thân thích thì Toà án chỉ

　　định người khác quản lý tài sản.

　　Điều 80. Hủy bỏ quyết định tuyên bố một người mất tích

　　1. Khi người bị

　　tuyên bố mất tích trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo

　　yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án ra

　　quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố một người mất tích.

　　2. Người bị tuyên

　　bố mất tích trở về được nhận lại tài sản do người quản lý tài sản chuyển giao

　　sau khi đã thanh toán chi phí quản lý.

　　3. Trong trường

　　hợp vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất tích đã được ly hôn thì dù người bị

　　tuyên bố mất tích trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống, quyết

　　định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật.

　　Điều 81. Tuyên bố một người là đã chết

　　1. Người có

　　quyền, lợi ích liên quan có thể yêu cầu Toà án ra quyết định tuyên bố một người

　　là đã chết trong các trường hợp sau đây:

　　a) Sau ba năm,

　　kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Toà án có hiệu lực pháp luật mà vẫn

　　không có tin tức xác thực là còn sống;

　　b) Biệt tích

　　trong chiến tranh sau năm năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không có

　　tin tức xác thực là còn sống;

　　c) Bị tai nạn

　　hoặc thảm họa, thiên tai mà sau một năm, kể từ ngày tai nạn hoặc thảm hoạ,

　　thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ trường hợp

　　pháp luật có quy định khác;

　　d) Biệt tích

　　năm năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này

　　được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 78 của Bộ luật này.

　　2. Tuỳ từng

　　trường hợp, Toà án xác định ngày chết của người bị tuyên bố là đã chết căn cứ

　　vào các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này.

　　Điều 82. Quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản của người bị Toà án

　　tuyên bố là đã chết

　　1. Khi quyết

　　định của Toà án tuyên bố một người là đã chết có hiệu lực pháp luật thì quan hệ

　　về hôn nhân, gia đình và các quan hệ nhân thân khác của người đó được giải

　　quyết như đối với người đã chết.

　　2. Quan hệ tài

　　sản của người bị Toà án tuyên bố là đã chết được giải quyết như đối với người

　　đã chết; tài sản của người đó được giải quyết theo quy định của pháp luật về

　　thừa kế.

　　Điều 83. Hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết

　　1. Khi một người

　　bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì

　　theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án ra

　　quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.

　　2. Quan hệ nhân

　　thân của người bị tuyên bố là đã chết được khôi phục khi Toà án ra quyết định

　　hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết, trừ các trường hợp sau đây:

　　a) Vợ hoặc chồng

　　của người bị tuyên bố là đã chết đã được Toà án cho ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 78 của Bộ luật này thì quyết định cho ly hôn vẫn

　　có hiệu lực pháp luật;

　　b) Vợ hoặc chồng

　　của người bị tuyên bố là đã chết đã kết hôn với người khác thì việc kết hôn đó

　　vẫn có hiệu lực pháp luật.

　　3. Người bị tuyên

　　bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế

　　trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn.

　　Trong trường hợp

　　người thừa kế của người bị tuyên bố là đã chết biết người này còn sống mà cố

　　tình giấu giếm nhằm hưởng thừa kế thì người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã

　　nhận, kể cả hoa lợi, lợi tức; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.

　　CHƯƠNG IV

　　PHÁP NHÂN

　　MỤC 1

　　NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG VỀ PHÁP NHÂN

　　Điều 84. Pháp nhân

　　Một tổ chức

　　được công nhận là pháp nhân khi có đủ các điều kiện sau đây:

　　1. Được thành

　　lập hợp pháp;

　　2. Có cơ cấu tổ

　　chức chặt chẽ;

　　3. Có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và tự chịu trách

　　nhiệm bằng tài sản đó;

　　4. Nhân danh

　　mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập.

　　Điều 85. Thành lập pháp nhân

　　Pháp nhân được

　　thành lập theo sáng kiến của cá nhân, tổ chức hoặc theo quyết định của cơ quan

　　nhà nước có thẩm quyền.

　　Điều 86. Năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân

　　1. Năng lực pháp luật

　　dân sự của pháp nhân là khả năng của pháp nhân có các quyền, nghĩa vụ dân sự

　　phù hợp với mục đích hoạt động của mình.

　　2. Năng lực pháp luật

　　dân sự của pháp nhân phát sinh từ thời điểm pháp nhân được thành lập và chấm

　　dứt từ thời điểm chấm dứt pháp nhân.

　　3. Người đại diện

　　theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền của pháp nhân nhân danh pháp

　　nhân trong quan hệ dân sự.

　　Điều 87. Tên gọi của pháp nhân

　　1. Pháp nhân phải

　　có tên gọi bằng tiếng Việt, thể hiện rõ loại hình tổ chức của pháp nhân và phân

　　biệt với các pháp nhân khác trong cùng một lĩnh vực hoạt động.

　　2. Pháp nhân phải

　　sử dụng tên gọi của mình trong giao dịch dân sự.

　　3. Tên gọi của

　　pháp nhân được pháp luật công nhận và bảo vệ.

　　Điều 88. Điều lệ của pháp nhân

　　1. Trong trường

　　hợp pháp luật quy định pháp nhân phải có điều lệ thì điều lệ của pháp nhân phải

　　được các sáng lập viên hoặc đại hội thành viên thông qua; điều lệ của pháp nhân

　　phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận trong trường hợp pháp luật

　　có quy định.

　　2. Điều lệ của

　　pháp nhân có những nội dung chủ yếu sau đây:

　　a) Tên gọi của

　　pháp nhân;

　　b) Mục đích và

　　phạm vi hoạt động;

　　c) Trụ sở;

　　d) Vốn điều lệ,

　　nếu có;

　　đ) Cơ cấu tổ

　　chức; thể thức cử, bầu, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, nhiệm vụ và quyền hạn

　　của các chức danh của cơ quan điều hành và các cơ quan khác;

　　e) Quyền, nghĩa

　　vụ của các thành viên;

　　g) Thể thức sửa

　　đổi, bổ sung điều lệ;

　　h) Điều kiện

　　hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể pháp nhân.

　　3. Việc sửa

　　đổi, bổ sung điều lệ của pháp nhân phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền

　　công nhận trong trường hợp pháp luật có quy định.

　　Điều 89. Cơ quan điều hành của pháp nhân

　　1. Pháp nhân

　　phải có cơ quan điều hành.

　　2. Tổ chức,

　　nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành của pháp nhân được quy định trong điều

　　lệ của pháp nhân hoặc trong quyết định thành lập pháp nhân.

　　Điều 90. Trụ sở của pháp nhân

　　Trụ sở của pháp

　　nhân là nơi đặt cơ quan điều hành của pháp nhân.

　　Địa chỉ liên

　　lạc của pháp nhân là địa chỉ trụ sở của pháp nhân. Pháp nhân có thể chọn nơi

　　khác làm địa chỉ liên lạc.

　　Điều 91. Đại diện của pháp nhân

　　1. Đại diện của

　　pháp nhân có thể là đại diện theo pháp luật hoặc đại diện theo ủy quyền. Người

　　đại diện của pháp nhân phải tuân theo quy định về đại diện tại Chương VII, Phần

　　thứ nhất của Bộ luật này.

　　2. Đại diện

　　theo pháp luật của pháp nhân được quy định trong điều lệ của pháp nhân hoặc

　　trong quyết định thành lập pháp nhân.

　　Điều 92. Văn phòng đại diện, chi nhánh của pháp nhân

　　1. Pháp nhân có

　　thể đặt văn phòng đại diện, chi nhánh ở nơi khác với nơi đặt trụ sở của pháp

　　nhân.

　　2. Văn phòng

　　đại diện là đơn vị phụ thuộc của pháp nhân, có nhiệm vụ đại diện theo ủy quyền

　　cho lợi ích của pháp nhân và thực hiện việc bảo vệ các lợi ích đó.

　　3. Chi nhánh là đơn vị phụ thuộc của pháp nhân, có nhiệm vụ thực

　　hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của pháp nhân, kể cả chức năng đại diện

　　theo ủy quyền.

　　4. Văn phòng

　　đại diện, chi nhánh không phải là pháp nhân. Người đứng đầu văn phòng đại diện,

　　chi nhánh thực hiện nhiệm vụ theo ủy quyền của pháp nhân trong phạm vi và thời

　　hạn được ủy quyền.

　　5. Pháp nhân có

　　các quyền, nghĩa vụ dân sự phát sinh từ giao dịch dân sự do văn phòng đại diện,

　　chi nhánh xác lập, thực hiện.

　　Điều 93. Trách nhiệm dân sự của pháp nhân

　　1. Pháp nhân

　　phải chịu trách nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự do người

　　đại diện xác lập, thực hiện nhân danh pháp nhân.

　　2. Pháp nhân

　　chịu trách nhiệm dân sự bằng tài sản của mình; không chịu trách nhiệm thay cho

　　thành viên của pháp nhân đối với nghĩa vụ dân sự do thành viên xác lập, thực

　　hiện không nhân danh pháp nhân.

　　3. Thành viên

　　của pháp nhân không chịu trách nhiệm dân sự thay cho pháp nhân đối với nghĩa vụ

　　dân sự do pháp nhân xác lập, thực hiện.

　　Điều 94. Hợp nhất pháp nhân

　　1. Các pháp

　　nhân cùng loại có thể hợp nhất thành một pháp nhân mới theo quy định của điều

　　lệ, theo thoả thuận giữa các pháp nhân hoặc theo quyết định của cơ quan nhà

　　nước có thẩm quyền.

　　2. Sau khi hợp

　　nhất, các pháp nhân cũ chấm dứt; các quyền, nghĩa vụ dân sự của các pháp nhân

　　cũ được chuyển giao cho pháp nhân mới.

　　Điều 95. Sáp nhập pháp nhân

　　1. Một pháp

　　nhân có thể được sáp nhập (sau đây gọi là pháp nhân được sáp nhập) vào một pháp

　　nhân khác cùng loại (sau đây gọi là pháp nhân sáp nhập) theo quy định của điều

　　lệ, theo thoả thuận giữa các pháp nhân hoặc theo quyết định của cơ quan nhà

　　nước có thẩm quyền.

　　2. Sau khi sáp

　　nhập, pháp nhân được sáp nhập chấm dứt; các quyền, nghĩa vụ dân sự của pháp

　　nhân được sáp nhập được chuyển giao cho pháp nhân sáp nhập.

　　Điều 96. Chia pháp nhân

　　1. Một pháp

　　nhân có thể chia thành nhiều pháp nhân theo quy định của điều lệ hoặc theo

　　quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　2. Sau khi

　　chia, pháp nhân bị chia chấm dứt; quyền, nghĩa vụ dân sự của pháp nhân bị chia

　　được chuyển giao cho các pháp nhân mới.

　　Điều 97. Tách pháp nhân

　　1. Một pháp

　　nhân có thể tách thành nhiều pháp nhân theo quy định của điều lệ hoặc theo

　　quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　2. Sau khi tách,

　　pháp nhân bị tách và pháp nhân được tách thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình phù

　　hợp với mục đích hoạt động của các pháp nhân đó.

　　Điều 98. Giải thể pháp nhân

　　1. Pháp nhân có

　　thể bị giải thể trong các trường hợp sau đây:

　　a) Theo quy

　　định của điều lệ;

　　b) Theo quyết

　　định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

　　c) Hết thời hạn

　　hoạt động được ghi trong điều lệ hoặc trong quyết định của cơ quan nhà nước có

　　thẩm quyền.

　　2. Trước khi

　　giải thể, pháp nhân phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài sản.

　　Điều 99. Chấm dứt pháp nhân

　　1. Pháp nhân

　　chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　a) Hợp nhất,

　　sáp nhập, chia, giải thể pháp nhân theo quy định tại các điều

　　94, 95, 96 và 98 của Bộ luật này;

　　b) Bị tuyên bố

　　phá sản theo quy định của pháp luật về phá sản.

　　2. Pháp nhân

　　chấm dứt kể từ thời điểm xoá tên trong sổ đăng ký pháp nhân hoặc từ thời điểm

　　được xác định trong quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　3. Khi pháp

　　nhân chấm dứt, tài sản của pháp nhân được giải quyết theo quy định của pháp luật.

　　MỤC 2

　　CÁC LOẠI PHÁP NHÂN

　　Điều 100. Các loại pháp nhân

　　1. Cơ quan nhà

　　nước, đơn vị vũ trang nhân dân.

　　2. Tổ chức

　　chính trị, tổ chức chính trị - xã hội.

　　3. Tổ chức kinh

　　tế.

　　4. Tổ chức

　　chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.

　　5. Quỹ xã hội,

　　quỹ từ thiện.

　　6. Tổ chức khác

　　có đủ các điều kiện quy định tại Điều 84 của Bộ luật này.

　　Điều 101. Pháp nhân là cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân

　　1. Cơ quan nhà

　　nước, đơn vị vũ trang nhân dân được Nhà nước giao tài sản để thực hiện chức

　　năng quản lý nhà nước và thực hiện các chức năng khác không nhằm mục đích kinh

　　doanh là pháp nhân khi tham gia quan hệ dân sự.

　　2. Cơ quan nhà

　　nước, đơn vị vũ trang nhân dân chịu trách nhiệm dân sự liên quan đến việc thực

　　hiện chức năng, nhiệm vụ của mình bằng kinh phí được cấp từ ngân sách nhà nước.

　　3. Trong trường

　　hợp cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân thực hiện các hoạt động có thu

　　theo quy định của pháp luật thì phải chịu trách nhiệm dân sự liên quan đến hoạt

　　động có thu bằng tài sản có được từ hoạt động này.

　　Điều 102. Pháp nhân là tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội

　　1. Tổ chức chính

　　trị, tổ chức chính trị - xã hội quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc sở

　　hữu của mình nhằm thực hiện mục tiêu chính trị, xã hội theo điều lệ là pháp

　　nhân khi tham gia quan hệ dân sự.

　　2. Tài sản của tổ

　　chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội không thể phân chia cho các thành

　　viên.

　　3. Tổ chức chính

　　trị, tổ chức chính trị - xã hội chịu trách nhiệm dân sự bằng tài sản của mình,

　　trừ tài sản mà theo quy định của pháp luật không được sử dụng để chịu trách

　　nhiệm dân sự.

　　Điều 103. Pháp nhân là tổ chức kinh tế

　　1. Doanh nghiệp

　　nhà nước, hợp tác xã, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, doanh

　　nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và các tổ chức kinh tế khác có đủ các điều kiện

　　quy định tại Điều 84 của Bộ luật này là pháp nhân.

　　2. Tổ chức kinh

　　tế phải có điều lệ.

　　3. Tổ chức kinh

　　tế chịu trách nhiệm dân sự bằng tài sản của mình.

　　Điều 104. Pháp nhân là tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức

　　xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp

　　1. Tổ chức chính

　　trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp được cơ

　　quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập, công nhận điều lệ và có hội

　　viên là cá nhân, tổ chức tự nguyện đóng góp tài sản hoặc hội phí nhằm phục vụ mục

　　đích của hội và nhu cầu chung của hội viên là pháp nhân khi tham gia quan hệ

　　dân sự.

　　2. Tổ chức chính

　　trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp chịu

　　trách nhiệm dân sự bằng tài sản của mình.

　　3. Trong trường

　　hợp tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội -

　　nghề nghiệp chấm dứt hoạt động thì tài sản của tổ chức đó không được phân chia

　　cho các hội viên mà phải được giải quyết theo quy định của pháp luật.

　　Điều 105. Pháp nhân là quỹ xã hội, quỹ từ thiện

　　1. Quỹ xã hội, quỹ

　　từ thiện được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập, công nhận điều

　　lệ, hoạt động vì mục đích khuyến khích phát triển văn hoá, khoa học, từ thiện

　　và các mục đích xã hội, nhân đạo khác không nhằm mục đích thu lợi nhuận là pháp

　　nhân khi tham gia quan hệ dân sự.

　　2. Tài sản của quỹ

　　xã hội, quỹ từ thiện được quản lý, sử dụng và định đoạt theo quy định của pháp luật

　　và phù hợp với mục đích hoạt động của quỹ do điều lệ quy định.

　　3. Quỹ xã hội, quỹ

　　từ thiện chỉ được phép tiến hành các hoạt động quy định trong điều lệ được cơ

　　quan nhà nước có thẩm quyền công nhận, trong phạm vi tài sản của quỹ và phải

　　chịu trách nhiệm dân sự bằng tài sản đó.

　　4. Tổ chức đã lập

　　quỹ xã hội, quỹ từ thiện không phải chịu trách nhiệm dân sự bằng tài sản thuộc

　　sở hữu của mình về các hoạt động của quỹ và không được phân chia tài sản của

　　quỹ trong quá trình quỹ hoạt động.

　　Trong trường hợp

　　quỹ xã hội, quỹ từ thiện chấm dứt hoạt động thì tài sản của quỹ không được phân

　　chia cho các sáng lập viên mà phải được giải quyết theo quy định của pháp luật.

　　CHƯƠNG V

　　HỘ GIA ĐÌNH, TỔ HỢP TÁC

　　MỤC 1

　　HỘ GIA ĐÌNH

　　Điều 106. Hộ gia đình

　　Hộ gia đình mà

　　các thành viên có tài sản chung, cùng đóng góp công sức để hoạt động kinh tế

　　chung trong sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp hoặc một số lĩnh vực sản xuất, kinh

　　doanh khác do pháp luật quy định là chủ thể khi tham gia quan hệ dân sự thuộc

　　các lĩnh vực này.

　　Điều 107. Đại diện của hộ gia đình

　　1. Chủ hộ là

　　đại diện của hộ gia đình trong các giao dịch dân sự vì lợi ích chung của hộ.

　　Cha, mẹ hoặc một thành viên khác đã thành niên có thể là chủ hộ.

　　Chủ hộ có thể

　　ủy quyền cho thành viên khác đã thành niên làm đại diện của hộ trong quan hệ

　　dân sự.

　　2. Giao dịch

　　dân sự do người đại diện của hộ gia đình xác lập, thực hiện vì lợi ích chung

　　của hộ làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của cả hộ gia đình.

　　Điều 108. Tài sản chung của hộ gia đình

　　Tài sản chung

　　của hộ gia đình gồm quyền sử dụng đất, quyền sử dụng rừng, rừng trồng của hộ

　　gia đình, tài sản do các thành viên đóng góp, cùng nhau tạo lập nên hoặc được

　　tặng cho chung, được thừa kế chung và các tài sản khác mà các thành viên thoả

　　thuận là tài sản chung của hộ.

　　Điều 109. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung của hộ gia

　　đình

　　1. Các thành

　　viên của hộ gia đình chiếm hữu và sử dụng tài sản chung của hộ theo phương thức

　　thoả thuận.

　　2. Việc định đoạt tài sản là tư liệu sản xuất, tài sản chung có giá

　　trị lớn của hộ gia đình phải được các thành viên từ đủ mười lăm tuổi trở lên

　　đồng ý; đối với các loại tài sản chung khác phải được đa số thành viên từ đủ mười

　　lăm tuổi trở lên đồng ý.

　　Điều 110. Trách nhiệm dân sự của hộ gia đình

　　1. Hộ gia đình

　　phải chịu trách nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự do người

　　đại diện của hộ gia đình xác lập, thực hiện nhân danh hộ gia đình.

　　2. Hộ gia đình

　　chịu trách nhiệm dân sự bằng tài sản chung của hộ; nếu tài sản chung không đủ

　　để thực hiện nghĩa vụ chung của hộ thì các thành viên phải chịu trách nhiệm

　　liên đới bằng tài sản riêng của mình.

　　MỤC 2

　　TỔ HỢP TÁC

　　Điều 111. Tổ hợp tác

　　1. Tổ hợp tác

　　được hình thành trên cơ sở hợp đồng hợp tác có chứng thực của ủy ban nhân dân

　　xã, phường, thị trấn của từ ba cá nhân trở lên, cùng đóng góp tài sản, công sức

　　để thực hiện những công việc nhất định, cùng hưởng lợi và cùng chịu trách nhiệm

　　là chủ thể trong các quan hệ dân sự.

　　Tổ hợp tác có

　　đủ điều kiện để trở thành pháp nhân theo quy định của pháp luật thì đăng ký

　　hoạt động với tư cách pháp nhân tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　2. Hợp đồng hợp

　　tác có các nội dung chủ yếu sau đây:

　　a) Mục đích,

　　thời hạn hợp đồng hợp tác;

　　b) Họ, tên, nơi

　　cư trú của tổ trưởng và các tổ viên;

　　c) Mức đóng góp

　　tài sản, nếu có; phương thức phân chia hoa lợi, lợi tức giữa các tổ viên;

　　d) Quyền, nghĩa

　　vụ và trách nhiệm của tổ trưởng, của các tổ viên;

　　đ) Điều kiện

　　nhận tổ viên mới và ra khỏi tổ hợp tác;

　　e) Điều kiện

　　chấm dứt tổ hợp tác;

　　g) Các thoả

　　thuận khác.

　　Điều 112. Tổ viên tổ hợp tác

　　Tổ viên tổ hợp

　　tác là cá nhân từ đủ mười tám tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

　　Tổ hợp tác có

　　quyền giao kết hợp đồng lao động với người không phải là tổ viên để thực hiện

　　những công việc nhất định.

　　Điều 113. Đại diện của tổ hợp tác

　　1. Đại diện của

　　tổ hợp tác trong các giao dịch dân sự là tổ trưởng do các tổ viên cử ra.

　　Tổ trưởng tổ

　　hợp tác có thể ủy quyền cho tổ viên thực hiện một số công việc nhất định cần

　　thiết cho tổ.

　　2. Giao dịch

　　dân sự do người đại diện của tổ hợp tác xác lập, thực hiện vì mục đích hoạt

　　động của tổ hợp tác theo quyết định của đa số tổ viên làm phát sinh quyền,

　　nghĩa vụ của cả tổ hợp tác.

　　Điều 114. Tài sản của tổ hợp tác

　　1. Tài sản do

　　các tổ viên đóng góp, cùng tạo lập và được tặng cho chung là tài sản của tổ hợp

　　tác.

　　2. Các tổ viên

　　quản lý và sử dụng tài sản của tổ hợp tác theo phương thức thoả thuận.

　　3. Việc định

　　đoạt tài sản là tư liệu sản xuất của tổ hợp tác phải được toàn thể tổ viên đồng

　　ý; đối với các loại tài sản khác phải được đa số tổ viên đồng ý.

　　Điều 115. Nghĩa vụ của tổ viên

　　Tổ viên có các

　　nghĩa vụ sau đây:

　　1. Thực hiện sự

　　hợp tác theo nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi, giúp đỡ lẫn nhau và bảo đảm lợi

　　ích chung của tổ hợp tác;

　　2. Bồi thường

　　thiệt hại cho tổ hợp tác do lỗi của mình gây ra.

　　Điều 116. Quyền của tổ viên

　　Tổ viên có các

　　quyền sau đây:

　　1. Được hưởng

　　hoa lợi, lợi tức thu được từ hoạt động của tổ hợp tác theo thoả thuận;

　　2. Tham gia

　　quyết định các vấn đề có liên quan đến hoạt động của tổ hợp tác, thực hiện việc

　　kiểm tra hoạt động của tổ hợp tác.

　　Điều 117. Trách nhiệm dân sự của tổ hợp tác

　　1. Tổ hợp tác phải

　　chịu trách nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự do người đại

　　diện xác lập, thực hiện nhân danh tổ hợp tác.

　　2. Tổ hợp tác chịu

　　trách nhiệm dân sự bằng tài sản của tổ; nếu tài sản không đủ để thực hiện nghĩa

　　vụ chung của tổ thì tổ viên phải chịu trách nhiệm liên đới theo phần tương ứng

　　với phần đóng góp bằng tài sản riêng của mình.

　　Điều 118. Nhận tổ viên mới

　　Tổ hợp tác có thể

　　nhận thêm tổ viên mới, nếu được đa số tổ viên đồng ý, trừ trường hợp có thoả

　　thuận khác.

　　Điều 119. Ra khỏi tổ hợp tác

　　1. Tổ viên có

　　quyền ra khỏi tổ hợp tác theo các điều kiện đã thoả thuận.

　　2. Tổ viên ra

　　khỏi tổ hợp tác có quyền yêu cầu nhận lại tài sản mà mình đã đóng góp vào tổ

　　hợp tác, được chia phần tài sản của mình trong khối tài sản chung và phải thanh

　　toán các nghĩa vụ của mình đối với tổ hợp tác theo thoả thuận; nếu việc phân

　　chia tài sản bằng hiện vật mà ảnh hưởng đến việc tiếp tục hoạt động của tổ thì

　　tài sản được trị giá bằng tiền để chia.

　　Điều 120. Chấm dứt tổ hợp tác

　　1. Tổ hợp tác

　　chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　a) Hết thời hạn

　　ghi trong hợp đồng hợp tác;

　　b) Mục đích của

　　việc hợp tác đã đạt được;

　　c) Các tổ viên

　　thoả thuận chấm dứt tổ hợp tác.

　　Trong trường

　　hợp chấm dứt, tổ hợp tác phải báo cáo cho ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn

　　đã chứng thực hợp đồng hợp tác.

　　2. Tổ hợp tác

　　chấm dứt theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong những trường

　　hợp do pháp luật quy định.

　　3. Khi chấm

　　dứt, tổ hợp tác phải thanh toán các khoản nợ của tổ; nếu tài sản của tổ không

　　đủ để trả nợ thì phải lấy tài sản riêng của các tổ viên để thanh toán theo quy

　　định tại Điều 117 của Bộ luật này.

　　Trong trường

　　hợp các khoản nợ đã được thanh toán xong mà tài sản của tổ vẫn còn thì được

　　chia cho các tổ viên theo tỷ lệ tương ứng với phần đóng góp của mỗi người, trừ

　　trường hợp có thoả thuận khác.

　　CHƯƠNG VI

　　GIAO DỊCH DÂN SỰ

　　Điều 121. Giao dịch dân sự

　　Giao dịch dân sự

　　là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm

　　dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

　　Điều 122. Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự

　　1. Giao dịch dân

　　sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

　　a) Người tham

　　gia giao dịch có năng lực hành vi dân sự;

　　b) Mục đích và

　　nội dung của giao dịch không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức

　　xã hội;

　　c) Người tham

　　gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện.

　　2. Hình thức

　　giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch trong trường hợp pháp luật

　　có quy định.

　　Điều 123. Mục đích của giao dịch dân sự

　　Mục đích của

　　giao dịch dân sự là lợi ích hợp pháp mà các bên mong muốn đạt được khi xác lập

　　giao dịch đó.

　　Điều 124. Hình thức giao dịch dân sự

　　1. Giao dịch

　　dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.

　　Giao dịch dân

　　sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu được coi là

　　giao dịch bằng văn bản.

　　2. Trong trường

　　hợp pháp luật quy định giao dịch dân sự phải được thể hiện bằng văn bản, phải

　　có công chứng hoặc chứng thực, phải đăng ký hoặc xin phép thì phải tuân theo

　　các quy định đó.

　　Điều 125. Giao dịch dân sự có điều kiện

　　1. Trong trường

　　hợp các bên có thỏa thuận về điều kiện phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự

　　thì khi điều kiện đó xảy ra, giao dịch dân sự phát sinh hoặc hủy bỏ.

　　2. Trong trường

　　hợp điều kiện làm phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự không thể xảy ra được

　　do hành vi cố ý cản trở của một bên hoặc của người thứ ba thì coi như điều kiện

　　đó đã xảy ra; nếu có sự tác động của một bên hoặc của người thứ ba cố ý thúc

　　đẩy cho điều kiện để làm phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự xảy ra thì coi

　　như điều kiện đó không xảy ra.

　　Điều 126. Giải thích giao dịch dân sự

　　1. Trong trường

　　hợp giao dịch dân sự có thể được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau thì việc giải

　　thích giao dịch dân sự đó được thực hiện theo thứ tự sau đây:

　　a) Theo ý muốn

　　đích thực của các bên khi xác lập giao dịch;

　　b) Theo nghĩa

　　phù hợp với mục đích của giao dịch;

　　c) Theo tập

　　quán nơi giao dịch được xác lập.

　　2. Việc giải

　　thích hợp đồng dân sự được thực hiện theo quy định tại Điều 409

　　của Bộ luật này, việc giải thích nội dung di chúc được thực hiện theo quy

　　định tại Điều 673 của Bộ luật này.

　　Điều 127. Giao dịch dân sự vô hiệu

　　Giao dịch dân

　　sự không có một trong các điều kiện được quy định tại Điều 122

　　của Bộ luật này thì vô hiệu.

　　Điều 128. Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật,

　　trái đạo đức xã hội

　　Giao dịch dân

　　sự có mục đích và nội dung vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội

　　thì vô hiệu.

　　Điều cấm của

　　pháp luật là những quy định của pháp luật không cho phép chủ thể thực hiện

　　những hành vi nhất định.

　　Đạo đức xã hội

　　là những chuẩn mực ứng xử chung giữa người với người trong đời sống xã hội,

　　được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng.

　　Điều 129. Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo

　　Khi các bên xác

　　lập giao dịch dân sự một cách giả tạo nhằm che giấu một giao dịch khác thì giao

　　dịch giả tạo vô hiệu, còn giao dịch bị che giấu vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp

　　giao dịch đó cũng vô hiệu theo quy định của Bộ luật này.

　　Trong trường

　　hợp xác lập giao dịch giả tạo nhằm trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba thì

　　giao dịch đó vô hiệu.

　　Điều 130. Giao dịch dân sự vô hiệu do người chưa thành niên, người mất

　　năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực

　　hiện

　　Khi giao dịch dân

　　sự do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc người bị

　　hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện thì theo yêu cầu của người

　　đại diện của người đó, Toà án tuyên bố giao dịch đó vô hiệu nếu theo quy định

　　của pháp luật giao dịch này phải do người đại diện của họ xác lập, thực hiện.

　　Điều 131. Giao dịch dân sự vô hiệu do bị nhầm lẫn

　　Khi một bên có

　　lỗi vô ý làm cho bên kia nhầm lẫn về nội dung của giao dịch dân sự mà xác lập

　　giao dịch thì bên bị nhầm lẫn có quyền yêu cầu bên kia thay đổi nội dung của

　　giao dịch đó, nếu bên kia không chấp nhận thì bên bị nhầm lẫn có quyền yêu cầu

　　Toà án tuyên bố giao dịch vô hiệu.

　　Trong trường

　　hợp một bên do lỗi cố ý làm cho bên kia nhầm lẫn về nội dung của giao dịch thì

　　được giải quyết theo quy định tại Điều 132 của Bộ luật này.

　　Điều 132. Giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa

　　Khi một bên

　　tham gia giao dịch dân sự do bị lừa dối hoặc bị đe dọa thì có quyền yêu cầu Toà

　　án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu.

　　Lừa dối trong

　　giao dịch là hành vi cố ý của một bên hoặc của người thứ ba nhằm làm cho bên

　　kia hiểu sai lệch về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của giao

　　dịch dân sự nên đã xác lập giao dịch đó.

　　Đe dọa trong

　　giao dịch là hành vi cố ý của một bên hoặc người thứ ba làm cho bên kia buộc

　　phải thực hiện giao dịch nhằm tránh thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ, danh dự,

　　uy tín, nhân phẩm, tài sản của mình hoặc của cha, mẹ, vợ, chồng, con của mình.

　　Điều 133. Giao dịch dân sự vô hiệu do người xác lập không nhận thức và

　　làm chủ được hành vi của mình

　　Người có năng lực

　　hành vi dân sự nhưng đã xác lập giao dịch vào đúng thời điểm không nhận thức và

　　làm chủ được hành vi của mình thì có quyền yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch

　　dân sự đó là vô hiệu.

　　Điều 134. Giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình

　　thức

　　Trong trường hợp

　　pháp luật quy định hình thức giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao

　　dịch mà các bên không tuân theo thì theo yêu cầu của một hoặc các bên, Toà án,

　　cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác quyết định buộc các bên thực hiện quy định

　　về hình thức của giao dịch trong một thời hạn; quá thời hạn đó mà không thực

　　hiện thì giao dịch vô hiệu.

　　Điều 135. Giao dịch dân sự vô hiệu từng phần

　　Giao dịch dân sự

　　vô hiệu từng phần khi một phần của giao dịch vô hiệu nhưng không ảnh hưởng đến

　　hiệu lực của phần còn lại của giao dịch.

　　Điều 136. Thời hiệu yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu

　　1. Thời hiệu yêu

　　cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu được quy định tại các điều từ Điều 130 đến Điều 134 của Bộ luật này là hai năm, kể từ ngày

　　giao dịch dân sự được xác lập.

　　2. Đối với các

　　giao dịch dân sự được quy định tại Điều 128 và Điều 129 của Bộ

　　luật này thì thời hiệu yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu

　　không bị hạn chế.

　　Điều 137. Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu

　　1. Giao dịch dân

　　sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của

　　các bên kể từ thời điểm xác lập.

　　2. Khi giao dịch

　　dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau

　　những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng

　　tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu

　　theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại

　　phải bồi thường.

　　Điều 138. Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân

　　sự vô hiệu

　　1. Trong trường

　　hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng tài sản giao dịch là động sản không phải

　　đăng ký quyền sở hữu đã được chuyển giao bằng một giao dịch khác cho người thứ

　　ba ngay tình thì giao dịch với người thứ ba vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp quy

　　định tại Điều 257 của Bộ luật này.

　　2. Trong trường hợp tài sản giao dịch là bất động sản hoặc là động sản

　　phải đăng ký quyền sở hữu đã được chuyển giao bằng một giao dịch khác cho người

　　thứ ba ngay tình thì giao dịch với người thứ ba bị vô hiệu, trừ trường hợp

　　người thứ ba ngay tình nhận được tài sản này thông qua bán đấu giá hoặc giao

　　dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là

　　chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó người này không phải là chủ sở hữu tài sản do

　　bản án, quyết định bị hủy, sửa.

　　CHƯƠNG VII

　　ĐẠI DIỆN

　　Điều 139. Đại diện

　　1. Đại diện là

　　việc một người (sau đây gọi là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của

　　người khác (sau đây gọi là người được đại diện) xác lập, thực hiện giao dịch

　　dân sự trong phạm vi đại diện.

　　2. Cá nhân,

　　pháp nhân, chủ thể khác có thể xác lập, thực hiện giao dịch dân sự thông qua

　　người đại diện. Cá nhân không được để người khác đại diện cho mình nếu pháp luật

　　quy định họ phải tự mình xác lập, thực hiện giao dịch đó.

　　3. Quan hệ đại

　　diện được xác lập theo pháp luật hoặc theo ủy quyền.

　　4. Người được

　　đại diện có quyền, nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch dân sự do người đại diện xác

　　lập.

　　5. Người đại

　　diện phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 143 của Bộ luật này.

　　Điều 140. Đại diện theo pháp luật

　　Đại diện theo

　　pháp luật là đại diện do pháp luật quy định hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền

　　quyết định.

　　Điều 141. Người đại diện theo pháp luật

　　Người đại diện

　　theo pháp luật bao gồm:

　　1. Cha, mẹ đối

　　với con chưa thành niên;

　　2. Người giám

　　hộ đối với người được giám hộ;

　　3. Người được

　　Toà án chỉ định đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự;

　　4. Người đứng đầu pháp nhân theo quy định của điều lệ pháp nhân hoặc

　　quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

　　5. Chủ hộ gia

　　đình đối với hộ gia đình;

　　6. Tổ trưởng tổ

　　hợp tác đối với tổ hợp tác;

　　7. Những người

　　khác theo quy định của pháp luật.

　　Điều 142. Đại diện theo ủy quyền

　　1. Đại diện theo

　　ủy quyền là đại diện được xác lập theo sự ủy quyền giữa người đại diện và người

　　được đại diện.

　　2. Hình thức ủy quyền do các bên thoả thuận, trừ trường hợp pháp luật

　　quy định việc ủy quyền phải được lập thành văn bản.

　　Điều 143. Người đại diện theo ủy quyền

　　1. Cá nhân,

　　người đại diện theo pháp luật của pháp nhân có thể ủy quyền cho người khác xác

　　lập, thực hiện giao dịch dân sự.

　　2. Người từ đủ

　　mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể là người đại diện theo ủy quyền,

　　trừ trường hợp pháp luật quy định giao dịch dân sự phải do người từ đủ mười tám

　　tuổi trở lên xác lập, thực hiện.

　　Điều 144. Phạm vi đại diện

　　1. Người đại diện

　　theo pháp luật có quyền xác lập, thực hiện mọi giao dịch dân sự vì lợi ích của

　　người được đại diện, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　2. Phạm vi đại

　　diện theo ủy quyền được xác lập theo sự ủy quyền.

　　3. Người đại

　　diện chỉ được thực hiện giao dịch dân sự trong phạm vi đại diện.

　　4. Người đại

　　diện phải thông báo cho người thứ ba trong giao dịch dân sự biết về phạm vi đại

　　diện của mình.

　　5. Người đại diện không được xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự

　　với chính mình hoặc với người thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người

　　đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　Điều 145. Hậu quả của giao dịch dân sự do người không có quyền đại diện

　　xác lập, thực hiện

　　1. Giao dịch dân

　　sự do người không có quyền đại diện xác lập, thực hiện không làm phát sinh

　　quyền, nghĩa vụ đối với người được đại diện, trừ trường hợp người đại diện hoặc

　　người được đại diện đồng ý. Người đã giao dịch với người không có quyền đại

　　diện phải thông báo cho người được đại diện hoặc người đại diện của người đó để

　　trả lời trong thời hạn ấn định; nếu hết thời hạn này mà không trả lời thì giao

　　dịch đó không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ đối với người được đại diện, nhưng

　　người không có quyền đại diện vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đối với người đã giao

　　dịch với mình, trừ trường hợp người đã giao dịch biết hoặc phải biết về việc

　　không có quyền đại diện.

　　2. Người đã giao

　　dịch với người không có quyền đại diện có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện

　　hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự đã xác lập và yêu cầu bồi thường thiệt hại, trừ

　　trường hợp người đó biết hoặc phải biết về việc không có quyền đại diện mà vẫn

　　giao dịch.

　　Điều 146. Hậu quả của giao dịch dân sự do người đại diện xác lập, thực

　　hiện vượt quá phạm vi đại diện

　　1. Giao dịch dân

　　sự do người đại diện xác lập, thực hiện vượt quá phạm vi đại diện không làm

　　phát sinh quyền, nghĩa vụ của người được đại diện đối với phần giao dịch được

　　thực hiện vượt quá phạm vi đại diện, trừ trường hợp người được đại diện đồng ý

　　hoặc biết mà không phản đối; nếu không được sự đồng ý thì người đại diện phải

　　thực hiện nghĩa vụ đối với người đã giao dịch với mình về phần giao dịch vượt

　　quá phạm vi đại diện.

　　2. Người đã giao

　　dịch với người đại diện có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hoặc hủy bỏ giao

　　dịch dân sự đối với phần vượt quá phạm vi đại diện hoặc toàn bộ giao dịch dân

　　sự và yêu cầu bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp người đó biết hoặc phải biết

　　về việc vượt quá phạm vi đại diện mà vẫn giao dịch.

　　3. Trong trường

　　hợp người đại diện và người giao dịch với người đại diện cố ý xác lập, thực

　　hiện giao dịch dân sự vượt quá phạm vi đại diện mà gây thiệt hại cho người được

　　đại diện thì phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại.

　　Điều 147. Chấm dứt đại diện của cá nhân

　　1. Đại diện

　　theo pháp luật của cá nhân chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　a) Người được

　　đại diện đã thành niên hoặc năng lực hành vi dân sự đã được khôi phục;

　　b) Người được

　　đại diện chết;

　　c) Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　2. Đại diện

　　theo ủy quyền của cá nhân chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　a) Thời hạn ủy

　　quyền đã hết hoặc công việc được ủy quyền đã hoàn thành;

　　b) Người ủy

　　quyền hủy bỏ việc ủy quyền hoặc người được ủy quyền từ chối việc ủy quyền;

　　c) Người ủy

　　quyền hoặc người được ủy quyền chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi

　　dân sự, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết.

　　Khi chấm dứt

　　đại diện theo ủy quyền, người đại diện phải thanh toán xong các nghĩa vụ tài

　　sản với người được đại diện hoặc với người thừa kế của người được đại diện.

　　Điều 148. Chấm dứt đại diện của pháp nhân

　　1. Đại diện

　　theo pháp luật của pháp nhân chấm dứt khi pháp nhân chấm dứt.

　　2. Đại diện

　　theo ủy quyền của pháp nhân chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　a) Thời hạn ủy

　　quyền đã hết hoặc công việc được ủy quyền đã hoàn thành;

　　b) Người đại

　　diện theo pháp luật của pháp nhân hủy bỏ việc ủy quyền hoặc người được ủy quyền

　　từ chối việc ủy quyền;

　　c) Pháp nhân

　　chấm dứt hoặc người được ủy quyền chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi

　　dân sự, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết.

　　Khi chấm dứt

　　đại diện theo ủy quyền, người đại diện phải thanh toán xong các nghĩa vụ tài

　　sản với pháp nhân ủy quyền hoặc pháp nhân kế thừa.

　　CHƯƠNG VIII

　　THỜI HẠN

　　Điều 149. Thời hạn

　　1. Thời hạn là

　　một khoảng thời gian được xác định từ thời điểm này đến thời điểm khác.

　　2. Thời hạn có

　　thể được xác định bằng phút, giờ, ngày, tuần, tháng, năm hoặc bằng một sự kiện

　　có thể sẽ xảy ra.

　　Điều 150. Áp dụng cách tính thời hạn

　　1. Cách tính

　　thời hạn được áp dụng theo quy định của Bộ luật này, trừ trường hợp có thoả

　　thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

　　2. Thời hạn

　　được tính theo dương lịch.

　　Điều 151. Quy định về thời hạn, thời điểm tính thời hạn

　　1. Trong trường

　　hợp các bên có thoả thuận về thời hạn là một năm, nửa năm, một tháng, nửa

　　tháng, một tuần, một ngày, một giờ, một phút mà khoảng thời gian diễn ra không

　　liền nhau thì thời hạn đó được tính như sau:

　　a) Một năm là

　　ba trăm sáu mươi lăm ngày;

　　b) Nửa năm là

　　sáu tháng;

　　c) Một tháng là

　　ba mươi ngày;

　　d) Nửa tháng là

　　mười lăm ngày;

　　đ) Một tuần là

　　bảy ngày;

　　e) Một ngày là

　　hai mươi tư giờ;

　　g) Một giờ là

　　sáu mươi phút;

　　h) Một phút là

　　sáu mươi giây.

　　2. Trong trường

　　hợp các bên thoả thuận về thời điểm đầu tháng, giữa tháng, cuối tháng thì thời điểm

　　đó được quy định như sau:

　　a) Đầu tháng là

　　ngày đầu tiên của tháng;

　　b) Giữa tháng

　　là ngày thứ mười lăm của tháng;

　　c) Cuối tháng

　　là ngày cuối cùng của tháng.

　　3. Trong trường

　　hợp các bên thoả thuận về thời điểm đầu năm, giữa năm, cuối năm thì thời điểm

　　đó được quy định như sau:

　　a) Đầu năm là

　　ngày đầu tiên của tháng một;

　　b) Giữa năm là

　　ngày cuối cùng của tháng sáu;

　　c) Cuối năm là

　　ngày cuối cùng của tháng mười hai.

　　Điều 152. Thời điểm bắt đầu thời hạn

　　1. Khi thời hạn

　　được xác định bằng phút, giờ thì thời hạn được bắt đầu từ thời điểm đã xác

　　định.

　　2. Khi thời hạn được xác định bằng ngày, tuần, tháng, năm thì ngày

　　đầu tiên của thời hạn không được tính mà tính từ ngày tiếp theo của ngày được

　　xác định.

　　3. Khi thời hạn

　　bắt đầu bằng một sự kiện thì ngày xảy ra sự kiện không được tính mà tính từ

　　ngày tiếp theo của ngày xảy ra sự kiện đó.

　　Điều 153. Kết thúc thời hạn

　　1. Khi thời hạn

　　tính bằng ngày thì thời hạn kết thúc tại thời điểm kết thúc ngày cuối cùng của

　　thời hạn.

　　2. Khi thời hạn

　　tính bằng tuần thì thời hạn kết thúc tại thời điểm kết thúc ngày tương ứng của

　　tuần cuối cùng của thời hạn.

　　3. Khi thời hạn

　　tính bằng tháng thì thời hạn kết thúc tại thời điểm kết thúc ngày tương ứng của

　　tháng cuối cùng của thời hạn; nếu tháng kết thúc thời hạn không có ngày tương

　　ứng thì thời hạn kết thúc vào ngày cuối cùng của tháng đó.

　　4. Khi thời hạn

　　tính bằng năm thì thời hạn kết thúc tại thời điểm kết thúc ngày, tháng tương

　　ứng của năm cuối cùng của thời hạn.

　　5. Khi ngày cuối

　　cùng của thời hạn là ngày nghỉ cuối tuần hoặc ngày nghỉ lễ thì thời hạn kết

　　thúc tại thời điểm kết thúc ngày làm việc tiếp theo ngày nghỉ đó.

　　6. Thời điểm kết

　　thúc ngày cuối cùng của thời hạn vào lúc hai mươi tư giờ của ngày đó.

　　CHƯƠNG IX

　　THỜI HIỆU

　　Điều 154. Thời hiệu

　　Thời hiệu là

　　thời hạn do pháp luật quy định mà khi kết thúc thời hạn đó thì chủ thể được

　　hưởng quyền dân sự, được miễn trừ nghĩa vụ dân sự hoặc mất quyền khởi kiện vụ

　　án dân sự, quyền yêu cầu giải quyết việc dân sự.

　　Điều 155. Các loại thời hiệu

　　1. Thời hiệu

　　hưởng quyền dân sự là thời hạn mà khi kết thúc thời hạn đó thì chủ thể được

　　hưởng quyền dân sự.

　　2. Thời hiệu

　　miễn trừ nghĩa vụ dân sự là thời hạn mà khi kết thúc thời hạn đó thì người có

　　nghĩa vụ dân sự được miễn việc thực hiện nghĩa vụ.

　　3. Thời hiệu

　　khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Toà án giải

　　quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn

　　đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện.

　　4. Thời hiệu

　　yêu cầu giải quyết việc dân sự là thời hạn mà chủ thể được quyền yêu cầu Toà án

　　giải quyết việc dân sự để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ

　　quan, tổ chức, lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước; nếu thời hạn đó kết

　　thúc thì mất quyền yêu cầu.

　　Điều 156. Cách tính thời hiệu

　　Thời hiệu được

　　tính từ thời điểm bắt đầu ngày đầu tiên của thời hiệu và chấm dứt tại thời điểm

　　kết thúc ngày cuối cùng của thời hiệu.

　　Điều 157. Hiệu lực của thời hiệu hưởng quyền dân sự, miễn trừ nghĩa vụ

　　dân sự

　　1. Trong trường

　　hợp pháp luật quy định cho các chủ thể được hưởng quyền dân sự hoặc được miễn

　　trừ nghĩa vụ dân sự theo thời hiệu thì chỉ sau khi thời hiệu đó kết thúc, việc

　　hưởng quyền dân sự hoặc miễn trừ nghĩa vụ dân sự mới có hiệu lực.

　　2. Thời hiệu hưởng

　　quyền dân sự không áp dụng trong các trường hợp sau đây:

　　a) Chiếm hữu

　　tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước không có căn cứ pháp luật;

　　b) Việc hưởng

　　quyền nhân thân không gắn với tài sản.

　　3. Thời hiệu

　　miễn trừ nghĩa vụ dân sự không áp dụng trong việc thực hiện nghĩa vụ dân sự đối

　　với Nhà nước, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　Điều 158. Tính liên tục của thời hiệu hưởng quyền dân sự, miễn trừ

　　nghĩa vụ dân sự

　　1. Thời hiệu

　　hưởng quyền dân sự, miễn trừ nghĩa vụ dân sự có tính liên tục từ khi bắt đầu

　　cho đến khi kết thúc; nếu có sự kiện làm gián đoạn thì thời hiệu phải được tính

　　lại từ đầu, sau khi sự kiện làm gián đoạn chấm dứt.

　　2. Thời hiệu

　　hưởng quyền dân sự, miễn trừ nghĩa vụ dân sự bị gián đoạn khi có một trong các

　　sự kiện sau đây:

　　a) Có sự giải

　　quyết của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với quyền, nghĩa vụ dân sự đang

　　được áp dụng thời hiệu;

　　b) Quyền, nghĩa

　　vụ dân sự đang được áp dụng thời hiệu mà bị người có quyền, nghĩa vụ liên quan

　　tranh chấp.

　　3. Thời hiệu

　　cũng được tính liên tục trong trường hợp việc hưởng quyền dân sự, miễn trừ

　　nghĩa vụ dân sự được chuyển giao hợp pháp cho người khác.

　　Điều 159. Bắt đầu thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu

　　giải quyết việc dân sự

　　1. Thời hiệu khởi

　　kiện vụ án dân sự được tính từ ngày quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, trừ

　　trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　2. Thời hiệu yêu

　　cầu giải quyết việc dân sự được tính từ ngày phát sinh quyền yêu cầu, trừ

　　trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　Điều 160. Không áp dụng thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự

　　Thời hiệu khởi

　　kiện vụ án dân sự không áp dụng trong những trường hợp sau đây:

　　1. Yêu cầu hoàn

　　trả tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước;

　　2. Yêu cầu bảo

　　vệ quyền nhân thân bị xâm phạm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;

　　3. Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　Điều 161. Thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự,

　　thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự

　　Thời gian không

　　tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc

　　dân sự là khoảng thời gian xảy ra một trong các sự kiện sau đây:

　　1. Sự kiện bất khả

　　kháng hoặc trở ngại khách quan làm cho chủ thể có quyền khởi kiện, quyền yêu

　　cầu không thể khởi kiện, yêu cầu trong phạm vi thời hiệu.

　　Sự kiện bất khả

　　kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không

　　thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho

　　phép.

　　Trở ngại khách

　　quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền,

　　nghĩa vụ dân sự không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm

　　phạm hoặc không thể thực hiện được quyền hoặc nghĩa vụ dân sự của mình;

　　2. Chưa có người

　　đại diện trong trường hợp người có quyền khởi kiện, người có quyền yêu cầu chưa

　　thành niên, mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân

　　sự;

　　3. Chưa có người

　　đại diện khác thay thế hoặc vì lý do chính đáng khác mà không thể tiếp tục đại

　　diện được trong trường hợp người đại diện của người chưa thành niên, người mất

　　năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự chết.

　　Điều 162. Bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự

　　1. Thời hiệu khởi

　　kiện vụ án dân sự bắt đầu lại trong trường hợp sau đây:

　　a) Bên có nghĩa vụ

　　đã thừa nhận một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện;

　　b) Bên có nghĩa vụ

　　thực hiện xong một phần nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện;

　　c) Các bên đã tự

　　hoà giải với nhau.

　　2. Thời hiệu

　　khởi kiện vụ án dân sự bắt đầu lại kể từ ngày tiếp theo sau ngày xảy ra sự kiện

　　quy định tại khoản 1 Điều này.

　　PHẦN THỨ HAI

　　TÀI SẢN VÀ QUYỀN SỞ HỮU

　　CHƯƠNG X

　　NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG

　　Tài sản bao gồm

　　vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền tài sản.

　　Điều 164. Quyền sở hữu

　　Quyền sở hữu

　　bao gồm quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản của chủ sở

　　hữu theo quy định của pháp luật.

　　Chủ sở hữu là

　　cá nhân, pháp nhân, chủ thể khác có đủ ba quyền là quyền chiếm hữu, quyền sử

　　dụng, quyền định đoạt tài sản.

　　Điều 165. Nguyên tắc thực hiện quyền sở hữu

　　Chủ sở hữu được

　　thực hiện mọi hành vi theo ý chí của mình đối với tài sản nhưng không được gây

　　thiệt hại hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng,

　　quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.

　　Điều 166. Chịu rủi ro về tài sản

　　Chủ sở hữu phải

　　chịu rủi ro khi tài sản bị tiêu hủy hoặc bị hư hỏng do sự kiện bất khả kháng,

　　trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

　　Điều 167. Đăng ký quyền sở hữu tài sản

　　Quyền sở hữu

　　đối với bất động sản được đăng ký theo quy định của Bộ luật này và pháp luật về

　　đăng ký bất động sản. Quyền sở hữu đối với động sản không phải đăng ký, trừ

　　trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　Điều 168. Thời điểm chuyển quyền sở hữu đối với tài sản

　　1. Việc chuyển

　　quyền sở hữu đối với bất động sản có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký quyền sở

　　hữu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　2. Việc chuyển

　　quyền sở hữu đối với động sản có hiệu lực kể từ thời điểm động sản được chuyển

　　giao, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　Điều 169. Bảo vệ quyền sở hữu

　　1. Quyền sở hữu

　　của cá nhân, pháp nhân và chủ thể khác được pháp luật công nhận và bảo vệ.

　　2. Không ai có

　　thể bị hạn chế, bị tước đoạt trái pháp luật quyền sở hữu đối với tài sản của

　　mình.

　　Chủ sở hữu có

　　quyền tự bảo vệ, ngăn cản bất kỳ người nào có hành vi xâm phạm quyền sở hữu của

　　mình, truy tìm, đòi lại tài sản bị người khác chiếm hữu, sử dụng, định đoạt

　　không có căn cứ pháp luật.

　　3. Trong trường

　　hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia, Nhà

　　nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của cá nhân, pháp nhân

　　hoặc của chủ thể khác theo quy định của pháp luật.

　　Điều 170. Căn cứ xác lập quyền sở hữu

　　Quyền sở hữu

　　được xác lập đối với tài sản trong các trường hợp sau đây:

　　1. Do lao động,

　　do hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp pháp;

　　2. Được chuyển quyền sở hữu theo thoả thuận hoặc theo quyết định của

　　cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

　　3. Thu hoa lợi,

　　lợi tức;

　　4. Tạo thành

　　vật mới do sáp nhập, trộn lẫn, chế biến;

　　5. Được thừa kế

　　tài sản;

　　6. Chiếm hữu

　　trong các điều kiện do pháp luật quy định đối với vật vô chủ, vật bị đánh rơi,

　　bị bỏ quên, bị chôn giấu, gia súc, gia cầm bị thất lạc, vật nuôi dưới nước di

　　chuyển tự nhiên;

　　7. Chiếm hữu

　　tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai phù hợp

　　với thời hiệu quy định tại khoản 1 Điều 247 của Bộ luật này;

　　8. Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　Điều 171. Căn cứ chấm dứt quyền sở hữu

　　Quyền sở hữu

　　chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Chủ sở hữu

　　chuyển quyền sở hữu của mình cho người khác;

　　2. Chủ sở hữu

　　từ bỏ quyền sở hữu của mình;

　　3. Tài sản bị

　　tiêu hủy;

　　4. Tài sản bị

　　xử lý để thực hiện nghĩa vụ của chủ sở hữu;

　　5. Tài sản bị

　　trưng mua;

　　6. Tài sản bị

　　tịch thu;

　　7. Vật bị đánh

　　rơi, bị bỏ quên, gia súc, gia cầm bị thất lạc, vật nuôi dưới nước di chuyển tự

　　nhiên mà người khác đã được xác lập quyền sở hữu trong các điều kiện do pháp luật

　　quy định; tài sản mà người khác đã được xác lập quyền sở hữu theo quy định tại khoản 1 Điều 247 của Bộ luật này;

　　8. Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　Điều 172. Hình thức sở hữu

　　Trên cơ sở chế

　　độ sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân, các hình thức sở hữu bao

　　gồm sở hữu nhà nước, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân, sở hữu chung, sở hữu của

　　tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, sở hữu của tổ chức chính trị xã

　　hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.

　　Điều 173. Các quyền của người không phải là chủ sở hữu đối với tài

　　sản

　　1. Người không

　　phải là chủ sở hữu chỉ có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản không

　　thuộc quyền sở hữu của mình theo thoả thuận với chủ sở hữu tài sản đó hoặc theo

　　quy định của pháp luật.

　　2. Các quyền

　　của người không phải là chủ sở hữu đối với tài sản bao gồm:

　　a) Quyền sử

　　dụng đất;

　　b) Quyền sử

　　dụng hạn chế bất động sản liền kề;

　　c) Các quyền

　　khác theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật.

　　3. Việc chủ sở

　　hữu chuyển quyền sở hữu tài sản cho người khác không phải là căn cứ để chấm dứt

　　các quyền của người không phải là chủ sở hữu đối với tài sản đó quy định tại khoản

　　2 Điều này .

　　4. Các quyền

　　đối với tài sản của người không phải là chủ sở hữu được bảo vệ theo quy định

　　tại Điều 261 của Bộ luật này.

　　5. Các quyền

　　của người không phải là chủ sở hữu đối với tài sản phải đăng ký bao gồm quyền

　　sử dụng đất, quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề theo thoả thuận và các

　　quyền khác theo quy định của pháp luật.

　　CHƯƠNG XI

　　CÁC LOẠI TÀI SẢN

　　Điều 174. Bất động sản và động sản

　　1. Bất động sản là các tài sản bao gồm:

　　a) Đất đai;

　　b) Nhà, công

　　trình xây dựng gắn liền với đất đai, kể cả các tài sản gắn liền với nhà, công

　　trình xây dựng đó;

　　c) Các tài sản

　　khác gắn liền với đất đai;

　　d) Các tài sản

　　khác do pháp luật quy định.

　　2. Động sản là những tài sản không phải là bất động sản.

　　Điều 175. Hoa lợi, lợi tức

　　1. Hoa lợi là

　　sản vật tự nhiên mà tài sản mang lại.

　　2. Lợi tức là

　　các khoản lợi thu được từ việc khai thác tài sản.

　　Điều 176. Vật chính và vật phụ

　　1. Vật chính là

　　vật độc lập, có thể khai thác công dụng theo tính năng.

　　2. Vật phụ là vật

　　trực tiếp phục vụ cho việc khai thác công dụng của vật chính, là một bộ phận

　　của vật chính, nhưng có thể tách rời vật chính.

　　Khi thực hiện

　　nghĩa vụ chuyển giao vật chính thì phải chuyển giao cả vật phụ, trừ trường hợp

　　có thoả thuận khác.

　　Điều 177. Vật chia được và vật không chia được

　　1. Vật chia

　　được là vật khi bị phân chia vẫn giữ nguyên tính chất và tính năng sử dụng ban

　　đầu.

　　2. Vật không

　　chia được là vật khi bị phân chia thì không giữ nguyên được tính chất và tính

　　năng sử dụng ban đầu.

　　Khi cần phân

　　chia vật không chia được thì phải trị giá thành tiền để chia.

　　Điều 178. Vật tiêu hao và vật không tiêu hao

　　1. Vật tiêu hao là

　　vật khi đã qua một lần sử dụng thì mất đi hoặc không giữ được tính chất, hình

　　dáng và tính năng sử dụng ban đầu.

　　Vật tiêu hao không

　　thể là đối tượng của hợp đồng cho thuê hoặc hợp đồng cho mượn.

　　2. Vật không tiêu

　　hao là vật khi đã qua sử dụng nhiều lần mà cơ bản vẫn giữ được tính chất, hình

　　dáng và tính năng sử dụng ban đầu.

　　Điều 179. Vật cùng loại và vật đặc định

　　1. Vật cùng

　　loại là những vật có cùng hình dáng, tính chất, tính năng sử dụng và xác định

　　được bằng những đơn vị đo lường.

　　Vật cùng loại

　　có cùng chất lượng có thể thay thế cho nhau.

　　2. Vật đặc định

　　là vật phân biệt được với các vật khác bằng những đặc điểm riêng về ký hiệu,

　　hình dáng, màu sắc, chất liệu, đặc tính, vị trí.

　　Khi thực hiện

　　nghĩa vụ chuyển giao vật đặc định thì phải giao đúng vật đó.

　　Điều 180. Vật đồng bộ

　　Vật đồng bộ là vật

　　gồm các phần hoặc các bộ phận ăn khớp, liên hệ với nhau hợp thành chỉnh thể mà

　　nếu thiếu một trong các phần, các bộ phận hoặc có phần hoặc bộ phận không đúng

　　quy cách, chủng loại thì không sử dụng được hoặc giá trị sử dụng của vật đó bị

　　giảm sút.

　　Khi thực hiện

　　nghĩa vụ chuyển giao vật đồng bộ thì phải chuyển giao toàn bộ các phần hoặc các

　　bộ phận hợp thành, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 181. Quyền tài sản

　　Quyền tài sản là

　　quyền trị giá được bằng tiền và có thể chuyển giao trong giao dịch dân sự, kể

　　cả quyền sở hữu trí tuệ.

　　CHƯƠNG XII

　　NỘI DUNG QUYỀN SỞ HỮU

　　MỤC 1

　　QUYỀN CHIẾM HỮU

　　Điều 182. Quyền chiếm hữu

　　Quyền chiếm hữu

　　là quyền nắm giữ, quản lý tài sản.

　　Điều 183. Chiếm hữu có căn cứ pháp luật

　　Chiếm hữu có

　　căn cứ pháp luật là việc chiếm hữu tài sản trong các trường hợp sau đây:

　　1. Chủ sở hữu

　　chiếm hữu tài sản;

　　2. Người được

　　chủ sở hữu ủy quyền quản lý tài sản;

　　3. Người được

　　chuyển giao quyền chiếm hữu thông qua giao dịch dân sự phù hợp với quy định của

　　pháp luật;

　　4. Người phát

　　hiện và giữ tài sản vô chủ, tài sản không xác định được ai là chủ sở hữu, tài

　　sản bị đánh rơi, bị bỏ quên, bị chôn giấu, bị chìm đắm phù hợp với các điều

　　kiện do pháp luật quy định;

　　5. Người phát

　　hiện và giữ gia súc, gia cầm, vật nuôi dưới nước bị thất lạc phù hợp với các điều

　　kiện do pháp luật quy định;

　　6. Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　Điều 184. Quyền chiếm hữu của chủ sở hữu

　　Trong trường

　　hợp chủ sở hữu chiếm hữu tài sản thuộc sở hữu của mình thì chủ sở hữu được thực

　　hiện mọi hành vi theo ý chí của mình để nắm giữ, quản lý tài sản nhưng không

　　được trái pháp luật, đạo đức xã hội.

　　Việc chiếm hữu

　　của chủ sở hữu không bị hạn chế, gián đoạn về thời gian, trừ trường hợp chủ sở

　　hữu chuyển giao việc chiếm hữu cho người khác hoặc pháp luật có quy định khác.

　　Điều 185. Quyền chiếm hữu của người được chủ sở hữu ủy quyền quản lý

　　tài sản

　　1. Khi chủ sở

　　hữu ủy quyền quản lý tài sản cho người khác thì người được ủy quyền thực hiện

　　quyền chiếm hữu tài sản đó trong phạm vi, theo cách thức, thời hạn do chủ sở

　　hữu xác định.

　　2. Người được

　　ủy quyền quản lý tài sản không thể trở thành chủ sở hữu đối với tài sản được

　　giao theo căn cứ về thời hiệu quy định tại khoản 1 Điều 247 của

　　Bộ luật này.

　　Điều 186. Quyền chiếm hữu của người được giao tài sản thông qua giao

　　dịch dân sự

　　1. Khi chủ sở hữu

　　giao tài sản cho người khác thông qua giao dịch dân sự mà nội dung không bao

　　gồm việc chuyển quyền sở hữu thì người được giao tài sản phải thực hiện việc

　　chiếm hữu tài sản đó phù hợp với mục đích, nội dung của giao dịch.

　　2. Người được giao

　　tài sản có quyền sử dụng tài sản được giao, được chuyển quyền chiếm hữu, sử

　　dụng tài sản đó cho người khác, nếu được chủ sở hữu đồng ý.

　　3. Người được giao

　　tài sản không thể trở thành chủ sở hữu đối với tài sản được giao theo căn cứ về

　　thời hiệu quy định tại khoản 1 Điều 247 của Bộ luật này.

　　Điều 187. Quyền chiếm hữu tài sản bị đánh rơi, bị bỏ quên, bị chôn

　　giấu, bị chìm đắm, tài sản không xác định được ai là chủ sở hữu

　　1. Người phát

　　hiện tài sản bị đánh rơi, bị bỏ quên, bị chôn giấu, bị chìm đắm phải thông báo

　　hoặc trả lại ngay cho chủ sở hữu; nếu không biết ai là chủ sở hữu thì phải

　　thông báo hoặc giao nộp cho ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn hoặc công an

　　cơ sở gần nhất hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật.

　　Người phát hiện

　　tài sản không xác định được ai là chủ sở hữu, tài sản bị đánh rơi, bị bỏ quên,

　　bị chôn giấu, bị chìm đắm được chiếm hữu tài sản đó từ thời điểm phát hiện đến

　　thời điểm trả lại cho chủ sở hữu hoặc đến thời điểm giao nộp cho cơ quan nhà

　　nước có thẩm quyền.

　　2. Đối với tài

　　sản do người khác tẩu tán nhằm che giấu hành vi vi phạm pháp luật hoặc trốn

　　tránh việc thực hiện nghĩa vụ dân sự thì người phát hiện phải thông báo hoặc

　　giao nộp ngay cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều này.

　　Điều 188. Quyền chiếm hữu gia súc, gia cầm, vật nuôi dưới nước bị

　　thất lạc

　　Người phát hiện

　　và giữ gia súc, gia cầm, vật nuôi dưới nước bị thất lạc phải thông báo hoặc trả

　　lại ngay cho chủ sở hữu; nếu chưa xác định được chủ sở hữu thì được chiếm hữu

　　tài sản đó từ thời điểm phát hiện đến thời điểm trả lại cho chủ sở hữu.

　　Điều 189. Chiếm hữu không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình

　　Việc chiếm hữu tài

　　sản không phù hợp với quy định tại Điều 183 của Bộ luật này

　　là chiếm hữu không có căn cứ pháp luật.

　　Người chiếm hữu

　　tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình là người chiếm hữu mà không

　　biết và không thể biết việc chiếm hữu tài sản đó là không có căn cứ pháp luật.

　　Điều 190. Chiếm hữu liên tục

　　Việc chiếm hữu

　　tài sản được thực hiện trong một khoảng thời gian mà không có tranh chấp về tài

　　sản đó là chiếm hữu liên tục, kể cả khi tài sản được giao cho người khác chiếm

　　hữu.

　　Điều 191. Chiếm hữu công khai

　　Việc chiếm hữu

　　tài sản được coi là chiếm hữu công khai khi thực hiện một cách minh bạch, không

　　giấu giếm; tài sản đang chiếm hữu được sử dụng theo tính năng, công dụng và

　　được người chiếm hữu bảo quản, giữ gìn như tài sản của chính mình.

　　MỤC 2

　　QUYỀN SỬ DỤNG

　　Điều 192. Quyền sử dụng

　　Quyền sử dụng

　　là quyền khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản.

　　Điều 193. Quyền sử dụng của chủ sở hữu

　　Trong trường hợp

　　chủ sở hữu thực hiện quyền sử dụng tài sản thuộc sở hữu của mình thì chủ sở hữu

　　được khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản theo ý chí của mình

　　nhưng không được gây thiệt hại hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, lợi

　　ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.

　　Điều 194. Quyền sử dụng của người không phải là chủ sở hữu

　　1. Quyền sử dụng

　　tài sản có thể được chuyển giao cho người khác thông qua hợp đồng hoặc theo quy

　　định của pháp luật.

　　Người không phải

　　là chủ sở hữu có quyền sử dụng tài sản đúng tính năng, công dụng, đúng phương

　　thức.

　　2. Người chiếm hữu

　　không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình cũng có quyền khai thác công dụng,

　　hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản theo quy định của pháp luật.

　　MỤC 3

　　QUYỀN ĐỊNH ĐOẠT

　　Điều 195. Quyền định đoạt

　　Quyền định đoạt là

　　quyền chuyển giao quyền sở hữu tài sản hoặc từ bỏ quyền sở hữu đó.

　　Điều 196. Điều kiện định đoạt

　　Việc định đoạt tài

　　sản phải do người có năng lực hành vi dân sự thực hiện theo quy định của pháp luật.

　　Trong trường hợp

　　pháp luật có quy định trình tự, thủ tục định đoạt tài sản thì phải tuân theo

　　trình tự, thủ tục đó.

　　Điều 197. Quyền định đoạt của chủ sở hữu

　　Chủ sở hữu có

　　quyền bán, trao đổi, tặng cho, cho vay, để thừa kế, từ bỏ hoặc thực hiện các

　　hình thức định đoạt khác phù hợp với quy định của pháp luật đối với tài sản.

　　Điều 198. Quyền định đoạt của người không phải là chủ sở hữu

　　Người không phải

　　là chủ sở hữu tài sản chỉ có quyền định đoạt tài sản theo ủy quyền của chủ sở

　　hữu hoặc theo quy định của pháp luật.

　　Người được chủ sở

　　hữu ủy quyền định đoạt tài sản phải thực hiện việc định đoạt phù hợp với ý chí,

　　lợi ích của chủ sở hữu.

　　Điều 199. Hạn chế quyền định đoạt

　　1. Quyền định đoạt

　　chỉ bị hạn chế trong trường hợp do pháp luật quy định.

　　2. Khi tài sản

　　đem bán là di tích lịch sử, văn hoá thì Nhà nước có quyền ưu tiên mua.

　　Trong trường hợp

　　pháp nhân, cá nhân, chủ thể khác có quyền ưu tiên mua đối với tài sản nhất định

　　theo quy định của pháp luật thì khi bán tài sản, chủ sở hữu phải dành quyền ưu

　　tiên mua cho các chủ thể đó.

　　CHƯƠNG XIII

　　CÁC HÌNH THỨC SỞ HỮU

　　MỤC 1

　　SỞ HỮU NHÀ NƯỚC

　　Điều 200. Tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước

　　Tài sản thuộc

　　hình thức sở hữu nhà nước bao gồm đất đai, rừng tự nhiên, rừng trồng có nguồn

　　vốn từ ngân sách nhà nước, núi, sông hồ, nguồn nước, tài nguyên trong lòng đất,

　　nguồn lợi tự nhiên ở vùng biển, thềm lục địa và vùng trời, phần vốn và tài sản

　　do Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp, công trình thuộc các ngành và lĩnh vực

　　kinh tế, văn hoá, xã hội, khoa học, kỹ thuật, ngoại giao, quốc phòng, an ninh

　　cùng các tài sản khác do pháp luật quy định.

　　Điều 201. Thực hiện quyền của chủ sở hữu đối với tài sản thuộc hình

　　thức sở hữu nhà nước

　　1. Nhà nước Cộng

　　hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện quyền của chủ sở hữu đối với tài sản

　　thuộc hình thức sở hữu nhà nước.

　　2. Chính phủ thống

　　nhất quản lý và bảo đảm sử dụng đúng mục đích, hiệu quả và tiết kiệm tài sản

　　thuộc hình thức sở hữu nhà nước.

　　Điều 202. Quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc hình thức sở hữu

　　nhà nước

　　Việc quản lý,

　　sử dụng, định đoạt tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước được thực hiện trong

　　phạm vi và theo trình tự do pháp luật quy định.

　　Điều 203. Thực hiện quyền sở hữu nhà nước đối với tài sản được đầu tư

　　vào doanh nghiệp nhà nước

　　1. Khi tài sản

　　thuộc hình thức sở hữu nhà nước được đầu tư vào doanh nghiệp nhà nước thì Nhà

　　nước thực hiện quyền của chủ sở hữu đối với tài sản đó theo quy định của pháp luật

　　về doanh nghiệp.

　　2. Doanh nghiệp

　　nhà nước có quyền quản lý, sử dụng vốn, đất đai, tài nguyên và các tài sản khác

　　do Nhà nước đầu tư theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp.

　　Điều 204. Thực hiện quyền sở hữu nhà nước đối với tài sản được giao

　　cho cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang

　　1. Khi tài sản

　　thuộc hình thức sở hữu nhà nước được giao cho cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang

　　thì Nhà nước thực hiện quyền kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài sản

　　đó.

　　2. Cơ quan nhà

　　nước, đơn vị vũ trang có quyền quản lý, sử dụng đúng mục đích, theo quy định

　　của pháp luật đối với tài sản được Nhà nước giao.

　　Điều 205. Thực hiện quyền sở hữu nhà nước đối với tài sản được giao cho

　　tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề

　　nghiệp

　　1. Khi tài sản

　　thuộc hình thức sở hữu nhà nước được giao cho tổ chức chính trị, tổ chức chính

　　trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp thì Nhà nước thực hiện

　　quyền kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài sản đó.

　　2. Tổ chức chính

　　trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp có

　　quyền quản lý, sử dụng tài sản được Nhà nước giao đúng mục đích, phạm vi, theo

　　cách thức, trình tự do pháp luật quy định phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được

　　quy định trong điều lệ.

　　Điều 206. Quyền của doanh nghiệp, hộ gia đình, tổ hợp tác và cá nhân

　　đối với việc sử dụng, khai thác tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước

　　Trong trường hợp

　　pháp luật có quy định và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép, doanh

　　nghiệp, hộ gia đình, tổ hợp tác và cá nhân được sử dụng đất, khai thác nguồn

　　lợi thủy sản và tài nguyên khác thuộc hình thức sở hữu nhà nước và phải sử

　　dụng, khai thác đúng mục đích, có hiệu quả, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với

　　Nhà nước theo quy định của pháp luật.

　　Điều 207. Tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước chưa được giao cho

　　tổ chức, cá nhân quản lý

　　Đối với tài sản

　　thuộc hình thức sở hữu nhà nước mà chưa được giao cho tổ chức, cá nhân quản lý

　　thì Chính phủ tổ chức thực hiện việc bảo vệ, điều tra, khảo sát và lập quy

　　hoạch đưa vào khai thác.

　　MỤC 2

　　SỞ HỮU TẬP THỂ

　　Điều 208. Sở hữu tập thể

　　Sở hữu tập thể

　　là sở hữu của hợp tác xã hoặc các hình thức kinh tế tập thể ổn định khác do cá

　　nhân, hộ gia đình cùng góp vốn, góp sức hợp tác sản xuất, kinh doanh nhằm thực

　　hiện mục đích chung được quy định trong điều lệ, theo nguyên tắc tự nguyện,

　　bình đẳng, dân chủ, cùng quản lý và cùng hưởng lợi.

　　Điều 209. Tài sản thuộc hình thức sở hữu tập thể

　　Tài sản được

　　hình thành từ nguồn đóng góp của các thành viên, thu nhập hợp pháp do sản xuất,

　　kinh doanh, được Nhà nước hỗ trợ hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định

　　của pháp luật là tài sản thuộc sở hữu của tập thể đó.

　　Điều 210. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc hình thức sở

　　hữu tập thể

　　1. Việc chiếm

　　hữu, sử dụng và định đoạt tài sản thuộc hình thức sở hữu tập thể phải tuân theo

　　pháp luật, phù hợp với điều lệ của tập thể đó, bảo đảm sự phát triển ổn định

　　của sở hữu tập thể.

　　2. Tài sản

　　thuộc hình thức sở hữu tập thể được giao cho các thành viên khai thác công dụng

　　bằng sức lao động của mình trong hoạt động sản xuất, kinh doanh nhằm phục vụ

　　nhu cầu mở rộng sản xuất, phát triển kinh tế chung và lợi ích, nhu cầu của các

　　thành viên.

　　3. Thành viên

　　của tập thể có quyền được ưu tiên mua, thuê, thuê khoán tài sản thuộc hình thức

　　sở hữu tập thể.

　　MỤC 3

　　SỞ HỮU TƯ NHÂN

　　Điều 211. Sở hữu tư nhân

　　Sở hữu tư nhân

　　là sở hữu của cá nhân đối với tài sản hợp pháp của mình.

　　Sở hữu tư nhân

　　bao gồm sở hữu cá thể, sở hữu tiểu chủ, sở hữu tư bản tư nhân.

　　Điều 212. Tài sản thuộc hình thức sở hữu tư nhân

　　1. Thu nhập hợp

　　pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, vốn, hoa

　　lợi, lợi tức và các tài sản hợp pháp khác của cá nhân là tài sản thuộc hình

　　thức sở hữu tư nhân.

　　Tài sản hợp

　　pháp thuộc hình thức sở hữu tư nhân không bị hạn chế về số lượng, giá trị.

　　2. Cá nhân

　　không được sở hữu đối với tài sản mà pháp luật quy định không thể thuộc hình

　　thức sở hữu sở hữu tư nhân.

　　Điều 213. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc hình thức sở

　　hữu tư nhân

　　1. Cá nhân có

　　quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc sở hữu của mình nhằm phục vụ

　　nhu cầu sinh hoạt, tiêu dùng hoặc sản xuất, kinh doanh và các mục đích khác phù

　　hợp với quy định của pháp luật.

　　2. Việc chiếm

　　hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc hình thức sở hữu tư nhân không được gây

　　thiệt hại hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng,

　　quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.

　　MỤC 4

　　SỞ HỮU CHUNG

　　Điều 214. Sở hữu chung

　　Sở hữu chung là

　　sở hữu của nhiều chủ sở hữu đối với tài sản.

　　Sở hữu chung

　　bao gồm sở hữu chung theo phần và sở hữu chung hợp nhất.

　　Tài sản thuộc

　　hình thức sở hữu chung là tài sản chung.

　　Điều 215. Xác lập quyền sở hữu chung

　　Quyền sở hữu chung

　　được xác lập theo thoả thuận của các chủ sở hữu, theo quy định của pháp luật

　　hoặc theo tập quán.

　　Điều 216. Sở hữu chung theo phần

　　1. Sở hữu chung

　　theo phần là sở hữu chung mà trong đó phần quyền sở hữu của mỗi chủ sở hữu được

　　xác định đối với tài sản chung.

　　2. Mỗi chủ sở

　　hữu chung theo phần có quyền, nghĩa vụ đối với tài sản thuộc sở hữu chung tương

　　ứng với phần quyền sở hữu của mình, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 217. Sở hữu chung hợp nhất

　　1. Sở hữu chung

　　hợp nhất là sở hữu chung mà trong đó phần quyền sở hữu của mỗi chủ sở hữu chung

　　không được xác định đối với tài sản chung.

　　Sở hữu chung

　　hợp nhất bao gồm sở hữu chung hợp nhất có thể phân chia và sở hữu chung hợp

　　nhất không phân chia.

　　2. Các chủ sở

　　hữu chung hợp nhất có quyền, nghĩa vụ ngang nhau đối với tài sản thuộc sở hữu

　　chung.

　　Điều 218. Sở hữu chung hỗn hợp

　　1. Sở hữu chung

　　hỗn hợp là sở hữu đối với tài sản do các chủ sở hữu thuộc các thành phần kinh

　　tế khác nhau góp vốn để sản xuất, kinh doanh thu lợi nhuận.

　　2. Tài sản được

　　hình thành từ nguồn vốn góp của các chủ sở hữu, lợi nhuận hợp pháp thu được từ

　　hoạt động sản xuất, kinh doanh hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định của

　　pháp luật là tài sản thuộc sở hữu chung hỗn hợp.

　　3. Việc chiếm

　　hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc sở hữu chung hỗn hợp phải tuân theo quy

　　định tại Điều 216 của Bộ luật này và các quy định của pháp luật

　　có liên quan đến việc góp vốn, tổ chức, hoạt động sản xuất, kinh doanh, quản

　　lý, điều hành, trách nhiệm về tài sản và phân chia lợi nhuận.

　　Điều 219. Sở hữu chung của vợ chồng

　　1. Sở hữu chung

　　của vợ chồng là sở hữu chung hợp nhất.

　　2. Vợ chồng cùng

　　nhau tạo lập, phát triển khối tài sản chung bằng công sức của mỗi người; có

　　quyền ngang nhau trong việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung.

　　3. Vợ chồng cùng

　　bàn bạc, thoả thuận hoặc ủy quyền cho nhau chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài

　　sản chung.

　　4. Tài sản

　　chung của vợ chồng có thể phân chia theo thoả thuận hoặc theo quyết định của

　　Toà án.

　　Điều 220. Sở hữu chung của cộng đồng

　　1. Sở hữu chung

　　của cộng đồng là sở hữu của dòng họ, thôn, ấp, làng, bản, buôn, sóc, cộng đồng

　　tôn giáo và các cộng đồng dân cư khác đối với tài sản được hình thành theo tập

　　quán, tài sản do các thành viên của cộng đồng cùng nhau đóng góp, quyên góp,

　　được tặng cho chung hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định của pháp luật

　　nhằm mục đích thoả mãn lợi ích chung hợp pháp của cả cộng đồng.

　　2. Các thành viên

　　của cộng đồng cùng quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản chung theo thoả thuận

　　hoặc theo tập quán, vì lợi ích của cộng đồng nhưng không được trái pháp luật,

　　đạo đức xã hội.

　　3. Tài sản

　　chung của cộng đồng là tài sản chung hợp nhất.

　　Điều 221. Chiếm hữu tài sản chung

　　Các chủ sở hữu

　　chung cùng quản lý tài sản chung theo nguyên tắc nhất trí, trừ trường hợp có

　　thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

　　Điều 222. Sử dụng tài sản chung

　　1. Mỗi chủ sở

　　hữu chung theo phần có quyền khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài

　　sản chung tương ứng với phần quyền sở hữu của mình, trừ trường hợp có thoả

　　thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

　　2. Các chủ sở

　　hữu chung hợp nhất có quyền ngang nhau trong việc khai thác công dụng, hưởng hoa

　　lợi, lợi tức từ tài sản chung, nếu không có thoả thuận khác.

　　Điều 223. Định đoạt tài sản chung

　　1. Mỗi chủ sở

　　hữu chung theo phần có quyền định đoạt phần quyền sở hữu của mình theo thoả

　　thuận hoặc theo quy định của pháp luật.

　　2. Việc định

　　đoạt tài sản chung hợp nhất được thực hiện theo thoả thuận của các chủ sở hữu

　　chung hoặc theo quy định của pháp luật.

　　3. Trong trường

　　hợp một chủ sở hữu chung bán phần quyền sở hữu của mình thì chủ sở hữu chung

　　khác được quyền ưu tiên mua. Trong thời hạn ba tháng đối với tài sản chung là

　　bất động sản, một tháng đối với tài sản chung là động sản, kể từ ngày các chủ

　　sở hữu chung khác nhận được thông báo về việc bán và các điều kiện bán mà không

　　có chủ sở hữu chung nào mua thì chủ sở hữu đó được quyền bán cho người khác.

　　Trong trường

　　hợp bán phần quyền sở hữu mà có sự vi phạm về quyền ưu tiên mua thì trong thời

　　hạn ba tháng, kể từ ngày phát hiện có sự vi phạm về quyền ưu tiên mua, chủ sở

　　hữu chung theo phần trong số các chủ sở hữu chung có quyền yêu cầu Toà án

　　chuyển sang cho mình quyền và nghĩa vụ của người mua; bên có lỗi gây thiệt hại

　　phải bồi thường thiệt hại.

　　4. Trong trường

　　hợp một trong các chủ sở hữu chung từ bỏ phần quyền sở hữu của mình hoặc khi

　　người này chết mà không có người thừa kế thì phần quyền sở hữu đó thuộc Nhà

　　nước, trừ trường hợp sở hữu chung của cộng đồng thì thuộc sở hữu chung của các

　　chủ sở hữu chung còn lại.

　　Điều 224. Chia tài sản thuộc hình thức sở hữu chung

　　1. Trong trường

　　hợp sở hữu chung có thể phân chia thì mỗi chủ sở hữu chung đều có quyền yêu cầu

　　chia tài sản chung; nếu các chủ sở hữu chung đã thoả thuận không phân chia tài

　　sản chung trong một thời hạn thì mỗi chủ sở hữu chung chỉ có quyền yêu cầu chia

　　tài sản chung khi hết thời hạn đó; khi tài sản chung không thể chia được bằng

　　hiện vật thì được trị giá thành tiền để chia.

　　2. Trong trường

　　hợp có người yêu cầu một người trong số các chủ sở hữu chung thực hiện nghĩa vụ

　　thanh toán khi người đó không có tài sản riêng hoặc tài sản riêng không đủ để

　　thanh toán thì người yêu cầu có quyền yêu cầu chia tài sản chung để nhận tiền

　　thanh toán và được tham gia vào việc chia tài sản chung, trừ trường hợp pháp luật

　　có quy định khác.

　　Nếu không thể

　　chia phần quyền sở hữu bằng hiện vật hoặc việc chia này bị các chủ sở hữu chung

　　còn lại phản đối thì người có quyền có quyền yêu cầu người có nghĩa vụ bán phần

　　quyền sở hữu của mình để thực hiện nghĩa vụ thanh toán.

　　Điều 225. Sở hữu chung trong nhà chung cư

　　1. Phần diện

　　tích, trang thiết bị dùng chung trong nhà chung cư thuộc sở hữu chung của tất

　　cả chủ sở hữu các căn hộ trong nhà đó và không thể phân chia, trừ trường hợp

　　pháp luật có quy định khác hoặc có sự thoả thuận của tất cả các chủ sở hữu.

　　2. Chủ sở hữu

　　các căn hộ trong nhà chung cư có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trong việc quản

　　lý, sử dụng phần diện tích và thiết bị chung.

　　3. Trong trường

　　hợp nhà chung cư bị tiêu hủy thì chủ sở hữu các căn hộ trong nhà chung cư có

　　quyền sử dụng diện tích mặt đất của nhà chung cư theo quy định của pháp luật.

　　Điều 226. Chấm dứt sở hữu chung

　　Sở hữu chung

　　chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Tài sản

　　chung đã được chia;

　　2. Một trong số

　　các chủ sở hữu chung được hưởng toàn bộ tài sản chung;

　　3. Tài sản

　　chung không còn;

　　4. Các trường

　　hợp khác theo quy định của pháp luật.

　　MỤC 5

　　SỞ HỮU CỦA TỔ CHỨC CHÍNH TRỊ, TỔ CHỨC

　　CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI

　　Điều 227. Sở hữu của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội

　　Sở hữu của tổ chức

　　chính trị, tổ chức chính trị - xã hội là sở hữu của tổ chức đó nhằm thực hiện mục

　　đích chung quy định trong điều lệ.

　　Điều 228. Tài sản thuộc hình thức sở hữu của tổ chức chính trị, tổ chức

　　chính trị - xã hội

　　1. Tài sản được

　　hình thành từ nguồn đóng góp của các thành viên, tài sản được tặng cho chung và

　　từ các nguồn khác phù hợp với quy định của pháp luật là tài sản thuộc sở hữu

　　của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội.

　　Tài sản thuộc hình

　　thức sở hữu nhà nước đã chuyển giao quyền sở hữu cho tổ chức chính trị, tổ chức

　　chính trị - xã hội là tài sản thuộc sở hữu của tổ chức đó.

　　2. Tài sản thuộc

　　hình thức sở hữu nhà nước giao cho tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã

　　hội để quản lý và sử dụng thì không thuộc sở hữu của tổ chức đó.

　　Điều 229. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc hình thức sở hữu

　　của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội

　　Tổ chức chính trị,

　　tổ chức chính trị - xã hội thực hiện quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài

　　sản thuộc sở hữu của mình theo quy định của pháp luật và phù hợp với mục đích

　　hoạt động được quy định trong điều lệ.

　　MỤC 6

　　SỞ HỮU CỦA TỔ CHỨC CHÍNH TRỊ XÃ HỘI - NGHỀ

　　NGHIỆP,

　　TỔ CHỨC XÃ HỘI, TỔ CHỨC XÃ HỘI - NGHỀ NGHIỆP

　　Điều 230. Sở hữu của tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã

　　hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp

　　Sở hữu của tổ chức

　　chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp là

　　sở hữu của cả tổ chức đó nhằm thực hiện mục đích chung của các thành viên được

　　quy định trong điều lệ.

　　Điều 231. Tài sản thuộc hình thức sở hữu của tổ chức chính trị xã hội -

　　nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp

　　Tài sản được hình

　　thành từ nguồn đóng góp của các thành viên, tài sản được tặng cho chung hoặc từ

　　các nguồn khác phù hợp với quy định của pháp luật là tài sản thuộc sở hữu của

　　tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề

　　nghiệp đó.

　　Điều 232. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc hình thức sở hữu

　　của tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội -

　　nghề nghiệp

　　Tổ chức chính trị

　　xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp thực hiện

　　quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc sở hữu của mình theo quy định

　　của pháp luật và phù hợp với mục đích hoạt động được quy định trong điều lệ.

　　CHƯƠNG XIV

　　XÁC LẬP, CHẤM DỨT QUYỀN SỞ HỮU

　　XÁC LẬP QUYỀN SỞ HỮU

　　Điều 233. Xác lập quyền sở hữu đối với tài sản có được do lao động,

　　do hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp pháp

　　Người lao động,

　　người tiến hành hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp pháp có quyền sở hữu đối với

　　tài sản do lao động, do hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp pháp, kể từ thời điểm

　　có được tài sản đó.

　　Điều 234. Xác lập quyền sở hữu theo thoả thuận

　　Người được giao

　　tài sản thông qua hợp đồng mua bán, tặng cho, trao đổi, cho vay có quyền sở hữu

　　tài sản đó, kể từ thời điểm chuyển giao tài sản, nếu các bên không có thoả

　　thuận khác hoặc pháp luật không có quy định khác.

　　Điều 235. Xác lập quyền sở hữu đối với hoa lợi, lợi tức

　　Chủ sở hữu, người

　　sử dụng tài sản có quyền sở hữu đối với hoa lợi, lợi tức theo thoả thuận hoặc

　　theo quy định của pháp luật, kể từ thời điểm thu được hoa lợi, lợi tức đó.

　　Điều 236. Xác lập quyền sở hữu trong trường hợp sáp nhập

　　1. Trong trường

　　hợp tài sản của nhiều chủ sở hữu khác nhau được sáp nhập với nhau tạo thành vật

　　không chia được và không thể xác định tài sản đem sáp nhập là vật chính hoặc

　　vật phụ thì vật mới được tạo thành là tài sản thuộc sở hữu chung của các chủ sở

　　hữu đó; nếu tài sản đem sáp nhập là vật chính và vật phụ thì vật mới được tạo

　　thành thuộc chủ sở hữu vật chính, kể từ thời điểm vật mới được tạo thành; chủ

　　sở hữu tài sản mới phải thanh toán cho chủ sở hữu vật phụ phần giá trị của vật

　　phụ đó, nếu không có thoả thuận khác.

　　2. Khi một người

　　sáp nhập tài sản là động sản của người khác vào tài sản là động sản của mình,

　　mặc dù đã biết hoặc phải biết tài sản đó không phải là của mình và cũng không

　　được sự đồng ý của chủ sở hữu tài sản bị sáp nhập thì chủ sở hữu tài sản bị sáp

　　nhập có một trong các quyền sau đây:

　　a) Yêu cầu

　　người sáp nhập tài sản giao tài sản mới cho mình và thanh toán cho người sáp

　　nhập giá trị tài sản của người đó;

　　b) Yêu cầu

　　người sáp nhập tài sản thanh toán giá trị phần tài sản của mình và bồi thường

　　thiệt hại, nếu không nhận tài sản mới.

　　3. Khi một

　　người sáp nhập tài sản là động sản của người khác vào tài sản là bất động sản

　　của mình, mặc dù đã biết hoặc phải biết tài sản đó không phải là của mình và

　　cũng không được sự đồng ý của chủ sở hữu tài sản bị sáp nhập thì chủ sở hữu tài

　　sản bị sáp nhập có quyền yêu cầu người sáp nhập tài sản thanh toán giá trị phần

　　tài sản của mình và bồi thường thiệt hại.

　　Điều 237. Xác lập quyền sở hữu trong trường hợp trộn lẫn

　　1. Trong trường

　　hợp tài sản của nhiều chủ sở hữu khác nhau được trộn lẫn với nhau tạo thành vật

　　mới không chia được thì vật mới là tài sản thuộc sở hữu chung của các chủ sở

　　hữu đó, kể từ thời điểm trộn lẫn.

　　2. Khi một người

　　đã trộn lẫn tài sản của người khác vào tài sản của mình, mặc dù đã biết hoặc phải

　　biết tài sản đó không phải của mình và không được sự đồng ý của chủ sở hữu tài

　　sản bị trộn lẫn thì chủ sở hữu tài sản bị trộn lẫn có một trong các quyền sau

　　đây:

　　a) Yêu cầu

　　người đã trộn lẫn tài sản giao tài sản mới cho mình và thanh toán cho người đã

　　trộn lẫn phần giá trị tài sản của người đó;

　　b) Yêu cầu

　　người đã trộn lẫn tài sản thanh toán giá trị phần tài sản của mình và bồi

　　thường thiệt hại, nếu không nhận tài sản mới.

　　Điều 238. Xác lập quyền sở hữu trong trường hợp chế biến

　　1. Chủ sở hữu của

　　nguyên vật liệu được đem chế biến tạo thành vật mới cũng là chủ sở hữu của vật

　　mới được tạo thành.

　　2. Người dùng

　　nguyên vật liệu thuộc sở hữu của người khác để chế biến mà ngay tình thì trở

　　thành chủ sở hữu của tài sản mới nhưng phải thanh toán giá trị nguyên vật liệu,

　　bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu nguyên vật liệu đó.

　　3. Trong trường

　　hợp người chế biến không ngay tình thì chủ sở hữu nguyên vật liệu có quyền yêu

　　cầu giao lại vật mới; nếu có nhiều chủ sở hữu nguyên vật liệu thì những người này

　　là đồng chủ sở hữu theo phần đối với vật mới được tạo thành, tương ứng với giá

　　trị nguyên vật liệu của mỗi người. Chủ sở hữu nguyên vật liệu bị chế biến không

　　ngay tình có quyền yêu cầu người chế biến bồi thường thiệt hại.

　　Điều 239. Xác lập quyền sở hữu đối với vật vô chủ, vật không xác định

　　được chủ sở hữu

　　1. Vật vô chủ là

　　vật mà chủ sở hữu đã từ bỏ quyền sở hữu đối với vật đó.

　　Người đã phát hiện

　　vật vô chủ là động sản thì có quyền sở hữu tài sản đó theo quy định của pháp luật;

　　nếu vật được phát hiện là bất động sản thì thuộc Nhà nước.

　　2. Người phát hiện

　　vật không xác định được ai là chủ sở hữu phải thông báo hoặc giao nộp cho ủy

　　ban nhân dân xã, phường, thị trấn hoặc công an cơ sở gần nhất để thông báo công

　　khai cho chủ sở hữu biết mà nhận lại.

　　Việc giao nộp phải

　　được lập biên bản, trong đó ghi rõ họ, tên, địa chỉ của người giao nộp, người

　　nhận, tình trạng, số lượng, khối lượng tài sản giao nộp.

　　ủy ban nhân dân

　　hoặc công an cơ sở đã nhận vật phải thông báo cho người phát hiện về kết quả

　　xác định chủ sở hữu.

　　Trong trường hợp

　　vật không xác định được ai là chủ sở hữu là động sản thì sau một năm, kể từ

　　ngày thông báo công khai, mà vẫn không xác định được ai là chủ sở hữu thì động

　　sản đó thuộc sở hữu của người phát hiện theo quy định của pháp luật; nếu vật là

　　bất động sản thì sau năm năm, kể từ ngày thông báo công khai vẫn chưa xác định

　　được ai là chủ sở hữu thì bất động sản đó thuộc Nhà nước; người phát hiện được

　　hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định của pháp luật.

　　Điều 240. Xác lập quyền sở hữu đối với vật bị chôn giấu, bị chìm đắm

　　được tìm thấy

　　Vật bị chôn giấu,

　　bị chìm đắm được tìm thấy mà không có hoặc không xác định được ai là chủ sở hữu

　　thì sau khi trừ chi phí tìm kiếm, bảo quản, quyền sở hữu đối với vật đó được

　　xác định như sau:

　　1. Vật được tìm

　　thấy là di tích lịch sử, văn hoá thì thuộc Nhà nước; người tìm thấy vật đó được

　　hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định của pháp luật;

　　2. Vật được tìm

　　thấy không phải là di tích lịch sử, văn hoá, mà có giá trị đến mười tháng lương

　　tối thiểu do Nhà nước quy định thì thuộc sở hữu của người tìm thấy; nếu vật tìm

　　thấy có giá trị lớn hơn mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định thì

　　người tìm thấy được hưởng giá trị bằng mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước

　　quy định và 50% giá trị của phần vượt quá mười tháng lương tối thiểu do Nhà

　　nước quy định, phần giá trị còn lại thuộc Nhà nước.

　　Điều 241. Xác lập quyền sở hữu đối với vật do người khác đánh rơi,

　　bỏ quên

　　1. Người nhặt

　　được vật do người khác đánh rơi hoặc bỏ quên mà biết được địa chỉ của người

　　đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc trả lại vật cho người đó; nếu

　　không biết địa chỉ của người đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc giao

　　nộp cho ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn hoặc công an cơ sở gần nhất để

　　thông báo công khai cho chủ sở hữu biết mà nhận lại.

　　Ủy ban nhân dân

　　hoặc công an cơ sở đã nhận vật phải thông báo cho người đã giao nộp về kết quả

　　xác định chủ sở hữu.

　　2. Sau một năm,

　　kể từ ngày thông báo công khai về vật nhặt được mà không xác định được chủ sở

　　hữu hoặc chủ sở hữu không đến nhận, nếu vật có giá trị đến mười tháng lương tối

　　thiểu do Nhà nước quy định thì vật đó thuộc sở hữu của người nhặt được; nếu vật

　　có giá trị lớn hơn mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định thì sau khi

　　trừ chi phí bảo quản người nhặt được được hưởng giá trị bằng mười tháng lương

　　tối thiểu do Nhà nước quy định và 50% giá trị của phần vượt quá mười tháng

　　lương tối thiểu do Nhà nước quy định, phần giá trị còn lại thuộc Nhà nước.

　　3. Vật bị đánh

　　rơi, bị bỏ quên là di tích lịch sử, văn hoá mà sau một năm, kể từ ngày thông báo

　　công khai, không xác định được chủ sở hữu hoặc không có người đến nhận thì vật

　　đó thuộc Nhà nước; người nhặt được vật đó được hưởng một khoản tiền thưởng theo

　　quy định của pháp luật.

　　Điều 242. Xác lập quyền sở hữu đối với gia súc bị thất lạc

　　Người bắt được gia

　　súc bị thất lạc phải nuôi giữ và báo cho ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn

　　nơi người đó cư trú để thông báo công khai cho chủ sở hữu biết mà nhận lại. Chủ sở hữu nhận lại gia súc bị thất lạc phải thanh toán tiền công

　　nuôi giữ và các chi phí khác cho người bắt được.

　　Sau sáu tháng,

　　kể từ ngày thông báo công khai mà không có người đến nhận thì gia súc đó thuộc

　　sở hữu của người bắt được; nếu gia súc bắt được là gia súc thả rông theo tập

　　quán thì thời hạn này là một năm.

　　Trong thời gian

　　nuôi giữ gia súc bị thất lạc, nếu gia súc có sinh con thì người bắt được gia

　　súc được hưởng một nửa số gia súc sinh ra và phải bồi thường thiệt hại nếu có

　　lỗi cố ý làm chết gia súc.

　　Điều 243. Xác lập quyền sở hữu đối với gia cầm bị thất lạc

　　Trong trường hợp

　　gia cầm của một người bị thất lạc, mà người khác bắt được thì người bắt được

　　phải thông báo công khai để chủ sở hữu gia cầm biết mà nhận lại. Chủ sở hữu nhận lại gia cầm bị thất lạc phải thanh toán tiền công

　　nuôi giữ và các chi phí khác cho người bắt được.

　　Sau một tháng,

　　kể từ ngày thông báo công khai mà không có người đến nhận thì gia cầm đó thuộc

　　sở hữu của người bắt được.

　　Trong thời gian

　　nuôi giữ gia cầm bị thất lạc, người bắt được gia cầm được hưởng hoa lợi do gia

　　cầm sinh ra và phải bồi thường thiệt hại nếu có lỗi cố ý làm chết gia cầm.

　　Điều 244. Xác lập quyền sở hữu đối với vật nuôi dưới nước

　　Khi vật nuôi

　　dưới nước của một người di chuyển tự nhiên vào ruộng, ao, hồ của người khác thì

　　thuộc sở hữu của người có ruộng, ao, hồ đó. Trong trường hợp vật nuôi dưới nước

　　có dấu hiệu riêng biệt để có thể xác định vật nuôi không thuộc sở hữu của mình

　　thì người có ruộng, ao, hồ đó phải thông báo công khai để chủ sở hữu biết mà

　　nhận lại. Sau một tháng, kể từ ngày thông báo công khai mà không có người đến

　　nhận thì vật nuôi dưới nước đó thuộc sở hữu người có ruộng, ao, hồ đó.

　　Điều 245. Xác lập quyền sở hữu do được thừa kế

　　Người thừa kế

　　có quyền sở hữu đối với tài sản thừa kế theo quy định tại Phần thứ tư của Bộ

　　luật này.

　　Điều 246. Xác lập quyền sở hữu theo bản án, quyết định của Toà án hoặc

　　theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác

　　Quyền sở hữu có

　　thể được xác lập căn cứ vào bản án, quyết định của Toà án hoặc quyết định của

　　cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác.

　　Điều 247. Xác lập quyền sở hữu theo thời hiệu

　　1. Người chiếm

　　hữu, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên

　　tục, công khai trong thời hạn mười năm đối với động sản, ba mươi năm đối với

　　bất động sản thì trở thành chủ sở hữu tài sản đó, kể từ thời điểm bắt đầu chiếm

　　hữu, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

　　2. Người chiếm hữu

　　tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước không có căn cứ pháp luật thì dù ngay

　　tình, liên tục, công khai, dù thời gian chiếm hữu là bao lâu cũng không thể trở

　　thành chủ sở hữu tài sản đó.

　　MỤC 2

　　CHẤM DỨT QUYỀN SỞ HỮU

　　Điều 248. Chủ sở hữu chuyển giao quyền sở hữu của mình cho người khác

　　Khi chủ sở hữu

　　chuyển giao quyền sở hữu của mình cho người khác thông qua hợp đồng mua bán,

　　trao đổi, tặng cho, cho vay hoặc thông qua việc để thừa kế thì quyền sở hữu đối

　　với tài sản của người đó chấm dứt kể từ thời điểm phát sinh quyền sở hữu của

　　người được chuyển giao.

　　Điều 249. Từ bỏ quyền sở hữu

　　Chủ sở hữu có

　　thể tự chấm dứt quyền sở hữu đối với tài sản của mình bằng cách tuyên bố công

　　khai hoặc thực hiện hành vi chứng tỏ việc mình từ bỏ quyền chiếm hữu, sử dụng

　　và định đoạt tài sản đó.

　　Đối với tài sản

　　mà việc từ bỏ tài sản đó có thể gây hại đến trật tự, an toàn xã hội, ô nhiễm

　　môi trường thì việc từ bỏ quyền sở hữu phải tuân theo quy định của pháp luật.

　　Điều 250. Tài sản mà người khác đã được xác lập quyền sở hữu

　　Khi vật bị đánh

　　rơi, bị bỏ quên, gia súc, gia cầm bị thất lạc, vật nuôi dưới nước di chuyển tự

　　nhiên mà người khác đã được xác lập quyền sở hữu theo quy định tại các điều từ Điều 241 đến Điều 244 của Bộ luật này thì quyền sở hữu của

　　những người có tài sản đó chấm dứt.

　　Khi quyền sở

　　hữu của người chiếm hữu đã được xác lập theo quy định tại khoản

　　1 Điều 247 của Bộ luật này thì chấm dứt quyền sở hữu của người có tài sản

　　bị chiếm hữu.

　　Điều 251. Xử lý tài sản để thực hiện nghĩa vụ của chủ sở hữu

　　1. Quyền sở hữu

　　đối với một tài sản chấm dứt khi tài sản đó bị xử lý để thực hiện nghĩa vụ của

　　chủ sở hữu theo quyết định của Toà án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác,

　　nếu pháp luật không có quy định khác.

　　2. Việc xử lý tài

　　sản để thực hiện nghĩa vụ của chủ sở hữu không áp dụng đối với tài sản không

　　thuộc diện kê biên theo quy định của pháp luật.

　　3. Quyền sở hữu

　　đối với tài sản bị xử lý để thực hiện nghĩa vụ của chủ sở hữu chấm dứt tại thời

　　điểm phát sinh quyền sở hữu của người nhận tài sản đó.

　　4. Việc xử lý

　　quyền sử dụng đất được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai.

　　Điều 252. Tài sản bị tiêu hủy

　　Khi tài sản bị

　　tiêu hủy thì quyền sở hữu đối với tài sản đó chấm dứt.

　　Điều 253. Tài sản bị trưng mua

　　Khi tài sản bị

　　trưng mua theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền vì lý do quốc

　　phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia thì quyền sở hữu đối với tài sản của chủ

　　sở hữu đó chấm dứt kể từ thời điểm quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm

　　quyền có hiệu lực pháp luật.

　　Điều 254. Tài sản bị tịch thu

　　Khi tài sản của

　　chủ sở hữu do phạm tội, vi phạm hành chính mà bị tịch thu, sung quỹ nhà nước

　　thì quyền sở hữu đối với tài sản đó chấm dứt kể từ thời điểm bản án, quyết định

　　của Toà án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác có hiệu lực pháp

　　luật.

　　CHƯƠNG XV

　　BẢO VỆ QUYỀN SỞ HỮU

　　Điều 255. Các biện pháp bảo vệ quyền sở hữu

　　Chủ sở hữu,

　　người chiếm hữu hợp pháp có quyền yêu cầu Toà án, cơ quan, tổ chức có thẩm

　　quyền khác buộc người có hành vi xâm phạm quyền sở hữu, quyền chiếm hữu phải

　　trả lại tài sản, chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật việc thực hiện quyền

　　sở hữu, quyền chiếm hữu và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Chủ sở hữu,

　　người chiếm hữu hợp pháp có quyền tự bảo vệ tài sản thuộc sở hữu của mình, tài

　　sản đang chiếm hữu hợp pháp bằng những biện pháp theo quy định của pháp luật.

　　Điều 256. Quyền đòi lại tài sản

　　Chủ sở hữu,

　　người chiếm hữu hợp pháp có quyền yêu cầu người chiếm hữu, người sử dụng tài

　　sản, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật đối với tài sản thuộc

　　quyền sở hữu hoặc quyền chiếm hữu hợp pháp của mình phải trả lại tài sản đó,

　　trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 247 của Bộ luật này.

　　Trong trường hợp tài sản đang thuộc sự chiếm hữu của người chiếm hữu ngay tình

　　thì áp dụng Điều 257 và Điều 258 của Bộ luật này.

　　Điều 257. Quyền đòi lại động sản không phải đăng ký quyền sở hữu từ

　　người chiếm hữu ngay tình

　　Chủ sở hữu có

　　quyền đòi lại động sản không phải đăng ký quyền sở hữu từ người chiếm hữu ngay

　　tình trong trường hợp người chiếm hữu ngay tình có được động sản này thông qua

　　hợp đồng không có đền bù với người không có quyền định đoạt tài sản; trong

　　trường hợp hợp đồng này là hợp đồng có đền bù thì chủ sở hữu có quyền đòi lại

　　động sản nếu động sản đó bị lấy cắp, bị mất hoặc trường hợp khác bị chiếm hữu

　　ngoài ý chí của chủ sở hữu.

　　Điều 258. Quyền đòi lại động sản phải đăng ký quyền sở hữu hoặc bất

　　động sản từ người chiếm hữu ngay tình

　　Chủ sở hữu được

　　đòi lại động sản phải đăng ký quyền sở hữu và bất động sản, trừ trường hợp

　　người thứ ba chiếm hữu ngay tình nhận được tài sản này thông qua bán đấu giá

　　hoặc giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có

　　thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó người này không phải là chủ sở

　　hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa.

　　Điều 259. Quyền yêu cầu ngăn chặn hoặc chấm dứt hành vi cản trở trái

　　pháp luật đối với việc thực hiện quyền sở hữu, quyền chiếm hữu hợp pháp

　　Khi thực hiện

　　quyền sở hữu, quyền chiếm hữu của mình, chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp có

　　quyền yêu cầu người có hành vi cản trở trái pháp luật phải chấm dứt hành vi đó;

　　nếu không có sự chấm dứt tự nguyện thì có quyền yêu cầu Toà án, cơ quan, tổ

　　chức có thẩm quyền khác buộc người đó chấm dứt hành vi vi phạm.

　　Điều 260. Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại

　　Chủ sở hữu, người

　　chiếm hữu hợp pháp có quyền yêu cầu người có hành vi xâm phạm quyền sở hữu,

　　quyền chiếm hữu của mình bồi thường thiệt hại.

　　Điều 261. Bảo vệ quyền của người chiếm hữu mà không phải là chủ sở hữu

　　Các quyền được quy

　　định tại các điều từ Điều 255 đến Điều 260 của Bộ luật này

　　cũng thuộc về người tuy không phải là chủ sở hữu nhưng chiếm hữu tài sản trên

　　cơ sở quyền sử dụng đất, quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề hoặc theo

　　căn cứ khác do pháp luật quy định hoặc theo thoả thuận.

　　CHƯƠNG XVI

　　NHỮNG QUY ĐỊNH KHÁC VỀ QUYỀN SỞ HỮU

　　Điều 262. Nghĩa vụ của chủ sở hữu trong trường hợp xảy ra tình thế cấp

　　thiết

　　1. Tình thế cấp

　　thiết là tình thế của người vì muốn tránh một nguy cơ đang thực tế đe dọa trực

　　tiếp lợi ích của Nhà nước, của tập thể, quyền, lợi ích hợp pháp của mình hoặc

　　của người khác mà không còn cách nào khác là phải có hành động gây một thiệt

　　hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn chặn.

　　2. Trong tình thế

　　cấp thiết, chủ sở hữu tài sản không được cản trở người khác dùng tài sản của

　　mình hoặc cản trở người khác gây thiệt hại đối với tài sản đó để ngăn chặn, làm

　　giảm mối nguy hiểm hoặc thiệt hại lớn hơn có nguy cơ xảy ra.

　　3. Gây thiệt hại

　　trong tình thế cấp thiết không phải là hành vi xâm phạm quyền sở hữu. Chủ sở

　　hữu được bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 3 Điều

　　614 của Bộ luật này.

　　Điều 263. Nghĩa vụ của chủ sở hữu trong việc bảo vệ môi trường

　　Khi sử dụng, bảo

　　quản, từ bỏ tài sản của mình, chủ sở hữu phải tuân theo các quy định của pháp luật

　　về bảo vệ môi trường; nếu làm ô nhiễm môi trường thì phải chấm dứt hành vi gây

　　ô nhiễm, thực hiện các biện pháp để khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại.

　　Điều 264. Nghĩa vụ của chủ sở hữu trong việc tôn trọng, bảo đảm trật

　　tự, an toàn xã hội

　　Khi thực hiện

　　quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của mình, chủ sở hữu phải tôn

　　trọng, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, không được lạm dụng quyền sở hữu để gây

　　mất trật tự, an toàn xã hội, làm thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích

　　công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.

　　Điều 265. Nghĩa vụ tôn trọng ranh giới giữa các bất động sản

　　1. Ranh giới

　　giữa các bất động sản liền kề được xác định theo thoả thuận của các chủ sở hữu

　　hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　Ranh giới cũng

　　có thể được xác định theo tập quán hoặc theo ranh giới đã tồn tại từ ba mươi

　　năm trở lên mà không có tranh chấp.

　　2. Người có

　　quyền sử dụng đất được sử dụng không gian và lòng đất theo chiều thẳng đứng từ

　　ranh giới trong khuôn viên đất phù hợp với quy hoạch xây dựng do cơ quan nhà

　　nước có thẩm quyền quy định và không được làm ảnh hưởng đến việc sử dụng đất

　　liền kề của người khác.

　　Người sử dụng

　　đất chỉ được trồng cây và làm các việc khác trong khuôn viên đất thuộc quyền sử

　　dụng của mình và theo ranh giới đã được xác định; nếu rễ cây, cành cây vượt quá

　　ranh giới thì phải xén rễ, tỉa cành phần vượt quá, trừ trường hợp có thoả thuận

　　khác.

　　3. Trong trường

　　hợp ranh giới là kênh, mương, hào, rãnh, bờ ruộng thì người sử dụng đất có

　　nghĩa vụ tôn trọng, duy trì ranh giới chung; không được lấn, chiếm, thay đổi

　　mốc giới ngăn cách.

　　Điều 266. Quyền sở hữu đối với mốc giới ngăn cách các bất động sản

　　1. Chủ sở hữu bất

　　động sản liền kề chỉ được dựng cột mốc, hàng rào, xây tường ngăn trên phần đất

　　thuộc quyền sử dụng của mình. Những người sử dụng đất liền kề có thể thoả thuận

　　với nhau về việc dựng cột mốc, hàng rào, xây tường ngăn, trồng cây trên ranh

　　giới để làm mốc giới ngăn cách giữa các bất động sản; những vật mốc giới này là

　　sở hữu chung của những người đó.

　　Trong trường hợp

　　mốc giới ngăn cách chỉ do một bên tạo nên trên ranh giới và được chủ sở hữu bất

　　động sản liền kề đồng ý thì mốc giới ngăn cách đó là sở hữu chung, chi phí để

　　xây dựng do bên tạo nên chịu, trừ trường hợp có thoả thuận khác; nếu chủ sở hữu

　　bất động sản liền kề không đồng ý mà có lý do chính đáng thì chủ sở hữu đã dựng

　　cột mốc, hàng rào, xây tường ngăn phải dỡ bỏ.

　　Đối với cây là mốc

　　giới chung, các bên đều có nghĩa vụ bảo vệ; hoa lợi thu được từ cây được chia

　　đều, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　2. Đối với mốc

　　giới là tường nhà chung, chủ sở hữu bất động sản liền kề không được trổ cửa sổ,

　　lỗ thông khí hoặc đục tường để đặt kết cấu xây dựng, trừ trường hợp được chủ sở

　　hữu bất động sản liền kề đồng ý.

　　Trong trường hợp

　　nhà xây riêng biệt nhưng tường sát liền nhau thì chủ sở hữu cũng chỉ được đục

　　tường, đặt kết cấu xây dựng đến giới hạn ngăn cách tường của mình.

　　Điều 267. Nghĩa vụ tôn trọng quy tắc xây dựng

　　1. Khi xây dựng

　　công trình, chủ sở hữu công trình phải tuân theo pháp luật về xây dựng, bảo đảm

　　an toàn, không được xây vượt quá độ cao, khoảng cách mà pháp luật về xây dựng

　　quy định và không được xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu bất

　　động sản liền kề và xung quanh.

　　2. Khi có nguy cơ

　　xảy ra sự cố đối với công trình xây dựng, ảnh hưởng đến bất động sản liền kề và

　　xung quanh thì chủ sở hữu công trình phải cho ngừng ngay việc xây dựng, sửa

　　chữa hoặc dỡ bỏ theo yêu cầu của chủ sở hữu bất động sản liền kề và xung quanh

　　hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; nếu gây thiệt hại thì

　　phải bồi thường.

　　3. Khi xây dựng

　　công trình vệ sinh, kho chứa hoá chất độc hại và các công trình khác mà việc sử

　　dụng có khả năng gây ô nhiễm môi trường, chủ sở hữu phải xây cách mốc giới một khoảng

　　cách và ở vị trí hợp lý, phải bảo đảm vệ sinh, an toàn và không làm ảnh hưởng

　　đến chủ sở hữu bất động sản liền kề và xung quanh.

　　Điều 268. Nghĩa vụ bảo đảm an toàn đối với công trình xây dựng liền kề

　　Khi đào giếng, đào

　　ao hoặc xây dựng các công trình dưới mặt đất, chủ sở hữu công trình phải đào,

　　xây cách mốc giới một khoảng cách do pháp luật về xây dựng quy định.

　　Trong trường hợp

　　công trình có nguy cơ đe doạ sự an toàn bất động sản liền kề và xung quanh thì

　　chủ công trình phải thực hiện ngay các biện pháp khắc phục; nếu gây thiệt hại

　　cho chủ sở hữu bất động sản liền kề và xung quanh thì phải bồi thường.

　　Điều 269. Nghĩa vụ của chủ sở hữu trong việc thoát nước mưa

　　Chủ sở hữu nhà

　　phải lắp đặt đường dẫn nước sao cho nước mưa từ mái nhà của mình không được

　　chảy xuống bất động sản của chủ sở hữu bất động sản liền kề.

　　Điều 270. Nghĩa vụ của chủ sở hữu trong việc thoát nước thải

　　Chủ sở hữu nhà

　　phải làm cống ngầm hoặc rãnh thoát nước để đưa nước thải ra nơi quy định, sao

　　cho nước thải không chảy tràn sang bất động sản của chủ sở hữu bất động sản

　　liền kề, ra đường công cộng hoặc nơi sinh hoạt công cộng làm ô nhiễm môi

　　trường.

　　Điều 271. Hạn chế quyền trổ cửa

　　1. Chủ sở hữu nhà

　　chỉ được trổ cửa ra vào, cửa sổ quay sang nhà bên cạnh, nhà đối diện và đường

　　đi chung theo quy định của pháp luật về xây dựng.

　　2. Mái che trên

　　cửa ra vào, cửa sổ quay ra đường đi chung phải cách mặt đất từ 2,5 mét trở lên.

　　Điều 272. Quyền yêu cầu sửa chữa, phá dỡ bất động sản liền kề

　　Trong trường hợp

　　cây cối, công trình xây dựng có nguy cơ sập đổ xuống bất động sản liền kề hoặc

　　nơi sinh hoạt công cộng thì chủ sở hữu phải chặt cây, sửa chữa hoặc phá dỡ công

　　trình xây dựng đó.

　　Chủ sở hữu bất

　　động sản liền kề có quyền yêu cầu chủ sở hữu cây cối, công trình xây dựng có

　　nguy cơ sập đổ phải chặt cây, phá dỡ; nếu người đó không chặt cây, phá dỡ thì

　　chủ sở hữu bất động sản liền kề có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền

　　cho chặt cây, phá dỡ. Chi phí chặt cây, phá dỡ do chủ sở hữu cây cối, công

　　trình xây dựng chịu.

　　Điều 273. Quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề

　　Chủ sở hữu nhà,

　　người sử dụng đất có quyền sử dụng bất động sản liền kề thuộc sở hữu của người

　　khác để bảo đảm các nhu cầu của mình về lối đi, cấp, thoát nước, cấp khí ga,

　　đường dây tải điện, thông tin liên lạc và các nhu cầu cần thiết khác một cách

　　hợp lý, nhưng phải đền bù, nếu không có thoả thuận khác.

　　Điều 274. Xác lập quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề

　　1. Quyền sử dụng

　　hạn chế bất động sản liền kề được xác lập theo thoả thuận hoặc theo quy định

　　của pháp luật.

　　2. Trong trường

　　hợp quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề đã được xác lập cho chủ sở hữu

　　nhà, người sử dụng đất thì người được chuyển giao nhà, quyền sử dụng đất cũng

　　được hưởng quyền đó.

　　Điều 275. Quyền về lối đi qua bất động sản liền kề

　　1. Chủ sở hữu bất

　　động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có

　　lối đi ra, có quyền yêu cầu một trong những chủ sở hữu bất động sản liền kề

　　dành cho mình một lối đi ra đến đường công cộng; người được yêu cầu có nghĩa vụ

　　đáp ứng yêu cầu đó. Người được dành lối đi phải đền bù cho chủ sở hữu bất động

　　sản liền kề, nếu không có thoả thuận khác.

　　Lối đi được mở

　　trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính

　　đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt

　　hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.

　　2. Vị trí, giới

　　hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thoả thuận, bảo đảm

　　thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên; nếu có tranh chấp về

　　lối đi thì có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định.

　　3. Trong trường

　　hợp bất động sản được chia thành nhiều phần cho các chủ sở hữu, chủ sử dụng

　　khác nhau thì khi chia phải dành lối đi cần thiết cho người phía trong theo quy

　　định tại khoản 2 Điều này mà không có đền bù.

　　Điều 276. Quyền mắc đường dây tải điện, thông tin liên lạc qua bất động

　　sản liền kề

　　Chủ sở hữu bất

　　động sản có quyền mắc đường dây tải điện, thông tin liên lạc qua bất động sản

　　của các chủ sở hữu khác một cách hợp lý, nhưng phải bảo đảm an toàn và thuận

　　tiện cho các chủ sở hữu đó; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.

　　Điều 277. Quyền về cấp, thoát nước qua bất động sản liền kề

　　Trong trường hợp

　　do vị trí tự nhiên của bất động sản mà việc cấp, thoát nước buộc phải qua một

　　bất động sản khác thì chủ sở hữu bất động sản có nước chảy qua phải dành một

　　lối cấp, thoát nước thích hợp, không được cản trở hoặc ngăn chặn dòng nước

　　chảy. Người sử dụng lối cấp, thoát nước phải hạn chế đến mức thấp nhất thiệt

　　hại cho chủ sở hữu bất động sản có nước chảy qua khi lắp đặt đường dẫn nước;

　　nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường. Trong trường hợp nước tự nhiên chảy từ

　　vị trí cao xuống vị trí thấp mà gây thiệt hại cho chủ sở hữu bất động sản có

　　nước chảy qua thì người sử dụng lối cấp, thoát nước không phải bồi thường thiệt

　　hại.

　　Điều 278. Quyền về tưới nước, tiêu nước trong canh tác

　　Người có quyền sử

　　dụng đất canh tác khi có nhu cầu về tưới nước, tiêu nước, có quyền yêu cầu

　　những người sử dụng đất xung quanh để cho mình một lối dẫn nước thích hợp,

　　thuận tiện cho việc tưới, tiêu; người được yêu cầu có nghĩa vụ đáp ứng yêu cầu

　　đó; nếu người sử dụng lối dẫn nước gây thiệt hại cho người sử dụng đất xung

　　quanh thì phải bồi thường.

　　Điều 279. Chấm dứt quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề

　　Quyền sử dụng hạn

　　chế bất động sản liền kề chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Bất động sản

　　liền kề với bất động sản của chủ sở hữu đang thực hiện quyền sử dụng hạn chế

　　bất động sản liền kề đó nhập làm một;

　　2. Chủ sở hữu nhà,

　　người sử dụng đất không còn nhu cầu sử dụng hạn chế bất động sản liền kề.

　　PHẦN THỨ BA

　　NGHĨA VỤ DÂN SỰ VÀ HỢP ĐỒNG DÂN SỰ

　　CHƯƠNG XVII

　　NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG

　　MỤC 1

　　NGHĨA VỤ DÂN SỰ

　　Điều 280. Nghĩa vụ dân sự

　　Nghĩa vụ dân sự

　　là việc mà theo đó, một hoặc nhiều chủ thể (sau đây gọi chung là bên có nghĩa

　　vụ) phải chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá, thực

　　hiện công việc khác hoặc không được thực hiện công việc nhất định vì lợi ích

　　của một hoặc nhiều chủ thể khác (sau đây gọi chung là bên có quyền).

　　Điều 281. Căn cứ phát sinh nghĩa vụ dân sự

　　Nghĩa vụ dân sự

　　phát sinh từ các căn cứ sau đây:

　　1. Hợp đồng dân

　　sự;

　　2. Hành vi pháp

　　lý đơn phương;

　　3. Thực hiện

　　công việc không có ủy quyền;

　　4. Chiếm hữu,

　　sử dụng tài sản hoặc được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật;

　　5. Gây thiệt

　　hại do hành vi trái pháp luật;

　　6. Những căn cứ

　　khác do pháp luật quy định.

　　Điều 282. Đối tượng của nghĩa vụ dân sự

　　1. Đối tượng

　　của nghĩa vụ dân sự có thể là tài sản, công việc phải thực hiện hoặc không được

　　thực hiện.

　　2. Đối tượng

　　của nghĩa vụ dân sự phải được xác định cụ thể.

　　3. Chỉ những

　　tài sản có thể giao dịch được, những công việc có thể thực hiện được mà pháp luật

　　không cấm, không trái đạo đức xã hội mới là đối tượng của nghĩa vụ dân sự.

　　MỤC 2

　　THỰC HIỆN NGHĨA VỤ DÂN SỰ

　　Điều 283. Nguyên tắc thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　Bên có nghĩa vụ

　　dân sự phải thực hiện nghĩa vụ của mình một cách trung thực, theo tinh thần hợp

　　tác, đúng cam kết, không trái pháp luật, đạo đức xã hội.

　　Điều 284. Địa điểm thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Địa điểm thực

　　hiện nghĩa vụ dân sự do các bên thoả thuận.

　　2. Trong trường

　　hợp không có thoả thuận thì địa điểm thực hiện nghĩa vụ dân sự được xác định

　　như sau:

　　a) Nơi có bất

　　động sản, nếu đối tượng của nghĩa vụ dân sự là bất động sản;

　　b) Nơi cư trú

　　hoặc trụ sở của bên có quyền, nếu đối tượng của nghĩa vụ dân sự không phải là

　　bất động sản.

　　Khi bên có

　　quyền thay đổi nơi cư trú hoặc trụ sở thì phải báo cho bên có nghĩa vụ và phải

　　chịu chi phí tăng lên do việc thay đổi nơi cư trú hoặc trụ sở, trừ trường hợp

　　có thoả thuận khác.

　　Điều 285. Thời hạn thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Thời hạn

　　thực hiện nghĩa vụ dân sự do các bên thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật.

　　Bên có nghĩa vụ

　　phải thực hiện nghĩa vụ dân sự đúng thời hạn; chỉ được thực hiện nghĩa vụ dân

　　sự trước thời hạn khi có sự đồng ý của bên có quyền; nếu bên có nghĩa vụ đã tự

　　ý thực hiện nghĩa vụ trước thời hạn và bên có quyền đã chấp nhận việc thực hiện

　　nghĩa vụ thì nghĩa vụ được coi là đã hoàn thành đúng thời hạn.

　　2. Trong trường

　　hợp các bên không thoả thuận và pháp luật không quy định về thời hạn thực hiện

　　nghĩa vụ dân sự thì các bên có thể thực hiện nghĩa vụ hoặc yêu cầu thực hiện

　　nghĩa vụ vào bất cứ lúc nào, nhưng phải thông báo cho nhau biết trước một thời

　　gian hợp lý.

　　Điều 286. Chậm thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Chậm thực hiện

　　nghĩa vụ dân sự là nghĩa vụ vẫn chưa được thực hiện hoặc chỉ được thực hiện một

　　phần khi thời hạn thực hiện nghĩa vụ đã hết.

　　2. Bên chậm thực

　　hiện nghĩa vụ dân sự phải thông báo ngay cho bên có quyền về việc không thực

　　hiện nghĩa vụ đúng thời hạn.

　　Điều 287. Hoãn thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Khi không

　　thể thực hiện được nghĩa vụ dân sự đúng thời hạn thì bên có nghĩa vụ phải thông

　　báo ngay cho bên có quyền biết và đề nghị được hoãn việc thực hiện nghĩa vụ.

　　Trường hợp

　　không thông báo cho bên có quyền thì bên có nghĩa vụ phải bồi thường thiệt hại

　　phát sinh, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc do nguyên nhân khách quan

　　không thể thông báo.

　　2. Bên có nghĩa

　　vụ được hoãn việc thực hiện nghĩa vụ, nếu được bên có quyền đồng ý. Việc thực

　　hiện nghĩa vụ dân sự khi được hoãn vẫn được coi là thực hiện đúng thời hạn.

　　Điều 288. Chậm tiếp nhận việc thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Chậm tiếp nhận

　　việc thực hiện nghĩa vụ dân sự là khi đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên có

　　nghĩa vụ đã thực hiện theo thoả thuận nhưng bên có quyền không tiếp nhận việc

　　thực hiện nghĩa vụ đó.

　　2. Trong trường

　　hợp chậm tiếp nhận đối tượng của nghĩa vụ là tài sản thì bên có nghĩa vụ phải

　　áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo quản tài sản và có quyền yêu cầu thanh

　　toán chi phí hợp lý.

　　3. Đối với tài sản

　　có nguy cơ bị hư hỏng thì bên có nghĩa vụ có quyền bán tài sản đó và trả cho

　　bên có quyền khoản tiền thu được từ việc bán tài sản sau khi trừ đi chi phí hợp

　　lý để bảo quản và bán tài sản đó.

　　Điều 289. Thực hiện nghĩa vụ giao vật

　　1. Bên có nghĩa vụ

　　giao vật phải bảo quản, giữ gìn vật cho đến khi giao.

　　2. Khi vật phải

　　giao là vật đặc định thì bên có nghĩa vụ phải giao đúng vật đó và đúng tình

　　trạng như đã cam kết; nếu là vật cùng loại thì phải giao đúng số lượng và chất

　　lượng như đã thoả thuận và nếu không có thoả thuận về chất lượng thì phải giao

　　vật đó với chất lượng trung bình; nếu là vật đồng bộ thì phải giao đồng bộ.

　　3. Bên có nghĩa vụ

　　phải chịu mọi chi phí về việc giao vật, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 290. Thực hiện nghĩa vụ trả tiền

　　1. Nghĩa vụ trả

　　tiền phải được thực hiện đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa điểm và phương thức đã

　　thoả thuận.

　　2. Nghĩa vụ trả tiền bao gồm cả tiền lãi trên nợ gốc, trừ trường hợp có

　　thoả thuận khác.

　　Điều 291. Nghĩa vụ phải thực hiện hoặc không được thực hiện một công

　　việc

　　1. Nghĩa vụ phải

　　thực hiện một công việc là nghĩa vụ mà theo đó bên có nghĩa vụ phải thực hiện

　　đúng công việc đó.

　　2. Nghĩa vụ không

　　được thực hiện một công việc là nghĩa vụ mà theo đó bên có nghĩa vụ không được

　　thực hiện công việc đó.

　　Điều 292. Thực hiện nghĩa vụ dân sự theo định kỳ

　　Nghĩa vụ dân sự

　　được thực hiện theo định kỳ nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.

　　Việc chậm thực

　　hiện nghĩa vụ dân sự theo từng kỳ cũng bị coi là chậm thực hiện nghĩa vụ dân

　　sự.

　　Điều 293. Thực hiện nghĩa vụ dân sự thông qua người thứ ba

　　Khi được bên có

　　quyền đồng ý, bên có nghĩa vụ có thể ủy quyền cho người thứ ba thay mình thực

　　hiện nghĩa vụ dân sự nhưng vẫn phải chịu trách nhiệm với bên có quyền, nếu

　　người thứ ba không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự.

　　Điều 294. Thực hiện nghĩa vụ dân sự có điều kiện

　　Trong trường hợp

　　các bên có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định về điều kiện thực hiện nghĩa

　　vụ dân sự thì khi điều kiện phát sinh, bên có nghĩa vụ phải thực hiện.

　　Điều 295. Thực hiện nghĩa vụ dân sự có đối tượng tuỳ ý lựa chọn

　　1. Nghĩa vụ dân sự

　　có đối tượng tuỳ ý lựa chọn là nghĩa vụ mà đối tượng là một trong nhiều tài sản

　　hoặc công việc khác nhau và bên có nghĩa vụ có thể tuỳ ý lựa chọn, trừ trường

　　hợp có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định dành quyền lựa chọn cho bên có

　　quyền.

　　2. Bên có nghĩa vụ

　　phải thông báo cho bên có quyền biết về việc tài sản hoặc công việc được lựa

　　chọn để thực hiện nghĩa vụ. Trường hợp bên có quyền đã xác định thời hạn thực

　　hiện nghĩa vụ được lựa chọn thì bên có nghĩa vụ phải hoàn thành đúng thời hạn.

　　3. Trong trường

　　hợp chỉ còn một tài sản hoặc một công việc thì bên có nghĩa vụ phải giao tài

　　sản đó hoặc thực hiện công việc đó.

　　Điều 296. Thực hiện nghĩa vụ dân sự thay thế được

　　Nghĩa vụ dân sự

　　thay thế được là nghĩa vụ mà bên có nghĩa vụ không thực hiện được nghĩa vụ ban

　　đầu thì có thể thực hiện một nghĩa vụ khác đã được bên có quyền chấp nhận để

　　thay thế nghĩa vụ dân sự đó.

　　Điều 297. Thực hiện nghĩa vụ dân sự riêng rẽ

　　Khi nhiều người

　　cùng thực hiện một nghĩa vụ dân sự, nhưng mỗi người có một phần nghĩa vụ nhất

　　định và riêng rẽ với nhau thì mỗi người chỉ phải thực hiện phần nghĩa vụ của

　　mình.

　　Điều 298. Thực hiện nghĩa vụ dân sự liên đới

　　1. Nghĩa vụ dân

　　sự liên đới là nghĩa vụ do nhiều người cùng phải thực hiện và bên có quyền có

　　thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người có nghĩa vụ phải thực hiện toàn bộ

　　nghĩa vụ.

　　2. Trong trường

　　hợp một người đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ thì có quyền yêu cầu những người có

　　nghĩa vụ liên đới khác phải thực hiện phần nghĩa vụ liên đới của họ đối với

　　mình.

　　3. Trong trường

　　hợp bên có quyền đã chỉ định một trong số những người có nghĩa vụ liên đới thực

　　hiện toàn bộ nghĩa vụ, nhưng sau đó lại miễn cho người đó thì những người còn

　　lại cũng được miễn thực hiện nghĩa vụ.

　　4. Trong trường

　　hợp bên có quyền chỉ miễn việc thực hiện nghĩa vụ cho một trong số những người

　　có nghĩa vụ liên đới không phải thực hiện phần nghĩa vụ của mình thì những

　　người còn lại vẫn phải liên đới thực hiện phần nghĩa vụ của họ.

　　Điều 299. Thực hiện nghĩa vụ dân sự đối với nhiều người có quyền liên

　　đới

　　1. Nghĩa vụ dân sự

　　đối với nhiều người có quyền liên đới là nghĩa vụ mà theo đó mỗi người trong số

　　những người có quyền đều có thể yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện toàn bộ nghĩa

　　vụ.

　　2. Bên có nghĩa vụ

　　có thể thực hiện nghĩa vụ của mình đối với bất cứ ai trong số những người có

　　quyền liên đới.

　　3. Trong trường

　　hợp một trong số những người có quyền liên đới miễn cho bên có nghĩa vụ không

　　phải thực hiện phần nghĩa vụ đối với mình thì bên có nghĩa vụ vẫn phải thực

　　hiện phần nghĩa vụ còn lại đối với những người có quyền liên đới khác.

　　Điều 300. Thực hiện nghĩa vụ dân sự phân chia được theo phần

　　1. Nghĩa vụ dân sự

　　phân chia được theo phần là nghĩa vụ mà đối tượng của nghĩa vụ là vật chia được

　　hoặc công việc có thể chia thành nhiều phần để thực hiện.

　　2. Bên có nghĩa vụ

　　có thể thực hiện từng phần nghĩa vụ, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 301. Thực hiện nghĩa vụ dân sự không phân chia được theo phần

　　1. Nghĩa vụ dân sự

　　không phân chia được theo phần là nghĩa vụ mà đối tượng của nghĩa vụ là vật

　　không chia được hoặc là công việc phải được thực hiện cùng một lúc.

　　2. Trong trường

　　hợp nhiều người cùng phải thực hiện một nghĩa vụ không phân chia được thì họ

　　phải thực hiện nghĩa vụ cùng một lúc.

　　MỤC 3

　　TRÁCH

　　NHIỆM DÂN SỰ

　　Điều 302. Trách nhiệm dân sự do vi phạm nghĩa vụ dân sự

　　1. Bên có nghĩa

　　vụ mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì phải chịu trách

　　nhiệm dân sự đối với bên có quyền.

　　2. Trong trường

　　hợp bên có nghĩa vụ không thể thực hiện được nghĩa vụ dân sự do sự kiện bất khả

　　kháng thì không phải chịu trách nhiệm dân sự, trừ trường hợp có thoả thuận khác

　　hoặc pháp luật có quy định khác.

　　3. Bên có nghĩa

　　vụ không phải chịu trách nhiệm dân sự nếu chứng minh được nghĩa vụ không thực

　　hiện được là hoàn toàn do lỗi của bên có quyền.

　　Điều 303. Trách nhiệm dân sự do không thực hiện nghĩa vụ giao vật

　　1. Khi bên có

　　nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ giao vật đặc định thì người có quyền được

　　quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ phải giao đúng vật đó; nếu vật không còn hoặc bị

　　hư hỏng thì phải thanh toán giá trị của vật.

　　2. Khi bên có

　　nghĩa vụ không thực hiện được nghĩa vụ giao vật cùng loại thì phải thanh toán

　　giá trị của vật.

　　3. Trong trường

　　hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện được nghĩa vụ theo quy định tại khoản 1 và khoản

　　2 Điều này mà gây thiệt hại cho bên có quyền thì ngoài việc thanh toán giá trị

　　của vật còn phải bồi thường thiệt hại cho bên có quyền.

　　Điều 304. Trách nhiệm dân sự do không thực hiện nghĩa vụ phải thực hiện

　　hoặc không được thực hiện một công việc

　　1. Trong trường

　　hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện một công việc mà mình phải thực hiện thì

　　bên có quyền có thể yêu cầu bên có nghĩa vụ tiếp tục thực hiện hoặc tự mình

　　thực hiện hoặc giao cho người khác thực hiện công việc đó và yêu cầu bên có

　　nghĩa vụ thanh toán chi phí hợp lý và bồi thường thiệt hại.

　　2. Khi bên có

　　nghĩa vụ không được thực hiện một công việc mà lại thực hiện công việc đó thì

　　bên có quyền được quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ phải chấm dứt việc thực hiện,

　　khôi phục tình trạng ban đầu và bồi thường thiệt hại.

　　Điều 305. Trách nhiệm dân sự do chậm thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Khi nghĩa vụ

　　dân sự chậm được thực hiện thì bên có quyền có thể gia hạn để bên có nghĩa vụ

　　hoàn thành nghĩa vụ; nếu quá thời hạn này mà nghĩa vụ vẫn chưa được hoàn thành

　　thì theo yêu cầu của bên có quyền, bên có nghĩa vụ vẫn phải thực hiện nghĩa vụ

　　và bồi thường thiệt hại; nếu việc thực hiện nghĩa vụ không còn cần thiết đối

　　với bên có quyền thì bên này có quyền từ chối tiếp nhận việc thực hiện nghĩa vụ

　　và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　2. Trong trường

　　hợp bên có nghĩa vụ chậm trả tiền thì bên đó phải trả lãi đối với số tiền chậm

　　trả theo lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố tương ứng với thời gian

　　chậm trả tại thời điểm thanh toán, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật

　　có quy định khác.

　　Điều 306. Trách nhiệm dân sự do chậm tiếp nhận việc thực hiện nghĩa vụ

　　dân sự

　　Bên có quyền chậm

　　tiếp nhận việc thực hiện nghĩa vụ dân sự làm phát sinh thiệt hại cho bên có

　　nghĩa vụ thì phải bồi thường thiệt hại cho người đó và phải chịu mọi rủi ro xảy

　　ra kể từ thời điểm chậm tiếp nhận, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật

　　có quy định khác.

　　Điều 307. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại

　　1. Trách nhiệm

　　bồi thường thiệt hại bao gồm trách nhiệm bồi thường thiệt hại về vật chất,

　　trách nhiệm bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần.

　　2. Trách nhiệm

　　bồi thường thiệt hại về vật chất là trách nhiệm bù đắp tổn thất vật chất thực

　　tế, tính được thành tiền do bên vi phạm gây ra, bao gồm tổn thất về tài sản,

　　chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế, khắc phục thiệt hại, thu nhập thực tế bị

　　mất hoặc bị giảm sút.

　　3. Người gây

　　thiệt hại về tinh thần cho người khác do xâm phạm đến tính mạng, sức khoẻ, danh

　　dự, nhân phẩm, uy tín của người đó thì ngoài việc chấm dứt hành vi vi phạm, xin

　　lỗi, cải chính công khai còn phải bồi thường một khoản tiền để bù đắp tổn thất

　　về tinh thần cho người bị thiệt hại.

　　Điều 308. Lỗi trong trách nhiệm dân sự

　　1. Người không

　　thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự thì phải chịu trách nhiệm

　　dân sự khi có lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc

　　pháp luật có quy định khác.

　　2. Cố ý gây

　　thiệt hại là trường hợp một người nhận thức rõ hành vi của mình sẽ gây thiệt

　　hại cho người khác mà vẫn thực hiện và mong muốn hoặc tuy không mong muốn nhưng

　　để mặc cho thiệt hại xảy ra.

　　Vô ý gây thiệt

　　hại là trường hợp một người không thấy trước hành vi của mình có khả năng gây

　　thiệt hại, mặc dù phải biết hoặc có thể biết trước thiệt hại sẽ xảy ra hoặc

　　thấy trước hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại, nhưng cho rằng thiệt hại

　　sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được.

　　MỤC 4

　　CHUYỂN GIAO QUYỀN YÊU CẦU VÀ CHUYỂN GIAO

　　NGHĨA VỤ DÂN SỰ

　　Điều 309. Chuyển giao quyền yêu cầu

　　1. Bên có quyền

　　yêu cầu thực hiện nghĩa vụ dân sự có thể chuyển giao quyền yêu cầu đó cho người

　　thế quyền theo thoả thuận, trừ những trường hợp sau đây:

　　a) Quyền yêu cầu

　　cấp dưỡng, yêu cầu bồi thường thiệt hại do xâm phạm đến tính mạng, sức khoẻ,

　　danh dự, nhân phẩm, uy tín;

　　b) Bên có quyền và

　　bên có nghĩa vụ có thoả thuận không được chuyển giao quyền yêu cầu;

　　c) Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　2. Khi bên có

　　quyền yêu cầu chuyển giao quyền yêu cầu cho người thế quyền thì người thế quyền

　　trở thành bên có quyền yêu cầu.

　　Người chuyển

　　giao quyền yêu cầu phải báo cho bên có nghĩa vụ biết bằng văn bản về việc

　　chuyển giao quyền yêu cầu. Việc chuyển giao quyền yêu cầu không cần có sự đồng

　　ý của bên có nghĩa vụ, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy

　　định khác.

　　Điều 310. Hình thức chuyển giao quyền yêu cầu

　　1. Việc chuyển

　　giao quyền yêu cầu được thể hiện bằng văn bản hoặc bằng lời nói.

　　2. Trong trường

　　hợp pháp luật có quy định việc chuyển giao quyền yêu cầu phải được thể hiện

　　bằng văn bản, phải có công chứng hoặc chứng thực, đăng ký hoặc phải xin phép

　　thì phải tuân theo các quy định đó.

　　Điều 311. Nghĩa vụ cung cấp thông tin và chuyển giao giấy tờ

　　1. Người chuyển

　　giao quyền yêu cầu phải cung cấp thông tin cần thiết, chuyển giao giấy tờ có

　　liên quan cho người thế quyền.

　　2. Người chuyển

　　giao quyền yêu cầu vi phạm nghĩa vụ quy định tại khoản 1 Điều này mà gây thiệt

　　hại thì phải bồi thường thiệt hại.

　　Điều 312. Không chịu trách nhiệm sau khi chuyển giao quyền yêu cầu

　　Người chuyển giao

　　quyền yêu cầu không phải chịu trách nhiệm về khả năng thực hiện nghĩa vụ của

　　bên có nghĩa vụ, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 313. Chuyển giao quyền yêu cầu có biện pháp bảo đảm thực hiện

　　nghĩa vụ dân sự

　　Trong trường hợp

　　quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ dân sự có biện pháp bảo đảm thì việc chuyển

　　giao quyền yêu cầu bao gồm cả biện pháp bảo đảm đó.

　　Điều 314. Quyền từ chối của bên có nghĩa vụ

　　1. Trong trường

　　hợp bên có nghĩa vụ không được thông báo về việc chuyển giao quyền yêu cầu hoặc

　　người thế quyền không chứng minh về tính xác thực của việc chuyển giao quyền

　　yêu cầu thì bên có nghĩa vụ có quyền từ chối việc thực hiện nghĩa vụ đối với

　　người thế quyền.

　　2. Trong trường

　　hợp bên có nghĩa vụ do không được thông báo về việc chuyển giao quyền yêu cầu

　　mà đã thực hiện nghĩa vụ đối với người chuyển giao quyền yêu cầu thì người thế

　　quyền không được yêu cầu bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ đối với mình.

　　Điều 315. Chuyển giao nghĩa vụ dân sự

　　1. Bên có nghĩa vụ

　　có thể chuyển giao nghĩa vụ dân sự cho người thế nghĩa vụ nếu được bên có quyền

　　đồng ý, trừ trường hợp nghĩa vụ gắn liền với nhân thân của bên có nghĩa vụ hoặc

　　pháp luật có quy định không được chuyển giao nghĩa vụ.

　　2. Khi được chuyển

　　giao nghĩa vụ thì người thế nghĩa vụ trở thành bên có nghĩa vụ.

　　Điều 316. Hình thức chuyển giao nghĩa vụ dân sự

　　1. Việc chuyển

　　giao nghĩa vụ dân sự được thể hiện bằng văn bản hoặc bằng lời nói.

　　2. Trong trường

　　hợp pháp luật có quy định việc chuyển giao nghĩa vụ phải được thể hiện bằng văn

　　bản, phải có công chứng hoặc chứng thực, đăng ký hoặc phải xin phép thì phải

　　tuân theo các quy định đó.

　　Điều 317. Chuyển giao nghĩa vụ dân sự có biện pháp bảo đảm

　　Trong trường hợp

　　nghĩa vụ dân sự có biện pháp bảo đảm được chuyển giao thì biện pháp bảo đảm đó

　　chấm dứt, nếu không có thoả thuận khác.

　　MỤC 5

　　BẢO ĐẢM THỰC HIỆN NGHĨA VỤ DÂN SỰ

　　Điều 318. Biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Các biện

　　pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự bao gồm:

　　a) Cầm cố tài

　　sản;

　　b) Thế chấp tài

　　sản;

　　c) Đặt cọc;

　　d) Ký cược;

　　đ) Ký quỹ;

　　e) Bảo lãnh;

　　g) Tín chấp.

　　2. Trong trường

　　hợp các bên có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định về biện pháp bảo đảm thì

　　người có nghĩa vụ phải thực hiện biện pháp bảo đảm đó.

　　Điều 319. Phạm vi bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Nghĩa vụ dân

　　sự có thể được bảo đảm một phần hoặc toàn bộ theo thoả thuận hoặc theo quy định

　　của pháp luật; nếu không có thoả thuận và pháp luật không quy định phạm vi bảo

　　đảm thì nghĩa vụ coi như được bảo đảm toàn bộ, kể cả nghĩa vụ trả lãi và bồi

　　thường thiệt hại.

　　2. Các bên được

　　thoả thuận về các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự để bảo đảm thực

　　hiện các loại nghĩa vụ, kể cả nghĩa vụ hiện tại, nghĩa vụ trong tương lai hoặc

　　nghĩa vụ có điều kiện.

　　Điều 320. Vật bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Vật bảo đảm

　　thực hiện nghĩa vụ dân sự phải thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm và được phép

　　giao dịch.

　　2. Vật dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự là vật hiện có hoặc

　　được hình thành trong tương lai. Vật hình thành trong tương lai là động sản,

　　bất động sản thuộc sở hữu của bên bảo đảm sau thời điểm nghĩa vụ được xác lập

　　hoặc giao dịch bảo đảm được giao kết.

　　Điều 321. Tiền, giấy tờ có giá dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân

　　sự

　　Tiền, trái phiếu,

　　cổ phiếu, kỳ phiếu và giấy tờ có giá khác được dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa

　　vụ dân sự.

　　Điều 322. Quyền tài sản dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự

　　1. Các quyền

　　tài sản thuộc sở hữu của bên bảo đảm bao gồm quyền tài sản phát sinh từ quyền

　　tác giả, quyền sở hữu công nghiệp, quyền đối với giống cây trồng, quyền đòi nợ,

　　quyền được nhận số tiền bảo hiểm đối với vật bảo đảm, quyền tài sản đối với phần

　　vốn góp trong doanh nghiệp, quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng và các quyền

　　tài sản khác thuộc sở hữu của bên bảo đảm đều được dùng để bảo đảm thực hiện

　　nghĩa vụ dân sự.

　　2. Quyền sử

　　dụng đất được dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự theo quy định của Bộ

　　luật này và pháp luật về đất đai.

　　3. Quyền khai

　　thác tài nguyên thiên nhiên được dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự theo

　　quy định của Bộ luật này và pháp luật về tài nguyên.

　　1. Giao dịch

　　bảo đảm là giao dịch dân sự do các bên thoả thuận hoặc pháp luật quy định về

　　việc thực hiện biện pháp bảo đảm được quy định tại khoản 1 Điều

　　318 của Bộ luật này.

　　2. Việc đăng ký

　　giao dịch bảo đảm được thực hiện theo quy định của pháp luật về đăng ký giao

　　dịch bảo đảm. Việc đăng ký là điều kiện để giao dịch bảo đảm có hiệu lực chỉ

　　trong trường hợp pháp luật có quy định.

　　3. Trường hợp

　　giao dịch bảo đảm được đăng ký theo quy định của pháp luật thì giao dịch bảo

　　đảm đó có giá trị pháp lý đối với người thứ ba, kể từ thời điểm đăng ký.

　　1. Một tài sản

　　có thể được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ dân sự, nếu có giá trị tại

　　thời điểm xác lập giao dịch bảo đảm lớn hơn tổng giá trị các nghĩa vụ được bảo

　　đảm, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

　　2. Trong trường

　　hợp một tài sản được bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ thì bên bảo đảm phải

　　thông báo cho bên nhận bảo đảm sau biết về việc tài sản bảo đảm đang được dùng

　　để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác. Mỗi lần bảo đảm phải được lập thành văn

　　bản.

　　3. Trong trường

　　hợp phải xử lý tài sản để thực hiện một nghĩa vụ đến hạn thì các nghĩa vụ khác

　　tuy chưa đến hạn đều được coi là đến hạn và tất cả các bên cùng nhận bảo đảm

　　đều được tham gia xử lý tài sản. Bên nhận bảo đảm đã thông báo về việc xử lý

　　tài sản có trách nhiệm xử lý tài sản, nếu các bên cùng nhận bảo đảm không có

　　thoả thuận khác.

　　Trong trường

　　hợp các bên muốn tiếp tục thực hiện các nghĩa vụ chưa đến hạn thì có thể thoả

　　thuận về việc bên bảo đảm dùng tài sản khác để bảo đảm việc thực hiện các nghĩa

　　vụ chưa đến hạn.

　　Thứ tự ưu tiên

　　thánh toán khi xử lý tài sản bảo đảm được xác định như sau:

　　1. Trong trường

　　hợp giao dịch bảo đảm được đăng ký thì việc xác định thứ tự ưu tiên thanh toán

　　khi xử lý tài sản bảo đảm được xác định theo thứ tự đăng ký;

　　2. Trong trường

　　hợp một tài sản được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ dân sự mà có giao

　　dịch bảo đảm có đăng ký, có giao dịch bảo đảm không đăng ký thì giao dịch bảo

　　đảm có đăng ký được ưu tiên thanh toán;

　　3. Trong trường

　　hợp một tài sản dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ dân sự mà các giao

　　dịch bảo đảm đều không có đăng ký thì thứ tự ưu tiên thanh toán được xác định

　　theo thứ tự xác lập giao dịch bảo đảm.

　　II- CẦM CỐ TÀI SẢN

　　Điều 326. Cầm cố tài sản

　　Cầm cố tài sản

　　là việc một bên (sau đây gọi là bên cầm cố) giao tài sản thuộc quyền sở hữu của

　　mình cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận cầm cố) để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ

　　dân sự.

　　Điều 327. Hình thức cầm cố tài sản

　　Việc cầm cố tài

　　sản phải được lập thành văn bản, có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong

　　hợp đồng chính.

　　Điều 328. Hiệu lực của cầm cố tài sản

　　Cầm cố tài sản có

　　hiệu lực kể từ thời điểm chuyển giao tài sản cho bên nhận cầm cố.

　　Điều 329. Thời hạn cầm cố tài sản

　　Thời hạn cầm cố

　　tài sản do các bên thoả thuận. Trong trường hợp không có thoả thuận thì thời

　　hạn cầm cố được tính cho đến khi chấm dứt nghĩa vụ được bảo đảm bằng cầm cố.

　　Điều 330. Nghĩa vụ của bên cầm cố tài sản

　　Bên cầm cố tài

　　sản có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Giao tài sản

　　cầm cố cho bên nhận cầm cố theo đúng thoả thuận;

　　2. Báo cho bên

　　nhận cầm cố về quyền của người thứ ba đối với tài sản cầm cố, nếu có; trong

　　trường hợp không thông báo thì bên nhận cầm cố có quyền hủy hợp đồng cầm cố tài

　　sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc duy trì hợp đồng và chấp nhận quyền

　　của người thứ ba đối với tài sản cầm cố;

　　3. Thanh toán

　　cho bên nhận cầm cố chi phí hợp lý để bảo quản, giữ gìn tài sản cầm cố, trừ

　　trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 331. Quyền của bên cầm cố tài sản

　　Bên cầm cố tài

　　sản có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　nhận cầm cố đình chỉ việc sử dụng tài sản cầm cố trong trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 333 của Bộ luật này, nếu do sử dụng mà tài sản

　　cầm cố có nguy cơ bị mất giá trị hoặc giảm sút giá trị;

　　2. Được bán tài

　　sản cầm cố, nếu được bên nhận cầm cố đồng ý;

　　3. Được thay

　　thế tài sản cầm cố bằng một tài sản khác nếu có thỏa thuận;

　　4. Yêu cầu bên

　　nhận cầm cố trả lại tài sản cầm cố

　　khi nghĩa vụ được bảo đảm bằng cầm cố chấm dứt;

　　5. Yêu cầu bên

　　nhận cầm cố bồi thường thiệt hại xảy ra đối với tài sản cầm cố.

　　Điều 332. Nghĩa vụ của bên nhận cầm cố tài sản

　　Bên nhận cầm cố

　　tài sản có các nghĩa vụ sau đây:

　　3. Không được

　　khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản cầm cố, nếu không được

　　bên cầm cố đồng ý;

　　4. Trả lại tài

　　sản cầm cố khi nghĩa vụ được bảo đảm bằng cầm cố chấm dứt hoặc được thay thế

　　bằng biện pháp bảo đảm khác.

　　Bên nhận cầm cố

　　tài sản có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu

　　người chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật tài sản cầm cố trả lại tài sản đó;

　　2. Yêu cầu xử

　　lý tài sản cầm cố theo phương thức đã thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật

　　để thực hiện nghĩa vụ;

　　3. Được khai

　　thác công dụng tài sản cầm cố và hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản cầm cố, nếu

　　có thoả thuận;

　　4. Được thanh

　　toán chi phí hợp lý bảo quản tài sản cầm cố khi trả lại tài sản cho bên cầm cố.

　　Điều 334. Cầm cố nhiều tài sản

　　Trong trường

　　hợp cầm cố nhiều tài sản để bảo đảm thực hiện một nghĩa vụ dân sự thì mỗi tài

　　sản được xác định bảo đảm thực hiện toàn bộ nghĩa vụ. Các bên cũng có thể thoả

　　thuận mỗi tài sản bảo đảm thực hiện một phần nghĩa vụ.

　　Điều 335. Hủy bỏ việc cầm cố tài sản

　　Việc cầm cố tài

　　sản có thể bị hủy bỏ, nếu được bên nhận cầm cố đồng ý.

　　Trường hợp đã

　　đến hạn thực hiện nghĩa vụ dân sự mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực

　　hiện nghĩa vụ không đúng thoả thuận thì tài sản cầm cố được xử lý theo phương

　　thức do các bên đã thoả thuận hoặc được bán đấu giá theo quy định của pháp luật

　　để thực hiện nghĩa vụ. Bên nhận cầm cố được ưu tiên thanh toán từ số tiền bán

　　tài sản cầm cố.

　　Điều 337. Xử lý tài sản cầm cố trong trường hợp có nhiều tài sản cầm

　　cố

　　Trong trường

　　hợp tài sản được dùng để cầm cố có nhiều vật thì bên nhận cầm cố được chọn tài

　　sản cụ thể để xử lý, trừ trường hợp có thoả thuận khác. Bên nhận cầm cố chỉ

　　được xử lý số tài sản cần thiết tương ứng với giá trị của nghĩa vụ được bảo

　　đảm; nếu xử lý quá số tài sản cần thiết và gây ra thiệt hại cho bên cầm cố thì

　　phải bồi thường thiệt hại cho bên cầm cố.

　　Điều 338. Thanh toán tiền bán tài sản cầm cố

　　Tiền bán tài

　　sản cầm cố được sử dụng để thanh toán nghĩa vụ cho bên nhận cầm cố sau khi trừ

　　chi phí bảo quản, bán tài sản và các chi phí cần thiết khác có liên quan để xử

　　lý tài sản cầm cố; trong trường hợp nghĩa vụ được bảo đảm là khoản vay thì

　　thanh toán cho bên nhận cầm cố theo thứ tự nợ gốc, lãi, tiền phạt, tiền bồi

　　thường thiệt hại nếu có; nếu tiền bán còn thừa thì phải trả lại cho bên cầm cố;

　　nếu tiền bán còn thiếu thì bên cầm cố phải trả tiếp phần còn thiếu đó.

　　Điều 339. Chấm dứt cầm cố tài sản

　　Việc cầm cố tài

　　sản chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Nghĩa vụ

　　được bảo đảm bằng cầm cố chấm dứt;

　　2. Việc cầm cố

　　tài sản được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác;

　　3. Tài sản cầm

　　cố đã được xử lý;

　　4. Theo thoả

　　thuận của các bên.

　　Điều 340. Trả lại tài sản cầm cố

　　Khi việc cầm cố

　　tài sản chấm dứt theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 339

　　của Bộ luật này thì tài sản cầm cố, giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu được

　　trả lại cho bên cầm cố. Hoa lợi, lợi tức thu được từ tài sản cầm cố cũng được

　　trả lại cho bên cầm cố, nếu không có thoả thuận khác.

　　Điều 341. Cầm cố tài sản tại cửa hàng cầm đồ

　　Việc cầm cố tài

　　sản tại cửa hàng cầm đồ được thực hiện theo quy định tại các điều từ Điều 326 đến Điều 340 của Bộ luật này và các văn bản pháp luật

　　khác về hoạt động của cửa hàng cầm đồ.

　　1. Thế chấp tài

　　sản là việc một bên (sau đây gọi là bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của

　　mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự đối với bên kia (sau đây gọi là bên

　　nhận thế chấp) và không chuyển giao tài sản đó cho bên nhận thế chấp.

　　Trong trường

　　hợp thế chấp toàn bộ bất động sản, động sản có vật phụ thì vật phụ của bất động

　　sản, động sản đó cũng thuộc tài sản thế chấp.

　　Trong trường

　　hợp thế chấp một phần bất động sản, động sản có vật phụ thì vật phụ thuộc tài

　　sản thế chấp, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.

　　Tài sản thế

　　chấp cũng có thể là tài sản được hình thành trong tương lai.

　　2. Tài sản thế

　　chấp do bên thế chấp giữ. Các bên có thể thỏa thuận giao cho người thứ ba giữ

　　tài sản thế chấp.

　　3. Việc thế

　　chấp quyền sử dụng đất được thực hiện theo quy định tại các điều từ Điều 715 đến Điều 721 của Bộ luật này và các quy định khác của

　　pháp luật có liên quan.

　　Điều 343. Hình thức thế chấp tài sản

　　Việc thế chấp

　　tài sản phải được lập thành văn bản, có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi

　　trong hợp đồng chính. Trong trường hợp pháp luật có quy định thì văn bản thế

　　chấp phải được công chứng, chứng thực hoặc đăng ký.

　　Điều 344. Thời hạn thế chấp

　　Các bên thỏa thuận

　　về thời hạn thế chấp tài sản; nếu không có thỏa thuận thì việc thế chấp có thời

　　hạn cho đến khi chấm dứt nghĩa vụ được bảo đảm bằng thế chấp.

　　Điều 345. Thế chấp tài sản đang cho thuê

　　Tài sản đang

　　cho thuê cũng có thể được dùng để thế chấp. Hoa lợi, lợi tức thu được từ việc

　　cho thuê tài sản thuộc tài sản thế chấp, nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có

　　quy định.

　　Điều 346. Thế chấp tài sản được bảo hiểm

　　1. Trong trường

　　hợp tài sản thế chấp được bảo hiểm thì khoản tiền bảo hiểm cũng thuộc tài sản

　　thế chấp.

　　2. Bên nhận thế

　　chấp phải thông báo cho tổ chức bảo hiểm biết về việc tài sản bảo hiểm đang

　　được dùng để thế chấp. Tổ chức bảo hiểm chi trả số tiền bảo hiểm trực tiếp cho

　　bên nhận thế chấp khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. Trường hợp bên nhận thế chấp

　　không thông báo cho tổ chức bảo hiểm biết về việc tài sản bảo hiểm đang được

　　dùng để thế chấp thì tổ chức bảo hiểm chi trả bảo hiểm theo hợp đồng bảo hiểm

　　và bên thế chấp có nghĩa vụ thanh toán với bên nhận thế chấp.

　　Điều 347. Thế chấp nhiều tài sản để bảo đảm thực hiện một nghĩa vụ dân

　　sự

　　Trong trường hợp

　　thế chấp nhiều tài sản để bảo đảm thực hiện một nghĩa vụ dân sự thì mỗi tài sản

　　được xác định bảo đảm thực hiện toàn bộ nghĩa vụ. Các bên cũng có thể thoả

　　thuận mỗi tài sản bảo đảm thực hiện một phần nghĩa vụ.

　　Điều 348. Nghĩa vụ của bên thế chấp tài sản

　　Bên thế chấp

　　tài sản có các nghĩa vụ sau đây:

　　2. Áp dụng các

　　biện pháp cần thiết để khắc phục, kể cả phải ngừng việc khai thác công dụng tài

　　sản thế chấp nếu do việc khai thác đó mà tài sản thế chấp có nguy cơ mất giá

　　trị hoặc giảm sút giá trị;

　　3. Thông báo

　　cho bên nhận thế chấp về các quyền của người thứ ba đối với tài sản thế chấp,

　　nếu có; trong trường hợp không thông báo thì bên nhận thế chấp có quyền hủy hợp

　　đồng thế chấp tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc duy trì hợp đồng và

　　chấp nhận quyền của người thứ ba đối với tài sản thế chấp;

　　4. Không được

　　bán, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 349 của Bộ luật này.

　　Điều 349. Quyền của bên thế chấp tài sản

　　Bên thế chấp

　　tài sản có các quyền sau đây:

　　1. Được khai

　　thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản, trừ trường hợp hoa lợi, lợi

　　tức cũng thuộc tài sản thế chấp theo thoả thuận;

　　3. Được bán,

　　thay thế tài sản thế chấp, nếu tài sản đó là hàng hoá luân chuyển trong quá

　　trình sản xuất, kinh doanh.

　　Trong trường

　　hợp bán tài sản thế chấp là hàng hoá luân chuyển trong quá trình sản xuất, kinh

　　doanh thì quyền yêu cầu bên mua thanh toán tiền, số tiền thu được hoặc tài sản

　　hình thành từ số tiền thu được trở thành tài sản thế chấp thay thế cho số tài

　　sản đã bán.

　　4. Được bán,

　　trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp không phải là hàng hóa luân chuyển trong

　　quá trình sản xuất, kinh doanh, nếu được bên nhận thế chấp đồng ý.

　　6. Nhận lại tài

　　sản thế chấp do người thứ ba giữ, khi nghĩa vụ được bảo đảm bằng thế chấp chấm

　　dứt hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác.

　　Điều 350. Nghĩa vụ của bên nhận thế chấp tài sản

　　Bên nhận thế

　　chấp tài sản có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Trong trường

　　hợp các bên thỏa thuận bên nhận thế chấp giữ giấy tờ về tài sản thế chấp thì

　　khi chấm dứt thế chấp phải hoàn trả cho bên thế chấp giấy tờ về tài sản thế

　　chấp;

　　2. Yêu cầu cơ

　　quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký giao dịch bảo đảm xoá đăng ký trong các

　　trường hợp quy định tại các điều 355, 356 và 357 của Bộ luật

　　này.

　　Bên nhận thế

　　chấp tài sản có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　thuê, bên mượn tài sản thế chấp trong trường hợp quy định tại khoản

　　5 Điều 349 của Bộ luật này phải chấm dứt việc sử dụng tài sản thế chấp, nếu

　　việc sử dụng làm mất giá trị hoặc giảm sút giá trị của tài sản đó;

　　2. Được xem

　　xét, kiểm tra trực tiếp tài sản thế chấp, nhưng không được cản trở hoặc gây khó

　　khăn cho việc sử dụng, khai thác tài sản thế chấp;

　　3. Yêu cầu bên

　　thế chấp phải cung cấp thông tin về thực trạng tài sản thế chấp;

　　4. Yêu cầu bên

　　thế chấp áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo toàn tài sản, giá trị tài sản

　　trong trường hợp có nguy cơ làm mất giá trị hoặc giảm sút giá trị của tài sản

　　do việc khai thác, sử dụng;

　　5. Yêu cầu bên

　　thế chấp hoặc người thứ ba giữ tài sản thế chấp giao tài sản đó cho mình để xử

　　lý trong trường hợp đến hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên có nghĩa vụ không thực

　　hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ;

　　7. Yêu cầu xử

　　lý tài sản thế chấp theo quy định tại Điều 355 hoặc khoản 3 Điều

　　324 của Bộ luật này và được ưu tiên thanh toán.

　　Điều 352. Nghĩa vụ của người thứ ba giữ tài sản thế chấp

　　Người thứ ba

　　giữ tài sản thế chấp có các nghĩa vụ sau đây:

　　2. Không được

　　tiếp tục khai thác công dụng tài sản thế chấp, trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 353 của Bộ luật này, nếu việc tiếp tục khai thác

　　có nguy cơ làm mất giá trị hoặc giảm sút giá trị của tài sản thế chấp;

　　3. Giao lại tài

　　sản thế chấp cho bên nhận thế chấp hoặc bên thế chấp theo thoả thuận.

　　Điều 353. Quyền của người thứ ba giữ tài sản thế chấp

　　Người thứ ba

　　giữ tài sản thế chấp có các quyền sau đây:

　　1. Được khai

　　thác công dụng tài sản thế chấp, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản thế chấp,

　　nếu có thoả thuận;

　　2. Được trả thù

　　lao và được thanh toán chi phí bảo quản, giữ gìn tài sản thế chấp, trừ trường

　　hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 354. Thay thế và sửa chữa tài sản thế chấp

　　1. Bên thế chấp

　　chỉ được thay thế tài sản thế chấp khi có sự đồng ý của bên nhận thế chấp, nếu

　　không có thoả thuận khác, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều

　　349 của Bộ luật này.

　　2. Trong trường

　　hợp thế chấp kho hàng thì bên thế chấp có thể thay thế hàng hóa trong kho,

　　nhưng phải bảo đảm giá trị của hàng hóa trong kho đúng như thỏa thuận.

　　3. Khi tài sản

　　thế chấp bị hư hỏng thì bên thế chấp trong một thời gian hợp lý phải sửa chữa

　　tài sản thế chấp hoặc thay thế bằng tài sản khác có giá trị tương đương, nếu

　　không có thoả thuận khác.

　　Trong trường

　　hợp đã đến hạn thực hiện nghĩa vụ dân sự mà bên có nghĩa vụ không thực hiện

　　hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì việc xử lý tài sản thế chấp được thực

　　hiện theo quy định tại Điều 336 và Điều 338 của Bộ luật này.

　　Điều 356. Hủy bỏ việc thế chấp tài sản

　　Việc thế chấp

　　tài sản có thể bị hủy bỏ nếu được bên nhận thế chấp đồng ý, trừ trường hợp pháp

　　luật có quy định khác.

　　Điều 357. Chấm dứt thế chấp tài sản

　　Việc thế chấp

　　tài sản chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Nghĩa vụ

　　được bảo đảm bằng thế chấp chấm dứt;

　　2. Việc thế

　　chấp tài sản được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác;

　　3. Tài sản thế

　　chấp đã được xử lý;

　　4. Theo thoả

　　thuận của các bên.

　　Điều 358. Đặt cọc

　　1. Đặt cọc là

　　việc một bên giao cho bên kia một khoản tiền hoặc kim khí quí, đá quý hoặc vật

　　có giá trị khác (sau đây gọi là tài sản đặt cọc) trong một thời hạn để bảo đảm

　　giao kết hoặc thực hiện hợp đồng dân sự.

　　Việc đặt cọc

　　phải được lập thành văn bản.

　　2. Trong trường

　　hợp hợp đồng dân sự được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc được trả lại

　　cho bên đặt cọc hoặc được trừ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền; nếu bên đặt cọc

　　từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng dân sự thì tài sản đặt cọc thuộc về

　　bên nhận đặt cọc; nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp

　　đồng dân sự thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền

　　tương đương giá trị tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　V- KÝ CƯỢC

　　Điều 359. Ký cược

　　1. Ký cược là

　　việc bên thuê tài sản là động sản giao cho bên cho thuê một khoản tiền hoặc kim

　　khí quí, đá quí hoặc vật có giá trị khác (sau đây gọi là tài sản ký cược) trong

　　một thời hạn để bảo đảm việc trả lại tài sản thuê.

　　2. Trong trường

　　hợp tài sản thuê được trả lại thì bên thuê được nhận lại tài sản ký cược sau

　　khi trừ tiền thuê; nếu bên thuê không trả lại tài sản thuê thì bên cho thuê có

　　quyền đòi lại tài sản thuê; nếu tài sản thuê không còn để trả lại thì tài sản

　　ký cược thuộc về bên cho thuê.

　　Điều 360. Ký quỹ

　　1. Ký quỹ là

　　việc bên có nghĩa vụ gửi một khoản tiền hoặc kim khí quí, đá quí hoặc giấy tờ

　　có giá khác vào tài khoản phong toả tại một ngân hàng để bảo đảm việc thực hiện

　　nghĩa vụ dân sự.

　　2. Trong trường

　　hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên

　　có quyền được ngân hàng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên có

　　nghĩa vụ gây ra, sau khi trừ chi phí dịch vụ ngân hàng.

　　3. Thủ tục gửi

　　và thanh toán do pháp luật về ngân hàng quy định.

　　Điều 361. Bảo lãnh

　　Bảo lãnh là

　　việc người thứ ba (say đây gọi là bên bảo lãnh) cam kết với bên có quyền (sau

　　đây gọi là bên nhận bảo lãnh) sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ

　　(sau đây gọi là bên được bảo lãnh), nếu khi đến thời hạn mà bên được bảo lãnh

　　không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. Các bên cũng có thể thoả

　　thuận về việc bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ khi bên được bảo lãnh

　　không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình.

　　Điều 362. Hình thức bảo lãnh

　　Việc bảo lãnh

　　phải được lập thành văn bản, có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp

　　đồng chính. Trong trường hợp pháp luật có quy định thì văn bản bảo lãnh phải

　　được công chứng hoặc chứng thực.

　　Điều 363. Phạm vi bảo lãnh

　　Bên bảo lãnh có

　　thể cam kết bảo lãnh một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ cho bên được bảo lãnh.

　　Nghĩa vụ bảo

　　lãnh bao gồm cả tiền lãi trên nợ gốc, tiền phạt, tiền bồi thường thiệt hại, trừ

　　trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 364. Thù lao

　　Bên bảo lãnh được

　　hưởng thù lao nếu bên bảo lãnh và bên được bảo lãnh có thoả thuận.

　　Điều 365. Nhiều người cùng bảo lãnh

　　Khi nhiều người

　　cùng bảo lãnh một nghĩa vụ thì họ phải liên đới thực hiện việc bảo lãnh, trừ

　　trường hợp có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định bảo lãnh theo các phần độc

　　lập; bên có quyền có thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người bảo lãnh liên

　　đới phải thực hiện toàn bộ nghĩa vụ.

　　Khi một người

　　trong số những người bảo lãnh liên đới đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ thay cho

　　bên được bảo lãnh thì có quyền yêu cầu những người bảo lãnh còn lại phải thực

　　hiện phần nghĩa vụ của họ đối với mình.

　　Điều 366. Quan hệ giữa bên bảo lãnh với bên nhận bảo lãnh

　　1. Bên nhận bảo

　　lãnh không được yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thay cho bên được bảo

　　lãnh khi nghĩa vụ chưa đến hạn.

　　2. Bên bảo lãnh

　　không phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh trong trường hợp bên nhận bảo lãnh có

　　thể bù trừ nghĩa vụ với bên được bảo lãnh.

　　Khi bên bảo lãnh

　　đã hoàn thành nghĩa vụ thì có quyền yêu cầu bên được bảo lãnh thực hiện nghĩa

　　vụ đối với mình trong phạm vi bảo lãnh, nếu không có thoả thuận khác.

　　Điều 368. Miễn việc thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh

　　1. Trong trường

　　hợp bên nhận bảo lãnh miễn việc thực hiện nghĩa vụ cho bên bảo lãnh thì bên

　　được bảo lãnh vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đối với bên nhận bảo lãnh, trừ trường

　　hợp có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định phải liên đới thực hiện nghĩa vụ

　　bảo lãnh.

　　2. Trong trường

　　hợp chỉ một người trong số nhiều người cùng nhận bảo lãnh liên đới được miễn

　　việc thực hiện phần nghĩa vụ bảo lãnh của mình thì những người khác vẫn phải

　　thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh của họ.

　　Trong trường

　　hợp đã đến hạn thực hiện nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh, mà bên bảo lãnh

　　không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên bảo lãnh phải đưa

　　tài sản thuộc sở hữu của mình để thanh toán cho bên nhận bảo lãnh.

　　Điều 370. Hủy bỏ việc bảo lãnh

　　Việc bảo lãnh

　　có thể được hủy bỏ nếu được bên nhận bảo lãnh đồng ý, trừ trường hợp pháp luật

　　có quy định khác.

　　Điều 371. Chấm dứt việc bảo lãnh

　　Việc bảo lãnh

　　chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Nghĩa vụ

　　được bảo đảm bằng bảo lãnh chấm dứt;

　　2. Việc bảo

　　lãnh được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác;

　　3. Bên bảo lãnh

　　đã thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh;

　　4. Theo thoả

　　thuận của các bên.

　　Điều 372. Bảo đảm bằng tín chấp của

　　tổ chức chính trị - xã hội

　　Tổ chức chính

　　trị - xã hội tại cơ sở có thể bảo đảm bằng tín chấp cho cá nhân, hộ gia đình

　　nghèo vay một khoản tiền tại ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng khác để sản xuất,

　　kinh doanh, làm dịch vụ theo quy định của Chính phủ.

　　Điều 373. Hình thức bảo đảm bằng tín chấp

　　Việc cho vay có bảo đảm bằng tín chấp phải được lập thành văn bản có

　　ghi rõ số tiền vay, mục đích vay, thời hạn vay, lãi suất, quyền, nghĩa vụ và

　　trách nhiệm của người vay, ngân hàng, tổ chức tín dụng cho vay và tổ chức bảo

　　đảm.

　　MỤC 6

　　CHẤM DỨT NGHĨA VỤ DÂN SỰ

　　Điều 374. Căn cứ chấm dứt nghĩa vụ dân sự

　　Nghĩa vụ dân sự

　　chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Nghĩa vụ

　　được hoàn thành;

　　2. Theo thoả

　　thuận của các bên;

　　3. Bên có quyền

　　miễn việc thực hiện nghĩa vụ;

　　4. Nghĩa vụ

　　được thay thế bằng nghĩa vụ dân sự khác;

　　5. Nghĩa vụ

　　được bù trừ;

　　6. Bên có quyền

　　và bên có nghĩa vụ hoà nhập làm một;

　　7. Thời hiệu

　　miễn trừ nghĩa vụ dân sự đã hết;

　　8. Bên có nghĩa

　　vụ là cá nhân chết hoặc là pháp nhân, chủ thể khác chấm dứt mà nghĩa vụ phải do

　　chính cá nhân, pháp nhân, chủ thể đó thực hiện;

　　9. Bên có quyền

　　là cá nhân chết mà quyền yêu cầu không thuộc di sản thừa kế hoặc là pháp nhân,

　　chủ thể khác chấm dứt mà quyền yêu cầu không được chuyển giao cho pháp nhân,

　　chủ thể khác;

　　10. Vật đặc

　　định là đối tượng của nghĩa vụ dân sự không còn và được thay thế bằng nghĩa vụ

　　khác;

　　11. Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　Điều 375. Hoàn thành nghĩa vụ dân sự

　　Nghĩa vụ dân sự

　　được hoàn thành khi bên có nghĩa vụ đã thực hiện toàn bộ hoặc một phần nghĩa vụ

　　nhưng phần còn lại được bên có quyền miễn cho việc thực hiện tiếp.

　　Điều 376. Hoàn thành nghĩa vụ dân sự trong trường hợp bên có quyền chậm

　　tiếp nhận đối tượng của nghĩa vụ

　　1. Khi bên có

　　quyền chậm tiếp nhận đối tượng của nghĩa vụ là vật thì bên có nghĩa vụ phải bảo

　　quản, giữ gìn vật hoặc có thể gửi tại nơi nhận gửi giữ và phải báo ngay cho bên

　　có quyền. Bên chậm tiếp nhận phải chịu rủi ro và mọi chi phí về gửi giữ.

　　Nghĩa vụ giao vật

　　hoàn thành tại thời điểm vật đã được gửi giữ bảo đảm số lượng, chất lượng và

　　các điều kiện khác mà các bên đã thoả thuận.

　　2. Trong trường

　　hợp đối tượng của nghĩa vụ là tiền hoặc giấy tờ có giá thì khi bên có quyền

　　chậm tiếp nhận đối tượng của nghĩa vụ, người có nghĩa vụ cũng có thể gửi tại

　　nơi nhận gửi giữ và phải báo ngay cho bên có quyền; nghĩa vụ được xem là đã

　　hoàn thành kể từ thời điểm gửi giữ.

　　Điều 377. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự theo thoả thuận

　　Các bên có thể

　　thoả thuận chấm dứt nghĩa vụ dân sự bất cứ lúc nào, nhưng không được gây thiệt

　　hại đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của

　　người khác.

　　Điều 378. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự do được miễn thực hiện nghĩa vụ

　　1. Nghĩa vụ dân sự

　　chấm dứt khi bên có quyền miễn việc thực hiện nghĩa vụ cho bên có nghĩa vụ, trừ

　　trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　2. Khi nghĩa vụ

　　dân sự có biện pháp bảo đảm được miễn thì việc bảo đảm cũng chấm dứt.

　　Điều 379. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự do được thay thế bằng nghĩa vụ dân

　　sự khác

　　1. Trong trường

　　hợp các bên thoả thuận thay thế nghĩa vụ dân sự ban đầu bằng nghĩa vụ dân sự

　　khác thì nghĩa vụ ban đầu chấm dứt.

　　2. Nghĩa vụ dân sự

　　cũng chấm dứt, nếu bên có quyền đã tiếp nhận tài sản hoặc công việc khác thay

　　thế cho tài sản hoặc công việc đã thoả thuận trước.

　　3. Trong trường

　　hợp nghĩa vụ dân sự là nghĩa vụ cấp dưỡng, bồi thường thiệt hại do xâm phạm

　　tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín và các nghĩa vụ khác gắn liền

　　với nhân thân không thể chuyển cho người khác được thì không được thay thế bằng

　　nghĩa vụ khác.

　　Điều 380. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự do bù trừ nghĩa vụ

　　1. Trong trường

　　hợp các bên cùng có nghĩa vụ về tài sản cùng loại đối với nhau thì khi cùng đến

　　hạn họ không phải thực hiện nghĩa vụ đối với nhau và nghĩa vụ được xem là chấm

　　dứt, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　2. Trong trường

　　hợp giá trị của tài sản hoặc công việc không tương đương với nhau thì các bên

　　thanh toán cho nhau phần giá trị chênh lệch.

　　3. Những vật được

　　định giá thành tiền cũng có thể bù trừ với nghĩa vụ trả tiền.

　　Điều 381. Những trường hợp không được bù trừ nghĩa vụ dân sự

　　Nghĩa vụ dân sự

　　không được bù trừ trong các trường hợp sau đây:

　　1. Nghĩa vụ

　　đang có tranh chấp;

　　2. Nghĩa vụ bồi

　　thường thiệt hại do xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín;

　　3. Nghĩa vụ cấp

　　dưỡng;

　　4. Các nghĩa vụ

　　khác do pháp luật quy định.

　　Điều 382. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự do hoà nhập bên có nghĩa vụ và bên

　　có quyền

　　Khi bên có nghĩa

　　vụ lại trở thành bên có quyền đối với chính nghĩa vụ đó thì nghĩa vụ dân sự

　　chấm dứt.

　　Điều 383. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự do hết thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ

　　dân sự

　　Khi thời hiệu miễn

　　trừ nghĩa vụ dân sự đã hết thì nghĩa vụ chấm dứt.

　　Điều 384. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự khi bên có nghĩa vụ là cá nhân chết

　　hoặc là pháp nhân, chủ thể khác chấm dứt

　　Khi các bên có

　　thoả thuận hoặc pháp luật có quy định về việc nghĩa vụ phải do chính bên có

　　nghĩa vụ thực hiện mà cá nhân chết hoặc pháp nhân, chủ thể khác chấm dứt thì

　　nghĩa vụ cũng chấm dứt.

　　Điều 385. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự khi bên có quyền là cá nhân chết

　　hoặc là pháp nhân, chủ thể khác chấm dứt

　　Khi các bên có

　　thoả thuận hoặc pháp luật có quy định về việc nghĩa vụ được thực hiện chỉ dành

　　cho cá nhân hoặc pháp nhân, chủ thể khác là bên có quyền mà cá nhân chết hoặc

　　pháp nhân, chủ thể khác chấm dứt thì nghĩa vụ cũng chấm dứt.

　　Điều 386. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự khi vật đặc định không còn

　　Nghĩa vụ giao vật

　　chấm dứt trong trường hợp vật phải giao là vật đặc định không còn.

　　Các bên có thể

　　thoả thuận thay thế vật khác hoặc bồi thường thiệt hại.

　　Điều 387. Chấm dứt nghĩa vụ dân sự trong trường hợp phá sản

　　Trong trường hợp

　　phá sản thì nghĩa vụ dân sự chấm dứt theo quy định của pháp luật về phá sản.

　　MỤC 7

　　HỢP ĐỒNG DÂN SỰ

　　I- GIAO KẾT HỢP ĐỒNG DÂN SỰ

　　Điều 388. Khái niệm hợp đồng dân sự

　　Hợp đồng dân sự

　　là sự thoả thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền,

　　nghĩa vụ dân sự.

　　Điều 389. Nguyên tắc giao kết hợp đồng dân sự

　　Việc giao kết

　　hợp đồng dân sự phải tuân theo các nguyên tắc sau đây:

　　1. Tự do giao

　　kết hợp đồng nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội;

　　2. Tự nguyện,

　　bình đẳng, thiện chí, hợp tác, trung thực và ngay thẳng.

　　Điều 390. Đề nghị giao kết hợp đồng

　　1. Đề nghị giao

　　kết hợp đồng là việc thể hiện rõ ý định giao kết hợp đồng và chịu sự ràng buộc

　　về đề nghị này của bên đề nghị đối với bên đã được xác định cụ thể.

　　2. Trong trường

　　hợp đề nghị giao kết hợp đồng có nêu rõ thời hạn trả lời, nếu bên đề nghị lại

　　giao kết hợp đồng với người thứ ba trong thời hạn chờ bên được đề nghị trả lời

　　thì phải bồi thường thiệt hại cho bên được đề nghị mà không được giao kết hợp

　　đồng nếu có thiệt hại phát sinh.

　　Điều 391. Thời điểm đề nghị giao kết hợp đồng có hiệu lực

　　1. Thời điểm đề

　　nghị giao kết hợp đồng có hiệu lực được xác định như sau:

　　a) Do bên đề

　　nghị ấn định;

　　b) Nếu bên đề

　　nghị không ấn định thì đề nghị giao kết hợp đồng có hiệu lực kể từ khi bên được

　　đề nghị nhận được đề nghị đó.

　　2. Các trường

　　hợp sau đây được coi là đã nhận được đề nghị giao kết hợp đồng:

　　a) Đề nghị được

　　chuyển đến nơi cư trú, nếu bên được đề nghị là cá nhân; được chuyển đến trụ sở,

　　nếu bên được đề nghị là pháp nhân;

　　b) Đề nghị được

　　đưa vào hệ thống thông tin chính thức của bên được đề nghị;

　　c) Khi bên được

　　đề nghị biết được đề nghị giao kết hợp đồng thông qua các phương thức khác.

　　Điều 392. Thay đổi, rút lại đề nghị giao kết hợp đồng

　　1. Bên đề nghị

　　giao kết hợp đồng có thể thay đổi, rút lại đề nghị giao kết hợp đồng trong các

　　trường hợp sau đây:

　　a) Nếu bên được

　　đề nghị nhận được thông báo về việc thay đổi hoặc rút lại đề nghị trước hoặc

　　cùng với thời điểm nhận được đề nghị;

　　b) Điều kiện

　　thay đổi hoặc rút lại đề nghị phát sinh trong trường hợp bên đề nghị có nêu rõ

　　về việc được thay đổi hoặc rút lại đề nghị khi điều kiện đó phát sinh.

　　2. Khi bên đề

　　nghị thay đổi nội dung của đề nghị thì đề nghị đó được coi là đề nghị mới.

　　Điều 393. Hủy bỏ đề nghị giao kết hợp đồng

　　Trong trường hợp

　　bên đề nghị giao kết hợp đồng thực hiện quyền hủy bỏ đề nghị do đã nêu rõ quyền

　　này trong đề nghị thì phải thông báo cho bên được đề nghị và thông báo này chỉ

　　có hiệu lực khi bên được đề nghị nhận được thông báo trước khi bên được đề nghị

　　trả lời chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng.

　　Điều 394. Chấm dứt đề nghị giao kết hợp đồng

　　Đề nghị giao kết

　　hợp đồng chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Bên nhận được

　　đề nghị trả lời không chấp nhận;

　　2. Hết thời hạn

　　trả lời chấp nhận;

　　3. Khi thông báo

　　về việc thay đổi hoặc rút lại đề nghị có hiệu lực;

　　4. Khi thông báo

　　về việc hủy bỏ đề nghị có hiệu lực;

　　5. Theo thoả thuận

　　của bên đề nghị và bên nhận được đề nghị trong thời hạn chờ bên được đề nghị

　　trả lời.

　　Điều 395. Sửa đổi đề nghị do bên được đề nghị đề xuất

　　Khi bên được đề

　　nghị đã chấp nhận giao kết hợp đồng, nhưng có nêu điều kiện hoặc sửa đổi đề

　　nghị thì coi như người này đã đưa ra đề nghị mới.

　　Điều 396. Chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng

　　Chấp nhận đề nghị

　　giao kết hợp đồng là sự trả lời của bên được đề nghị đối với bên đề nghị về

　　việc chấp nhận toàn bộ nội dung của đề nghị.

　　Điều 397. Thời hạn trả lời chấp nhận giao kết hợp đồng

　　1. Khi bên đề nghị

　　có ấn định thời hạn trả lời thì việc trả lời chấp nhận chỉ có hiệu lực khi được

　　thực hiện trong thời hạn đó; nếu bên đề nghị giao kết hợp đồng nhận được trả

　　lời khi đã hết thời hạn trả lời thì chấp nhận này được coi là đề nghị mới của

　　bên chậm trả lời.

　　Trong trường hợp

　　thông báo chấp nhận giao kết hợp đồng đến chậm vì lý do khách quan mà bên đề

　　nghị biết hoặc phải biết về lý do khách quan này thì thông báo chấp nhận giao

　　kết hợp đồng vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp bên đề nghị trả lời ngay không

　　đồng ý với chấp nhận đó của bên được đề nghị.

　　2. Khi các bên

　　trực tiếp giao tiếp với nhau, kể cả trong trường hợp qua điện thoại hoặc qua

　　các phương tiện khác thì bên được đề nghị phải trả lời ngay có chấp nhận hoặc

　　không chấp nhận, trừ trường hợp có thoả thuận về thời hạn trả lời.

　　Điều 398. Trường hợp bên đề nghị giao kết hợp đồng chết hoặc mất năng

　　lực hành vi dân sự

　　Trong trường hợp

　　bên đề nghị giao kết hợp đồng chết hoặc mất năng lực hành vi dân sự sau khi bên

　　được đề nghị giao kết hợp đồng trả lời chấp nhận giao kết hợp đồng thì đề nghị

　　giao kết hợp đồng vẫn có giá trị.

　　Điều 399. Trường hợp bên được đề nghị giao kết hợp đồng chết hoặc mất

　　năng lực hành vi dân sự

　　Trong trường hợp

　　bên được đề nghị giao kết hợp đồng chết hoặc mất năng lực hành vi dân sự sau

　　khi trả lời chấp nhận giao kết hợp đồng thì việc trả lời chấp nhận giao kết hợp

　　đồng vẫn có giá trị.

　　Điều 400. Rút lại thông báo chấp nhận giao kết hợp đồng

　　Bên được đề

　　nghị giao kết hợp đồng có thể rút lại thông báo chấp nhận giao kết hợp đồng,

　　nếu thông báo này đến trước hoặc cùng với thời điểm bên đề nghị nhận được trả

　　lời chấp nhận giao kết hợp đồng.

　　Điều 401. Hình thức hợp đồng dân sự

　　1. Hợp đồng dân

　　sự có thể được giao kết bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể,

　　khi pháp luật không quy định loại hợp đồng đó phải được giao kết bằng một hình

　　thức nhất định.

　　2. Trong trường

　　hợp pháp luật có quy định hợp đồng phải được thể hiện bằng văn bản có công

　　chứng hoặc chứng thực, phải đăng ký hoặc xin phép thì phải tuân theo các quy

　　định đó.

　　Hợp đồng không

　　bị vô hiệu trong trường hợp có vi phạm về hình thức, trừ trường hợp pháp luật

　　có quy định khác.

　　Điều 402. Nội dung của hợp đồng dân sự

　　Tuỳ theo từng loại

　　hợp đồng, các bên có thể thoả thuận về những nội dung sau đây:

　　1. Đối tượng

　　của hợp đồng là tài sản phải giao, công việc phải làm hoặc không được làm;

　　2. Số lượng,

　　chất lượng;

　　3. Giá, phương

　　thức thanh toán;

　　4. Thời hạn,

　　địa điểm, phương thức thực hiện hợp đồng;

　　5. Quyền, nghĩa

　　vụ của các bên;

　　6. Trách nhiệm

　　do vi phạm hợp đồng;

　　7. Phạt vi phạm

　　hợp đồng;

　　8. Các nội dung

　　khác.

　　Điều 403. Địa điểm giao kết hợp đồng dân sự

　　Địa điểm giao kết

　　hợp đồng dân sự do các bên thoả thuận; nếu không có thoả thuận thì địa điểm

　　giao kết hợp đồng dân sự là nơi cư trú của cá nhân hoặc trụ sở của pháp nhân đã

　　đưa ra đề nghị giao kết hợp đồng.

　　Điều 404. Thời điểm giao kết hợp đồng dân sự

　　1. Hợp đồng dân sự

　　được giao kết vào thời điểm bên đề nghị nhận được trả lời chấp nhận giao kết.

　　2. Hợp đồng dân sự

　　cũng xem như được giao kết khi hết thời hạn trả lời mà bên nhận được đề nghị

　　vẫn im lặng, nếu có thoả thuận im lặng là sự trả lời chấp nhận giao kết.

　　3. Thời điểm giao

　　kết hợp đồng bằng lời nói là thời điểm các bên đã thỏa thuận về nội dung của

　　hợp đồng.

　　4. Thời điểm giao kết hợp đồng bằng văn bản là thời điểm bên sau cùng

　　ký vào văn bản.

　　Điều 405. Hiệu lực của hợp đồng dân sự

　　Hợp đồng được giao

　　kết hợp pháp có hiệu lực từ thời điểm giao kết, trừ trường hợp có thỏa thuận khác

　　hoặc pháp luật có quy định khác.

　　Điều 406. Các loại hợp đồng dân sự chủ yếu

　　Hợp đồng gồm

　　các loại chủ yếu sau đây:

　　1. Hợp đồng

　　song vụ là hợp đồng mà mỗi bên đều có nghĩa vụ đối với nhau;

　　2. Hợp đồng đơn

　　vụ là hợp đồng mà chỉ một bên có nghĩa vụ;

　　3. Hợp đồng

　　chính là hợp đồng mà hiệu lực không phụ thuộc vào hợp đồng phụ;

　　4. Hợp đồng phụ

　　là hợp đồng mà hiệu lực phụ thuộc vào hợp đồng chính;

　　5. Hợp đồng vì

　　lợi ích của người thứ ba là hợp đồng mà các bên giao kết hợp đồng đều phải thực

　　hiện nghĩa vụ và người thứ ba được hưởng lợi ích từ việc thực hiện nghĩa vụ đó;

　　6. Hợp đồng có điều kiện là hợp đồng mà việc thực hiện phụ thuộc vào

　　việc phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt một sự kiện nhất định.

　　Điều 407. Hợp đồng dân sự theo mẫu

　　1. Hợp đồng theo

　　mẫu là hợp đồng gồm những điều khoản do một bên đưa ra theo mẫu để bên kia trả

　　lời trong một thời gian hợp lý; nếu bên được đề nghị trả lời chấp nhận thì coi

　　như chấp nhận toàn bộ nội dung hợp đồng theo mẫu mà bên đề nghị đã đưa ra.

　　2. Trong trường

　　hợp hợp đồng theo mẫu có điều khoản không rõ ràng thì bên đưa ra hợp đồng theo

　　mẫu phải chịu bất lợi khi giải thích điều khoản đó.

　　3. Trong trường

　　hợp hợp đồng theo mẫu có điều khoản miễn trách nhiệm của bên đưa ra hợp đồng

　　theo mẫu, tăng trách nhiệm hoặc loại bỏ quyền lợi chính đáng của bên kia thì điều

　　khoản này không có hiệu lực, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 408. Phụ lục hợp đồng

　　1. Kèm theo hợp

　　đồng có thể có phụ lục để quy định chi tiết một số điều khoản của hợp đồng. Phụ

　　lục hợp đồng có hiệu lực như hợp đồng. Nội dung của phụ lục hợp đồng không được

　　trái với nội dung của hợp đồng.

　　2. Trong trường hợp phụ lục hợp đồng có điều khoản trái với nội dung

　　của điều khoản trong hợp đồng thì điều khoản này không có hiệu lực, trừ trường

　　hợp có thỏa thuận khác. Trong trường hợp các bên chấp nhận phụ lục hợp đồng có điều

　　khoản trái với điều khoản trong hợp đồng thì coi như điều khoản đó trong hợp

　　đồng đã được sửa đổi.

　　Điều 409. Giải thích hợp đồng dân sự

　　1. Khi hợp đồng có

　　điều khoản không rõ ràng thì không chỉ dựa vào ngôn từ của hợp đồng mà còn phải

　　căn cứ vào ý chí chung của các bên để giải thích điều khoản đó.

　　2. Khi một điều khoản

　　của hợp đồng có thể được hiểu theo nhiều nghĩa thì phải chọn nghĩa nào làm cho điều

　　khoản đó khi thực hiện có lợi nhất cho các bên.

　　3. Khi hợp đồng có

　　ngôn từ có thể hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau thì phải giải thích theo nghĩa

　　phù hợp nhất với tính chất của hợp đồng.

　　4. Khi hợp đồng có

　　điều khoản hoặc ngôn từ khó hiểu thì phải được giải thích theo tập quán tại địa

　　điểm giao kết hợp đồng.

　　5. Khi hợp đồng

　　thiếu một số điều khoản thì có thể bổ sung theo tập quán đối với loại hợp đồng

　　đó tại địa điểm giao kết hợp đồng.

　　6. Các điều khoản

　　trong hợp đồng phải được giải thích trong mối liên hệ với nhau, sao cho ý nghĩa

　　của các điều khoản đó phù hợp với toàn bộ nội dung hợp đồng.

　　7. Trong trường

　　hợp có sự mâu thuẫn giữa ý chí chung của các bên với ngôn từ sử dụng trong hợp

　　đồng thì ý chí chung của các bên được dùng để giải thích hợp đồng.

　　8. Trong trường

　　hợp bên mạnh thế đưa vào hợp đồng nội dung bất lợi cho bên yếu thế thì khi giải

　　thích hợp đồng phải theo hướng có lợi cho bên yếu thế.

　　Điều 410. Hợp đồng dân sự vô hiệu

　　1. Các quy định về

　　giao dịch dân sự vô hiệu từ Điều 127 đến Điều 138 của Bộ luật

　　này cũng được áp dụng đối với hợp đồng vô hiệu.

　　2. Sự vô hiệu của

　　hợp đồng chính làm chấm dứt hợp đồng phụ, trừ trường hợp các bên có thoả thuận

　　hợp đồng phụ được thay thế hợp đồng chính. Quy định này không áp dụng đối với

　　các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự.

　　3. Sự vô hiệu của

　　hợp đồng phụ không làm chấm dứt hợp đồng chính, trừ trường hợp các bên thoả

　　thuận hợp đồng phụ là một phần không thể tách rời của hợp đồng chính.

　　Điều 411. Hợp đồng dân sự vô hiệu do có đối tượng không thể thực hiện

　　được

　　1. Trong trường

　　hợp ngay từ khi ký kết, hợp đồng có đối tượng không thể thực hiện được vì lý do

　　khách quan thì hợp đồng này bị vô hiệu.

　　2. Trong trường

　　hợp khi giao kết hợp đồng mà một bên biết hoặc phải biết về việc hợp đồng có

　　đối tượng không thể thực hiện được, nhưng không thông báo cho bên kia biết nên

　　bên kia đã giao kết hợp đồng thì phải bồi thường thiệt hại cho bên kia, trừ

　　trường hợp bên kia biết hoặc phải biết về việc hợp đồng có đối tượng không thể

　　thực hiện được.

　　3. Quy định tại khoản

　　2 Điều này cũng được áp dụng đối với trường hợp hợp đồng có một hoặc nhiều phần

　　đối tượng không thể thực hiện được, nhưng phần còn lại của hợp đồng vẫn có giá

　　trị pháp lý.

　　II- THỰC HIỆN HỢP ĐỒNG DÂN SỰ

　　Điều 412. Nguyên tắc thực hiện hợp đồng dân sự

　　Việc thực hiện

　　hợp đồng phải tuân theo các nguyên tắc sau đây:

　　1. Thực hiện

　　đúng hợp đồng, đúng đối tượng, chất lượng, số lượng, chủng loại, thời hạn,

　　phương thức và các thoả thuận khác;

　　2. Thực hiện

　　một cách trung thực, theo tinh thần hợp tác và có lợi nhất cho các bên, bảo đảm

　　tin cậy lẫn nhau;

　　3. Không được

　　xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp

　　của người khác.

　　Điều 413. Thực hiện hợp đồng đơn vụ

　　Đối với hợp đồng

　　đơn vụ, bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ đúng như đã thoả thuận; chỉ

　　được thực hiện trước hoặc sau thời hạn nếu được bên có quyền đồng ý.

　　Điều 414. Thực hiện hợp đồng song vụ

　　1. Trong hợp đồng

　　song vụ, khi các bên đã thoả thuận thời hạn thực hiện nghĩa vụ thì mỗi bên phải

　　thực hiện nghĩa vụ của mình khi đến hạn; không được hoãn thực hiện với lý do

　　bên kia chưa thực hiện nghĩa vụ đối với mình, trừ trường hợp quy định tại Điều 415 và Điều 417 của Bộ luật này.

　　2. Trong trường

　　hợp các bên không thoả thuận bên nào thực hiện nghĩa vụ trước thì các bên phải

　　đồng thời thực hiện nghĩa vụ đối với nhau; nếu nghĩa vụ không thể thực hiện

　　đồng thời thì nghĩa vụ nào khi thực hiện mất nhiều thời gian hơn thì nghĩa vụ

　　đó phải được thực hiện trước.

　　Điều 415. Quyền hoãn thực hiện nghĩa vụ dân sự trong hợp đồng song vụ

　　1. Bên phải thực

　　hiện nghĩa vụ trước có quyền hoãn thực hiện nghĩa vụ, nếu tài sản của bên kia

　　đã bị giảm sút nghiêm trọng đến mức không thể thực hiện được nghĩa vụ như đã

　　cam kết cho đến khi bên kia có khả năng thực hiện được nghĩa vụ hoặc có người

　　bảo lãnh.

　　2. Bên phải thực

　　hiện nghĩa vụ sau có quyền hoãn thực hiện nghĩa vụ đến hạn nếu bên thực hiện

　　nghĩa vụ trước chưa thực hiện nghĩa vụ của mình khi đến hạn.

　　Điều 416. Cầm giữ tài sản trong hợp đồng song vụ

　　1. Cầm giữ tài

　　sản là việc bên có quyền (sau đây gọi là bên cầm giữ) đang chiếm giữ hợp pháp

　　tài sản là đối tượng của hợp đồng song vụ được cầm giữ tài sản khi bên có nghĩa

　　vụ không thực hiện nghĩa vụ hoặc thực hiện nghĩa vụ không đúng theo thỏa thuận.

　　2. Bên cầm giữ

　　có quyền và nghĩa vụ sau đây:

　　a) Cầm giữ toàn

　　bộ hoặc một phần tài sản trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này;

　　b) Thu hoa lợi

　　từ tài sản cầm giữ và được dùng để bù trừ nghĩa vụ;

　　c) Bảo quản,

　　giữ gìn tài sản cầm giữ;

　　d) Yêu cầu bên

　　có tài sản bị cầm giữ thanh toán các chi phí cần thiết cho việc bảo quản, giữ

　　gìn tài sản đó.

　　3. Quyền cầm

　　giữ chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　a) Theo thỏa

　　thuận của các bên;

　　b) Bên cầm giữ

　　vi phạm nghĩa vụ bảo quản, giữ gìn tài sản cầm giữ;

　　c) Bên có tài

　　sản bị cầm giữ hoàn thành nghĩa vụ.

　　Điều 417. Nghĩa vụ không thể thực hiện được do lỗi của bên có quyền

　　Trong hợp đồng

　　song vụ, khi một bên không thực hiện được nghĩa vụ của mình do lỗi của bên kia

　　thì có quyền yêu cầu bên kia vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đối với mình hoặc hủy

　　bỏ hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 418. Không thực hiện được nghĩa vụ nhưng không do lỗi của các

　　bên

　　Trong hợp đồng

　　song vụ, nếu một bên không thực hiện được nghĩa vụ mà các bên đều không có lỗi

　　thì bên không thực hiện được nghĩa vụ không có quyền yêu cầu bên kia thực hiện

　　nghĩa vụ đối với mình. Trường hợp một bên đã thực hiện được một phần nghĩa vụ

　　thì có quyền yêu cầu bên kia thực hiện phần nghĩa vụ tương ứng đối với mình.

　　Điều 419. Thực hiện hợp đồng vì lợi ích của người thứ ba

　　Khi thực hiện hợp

　　đồng vì lợi ích của người thứ ba thì người thứ ba có quyền trực tiếp yêu cầu

　　bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ đối với mình; nếu các bên có tranh chấp

　　về việc thực hiện hợp đồng thì người thứ ba không có quyền yêu cầu thực hiện

　　nghĩa vụ cho đến khi tranh chấp được giải quyết.

　　Bên có quyền cũng

　　có thể yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện hợp đồng vì lợi ích của người thứ ba.

　　Điều 420. Quyền từ chối của người thứ ba

　　Trong trường hợp

　　người thứ ba từ chối lợi ích của mình trước khi bên có nghĩa vụ thực hiện nghĩa

　　vụ thì bên có nghĩa vụ không phải thực hiện nghĩa vụ, nhưng phải báo cho bên có

　　quyền và hợp đồng được coi là bị hủy bỏ, các bên phải hoàn trả cho nhau những

　　gì đã nhận; nếu người thứ ba từ chối lợi ích của mình sau khi bên có nghĩa vụ

　　đã thực hiện nghĩa vụ thì nghĩa vụ được xem là đã hoàn thành và bên có quyền

　　vẫn phải thực hiện cam kết đối với bên có nghĩa vụ.

　　Điều 421. Không được sửa đổi hoặc hủy bỏ hợp đồng vì lợi ích của người

　　thứ ba

　　Khi người thứ ba

　　đã đồng ý hưởng lợi ích thì dù hợp đồng chưa được thực hiện, các bên giao kết

　　hợp đồng cũng không được sửa đổi hoặc hủy bỏ hợp đồng, trừ trường hợp được

　　người thứ ba đồng ý.

　　Điều 422. Thực hiện hợp đồng có thoả thuận phạt vi phạm

　　1. Phạt vi phạm là

　　sự thoả thuận giữa các bên trong hợp đồng, theo đó bên vi phạm nghĩa vụ phải

　　nộp một khoản tiền cho bên bị vi phạm.

　　2. Mức phạt vi

　　phạm do các bên thoả thuận.

　　3. Các bên có

　　thể thoả thuận về việc bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải nộp tiền phạt vi phạm mà

　　không phải bồi thường thiệt hại hoặc vừa phải nộp phạt vi phạm và vừa phải bồi

　　thường thiệt hại; nếu không có thoả thuận trước về mức bồi thường thiệt hại thì

　　phải bồi thường toàn bộ thiệt hại.

　　Trong trường

　　hợp các bên không có thoả thuận về bồi thường thiệt hại thì bên vi phạm nghĩa

　　vụ chỉ phải nộp tiền phạt vi phạm.

　　III- SỬA ĐỔI, CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG DÂN SỰ

　　Điều 423. Sửa đổi hợp đồng dân sự

　　1. Các bên có thể

　　thoả thuận sửa đổi hợp đồng và giải quyết hậu quả của việc sửa đổi, trừ trường

　　hợp pháp luật có quy định khác.

　　2. Trong trường

　　hợp hợp đồng được lập thành văn bản, được công chứng, chứng thực, đăng ký hoặc

　　cho phép thì việc sửa đổi hợp đồng cũng phải tuân theo hình thức đó.

　　Điều 424. Chấm dứt hợp đồng dân sự

　　Hợp đồng chấm

　　dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Hợp đồng đã

　　được hoàn thành;

　　2. Theo thoả

　　thuận của các bên;

　　3. Cá nhân giao

　　kết hợp đồng chết, pháp nhân hoặc chủ thể khác chấm dứt mà hợp đồng phải do

　　chính cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể đó thực hiện;

　　4. Hợp đồng bị

　　hủy bỏ, bị đơn phương chấm dứt thực hiện;

　　5. Hợp đồng

　　không thể thực hiện được do đối tượng của hợp đồng không còn và các bên có thể

　　thoả thuận thay thế đối tượng khác hoặc bồi thường thiệt hại;

　　6. Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　Điều 425. Hủy bỏ hợp đồng dân sự

　　1. Một bên có

　　quyền hủy bỏ hợp đồng và không phải bồi thường thiệt hại khi bên kia vi phạm

　　hợp đồng là điều kiện hủy bỏ mà các bên đã thoả thuận hoặc pháp luật có quy

　　định.

　　2. Bên hủy bỏ

　　hợp đồng phải thông báo ngay cho bên kia biết về việc hủy bỏ, nếu không thông

　　báo mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.

　　3. Khi hợp đồng

　　bị hủy bỏ thì hợp đồng không có hiệu lực từ thời điểm giao kết và các bên phải

　　hoàn trả cho nhau tài sản đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì

　　phải trả bằng tiền.

　　4. Bên có lỗi

　　trong việc hợp đồng bị hủy bỏ phải bồi thường thiệt hại.

　　Điều 426. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng dân sự

　　1. Một bên có

　　quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng nếu các bên có thoả thuận hoặc

　　pháp luật có quy định.

　　2. Bên đơn phương

　　chấm dứt thực hiện hợp đồng phải thông báo ngay cho bên kia biết về việc chấm

　　dứt hợp đồng, nếu không thông báo mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.

　　3. Khi hợp đồng bị

　　đơn phương chấm dứt thực hiện thì hợp đồng chấm dứt từ thời điểm bên kia nhận

　　được thông báo chấm dứt. Các bên không phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ. Bên đã

　　thực hiện nghĩa vụ có quyền yêu cầu bên kia thanh toán.

　　4. Bên có lỗi

　　trong việc hợp đồng bị đơn phương chấm dứt phải bồi thường thiệt hại.

　　Điều 427. Thời hiệu khởi kiện về hợp đồng dân sự

　　Thời hiệu khởi

　　kiện để yêu cầu Toà án giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự là hai năm, kể từ

　　ngày quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, pháp nhân, các chủ thể khác bị xâm

　　phạm.

　　CHƯƠNG XVIII

　　HỢP ĐỒNG DÂN SỰ THÔNG DỤNG

　　MỤC 1

　　HỢP ĐỒNG MUA BÁN TÀI SẢN

　　I- QUY ĐỊNH CHUNG VỀ HỢP ĐỒNG MUA BÁN TÀI

　　SẢN

　　Điều 428. Hợp đồng mua bán tài sản

　　Hợp đồng mua

　　bán tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao tài

　　sản cho bên mua và nhận tiền, còn bên mua có nghĩa vụ nhận tài sản và trả tiền

　　cho bên bán.

　　Điều 429. Đối tượng của hợp đồng mua bán

　　1. Đối tượng

　　của hợp đồng mua bán là tài sản được phép giao dịch.

　　2. Trong trường

　　hợp đối tượng của hợp đồng mua bán là vật thì vật phải được xác định rõ.

　　3. Trong trường

　　hợp đối tượng của hợp đồng mua bán là quyền tài sản thì phải có giấy tờ hoặc

　　các bằng chứng khác chứng minh quyền đó thuộc sở hữu của bên bán.

　　Điều 430. Chất lượng của vật mua bán

　　1. Chất lượng

　　của vật mua bán do các bên thoả thuận.

　　2. Trong trường

　　hợp chất lượng của vật đã được công bố hoặc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền

　　quy định thì chất lượng của vật được xác định theo các tiêu chuẩn đã công bố

　　hoặc theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　3. Khi các bên

　　không có thoả thuận và pháp luật không có quy định về chất lượng thì chất lượng

　　của vật mua bán được xác định theo mục đích sử dụng và chất lượng trung bình

　　của vật cùng loại.

　　Điều 431. Giá và phương thức thanh toán

　　1. Giá do các

　　bên thoả thuận hoặc do người thứ ba xác định theo yêu cầu của các bên.

　　Trong trường

　　hợp các bên thoả thuận thanh toán theo giá thị trường thì giá được xác định tại

　　địa điểm và thời điểm thanh toán.

　　Đối với tài sản

　　trong giao dịch dân sự mà Nhà nước có quy định khung giá thì các bên thoả thuận

　　theo quy định đó.

　　2. Các bên có

　　thể thoả thuận áp dụng hệ số trượt giá khi có biến động về giá.

　　3. Thoả thuận

　　về giá có thể là mức giá cụ thể hoặc một phương pháp xác định giá. Trong trường

　　hợp thoả thuận mức giá hoặc phương pháp xác định giá không rõ ràng thì giá của

　　tài sản được xác định căn cứ vào giá thị trường tại địa điểm và thời điểm giao

　　kết hợp đồng.

　　4. Phương thức

　　thanh toán do các bên thoả thuận.

　　Điều 432. Thời hạn thực hiện hợp đồng mua bán

　　1. Thời hạn

　　thực hiện hợp đồng mua bán do các bên thoả thuận. Bên bán phải giao tài sản cho

　　bên mua đúng thời hạn đã thoả thuận; bên bán chỉ được giao tài sản trước hoặc

　　sau thời hạn nếu được bên mua đồng ý.

　　2. Khi các bên

　　không thoả thuận thời hạn giao tài sản thì bên mua có quyền yêu cầu bên bán

　　giao tài sản và bên bán cũng có quyền yêu cầu bên mua nhận tài sản bất cứ lúc

　　nào, nhưng phải báo trước cho nhau một thời gian hợp lý.

　　3. Khi các bên

　　không có thoả thuận về thời hạn thanh toán thì bên mua phải thanh toán ngay khi

　　nhận tài sản.

　　Điều 433. Địa điểm giao tài sản

　　Địa điểm giao

　　tài sản do các bên thoả thuận; nếu không có thoả thuận thì áp dụng quy định tại

　　khoản 2 Điều 284 của Bộ luật này.

　　Điều 434. Phương thức giao tài sản

　　Tài sản được

　　giao theo phương thức do các bên thoả thuận; nếu không có thoả thuận về phương

　　thức giao tài sản thì tài sản do bên bán giao một lần, giao trực tiếp cho bên

　　mua.

　　Điều 435. Trách nhiệm do giao vật không đúng số lượng

　　1. Trong trường

　　hợp bên bán giao vật với số lượng nhiều hơn số lượng đã thoả thuận thì bên mua

　　có quyền nhận hoặc không nhận phần dôi ra; nếu nhận thì việc thanh toán được

　　thực hiện theo thoả thuận đối với phần dôi ra.

　　2. Trong trường

　　hợp bên bán giao ít hơn số lượng đã thoả thuận thì bên mua có một trong các

　　quyền sau đây:

　　a) Nhận phần đã

　　giao và yêu cầu bồi thường thiệt hại;

　　b) Nhận phần đã

　　giao và định thời hạn để bên bán giao tiếp phần còn thiếu;

　　c) Hủy bỏ hợp

　　đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 436. Trách nhiệm do giao vật không đồng bộ

　　1. Trong trường hợp

　　vật được giao không đồng bộ làm cho mục đích sử dụng của vật không đạt được thì

　　bên mua có một trong các quyền sau đây:

　　a) Nhận và yêu cầu

　　bên bán giao tiếp phần hoặc bộ phận còn thiếu, yêu cầu bồi thường thiệt hại và

　　hoãn thanh toán phần hoặc bộ phận đã nhận cho đến khi vật được giao đồng bộ;

　　b) Hủy bỏ hợp

　　đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　2. Trong trường

　　hợp bên mua đã trả tiền nhưng chưa nhận vật do giao không đồng bộ thì được trả

　　lãi đối với số tiền đã trả theo lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước quy định

　　và yêu cầu bên bán bồi thường thiệt hại do giao vật không đồng bộ, kể từ thời điểm

　　phải thực hiện hợp đồng cho đến khi vật được giao đồng bộ.

　　Điều 437. Trách nhiệm giao vật không đúng chủng loại

　　Trong trường

　　hợp vật được giao không đúng chủng loại thì bên mua có một trong các quyền sau

　　đây:

　　1. Nhận và

　　thanh toán theo giá do các bên thoả thuận;

　　2. Yêu cầu giao

　　đúng chủng loại và bồi thường thiệt hại;

　　3. Hủy bỏ hợp

　　đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 438. Nghĩa vụ trả tiền

　　1. Bên mua phải

　　trả đủ tiền vào thời điểm và tại địa điểm đã thoả thuận; nếu không có thoả

　　thuận thì phải trả đủ tiền vào thời điểm và tại địa điểm giao tài sản.

　　2. Bên mua phải

　　trả lãi, kể từ ngày chậm trả theo quy định tại khoản 2 Điều 305

　　của Bộ luật này, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy

　　định khác.

　　Điều 439. Thời điểm chuyển quyền sở hữu

　　1. Quyền sở hữu

　　đối với tài sản mua bán được chuyển cho bên mua kể từ thời điểm tài sản được

　　chuyển giao, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy

　　định khác.

　　2. Đối với tài sản

　　mua bán mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu thì quyền sở hữu được

　　chuyển cho bên mua kể từ thời điểm hoàn thành thủ tục đăng ký quyền sở hữu đối

　　với tài sản đó.

　　3. Trong trường

　　hợp tài sản mua bán chưa được chuyển giao mà phát sinh hoa lợi, lợi tức thì hoa

　　lợi, lợi tức thuộc về bên bán.

　　Điều 440. Thời điểm chịu rủi ro

　　1. Bên bán chịu

　　rủi ro đối với tài sản mua bán cho đến khi tài sản được giao cho bên mua, còn

　　bên mua chịu rủi ro đối với tài sản mua bán kể từ khi nhận tài sản, nếu không

　　có thoả thuận khác.

　　2. Đối với hợp

　　đồng mua bán tài sản mà pháp luật quy định tài sản đó phải đăng ký quyền sở hữu

　　thì bên bán chịu rủi ro cho đến khi hoàn thành thủ tục đăng ký, bên mua chịu

　　rủi ro kể từ thời điểm hoàn thành thủ tục đăng ký, kể cả khi bên mua chưa nhận

　　tài sản, nếu không có thoả thuận khác.

　　Điều 441. Chi phí vận chuyển và chi phí liên quan đến việc chuyển quyền

　　sở hữu

　　Trong trường hợp

　　các bên không có thoả thuận và pháp luật không quy định về chi phí vận chuyển

　　và chi phí liên quan đến việc chuyển quyền sở hữu thì bên bán phải chịu chi phí

　　vận chuyển đến địa điểm giao tài sản và chi phí liên quan đến việc chuyển quyền

　　sở hữu.

　　Điều 442. Nghĩa vụ cung cấp thông tin và hướng dẫn cách sử dụng

　　Bên bán có nghĩa

　　vụ cung cấp cho bên mua thông tin cần thiết về tài sản mua bán và hướng dẫn

　　cách sử dụng tài sản đó; nếu bên bán không thực hiện nghĩa vụ này thì bên mua

　　có quyền yêu cầu bên bán phải thực hiện; nếu bên bán vẫn không thực hiện thì

　　bên mua có quyền hủy bỏ hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 443. Bảo đảm quyền sở hữu của bên mua đối với tài sản mua bán

　　1. Bên bán có

　　nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu đối với tài sản đã bán cho bên mua không bị người

　　thứ ba tranh chấp.

　　2. Trong trường

　　hợp tài sản bị người thứ ba tranh chấp thì bên bán phải đứng về phía bên mua để

　　bảo vệ quyền lợi của bên mua; nếu người thứ ba có quyền sở hữu một phần hoặc

　　toàn bộ tài sản mua bán thì bên mua có quyền hủy bỏ hợp đồng và yêu cầu bên bán

　　bồi thường thiệt hại.

　　3. Trong trường

　　hợp bên mua biết hoặc phải biết tài sản mua bán thuộc sở hữu của người thứ ba

　　mà vẫn mua thì phải trả lại tài sản cho chủ sở hữu và không có quyền yêu cầu

　　bồi thường thiệt hại.

　　Điều 444. Bảo đảm chất lượng vật mua bán

　　1. Bên bán phải

　　bảo đảm giá trị sử dụng hoặc các đặc tính của vật mua bán; nếu sau khi mua mà

　　bên mua phát hiện khuyết tật làm mất giá trị hoặc giảm sút giá trị sử dụng của

　　vật đã mua thì phải báo ngay khi phát hiện ra khuyết tật và có quyền yêu cầu

　　bên bán sửa chữa, đổi vật có khuyết tật, giảm giá và bồi thường thiệt hại, nếu

　　không có thoả thuận khác.

　　2. Bên bán phải

　　bảo đảm vật bán phù hợp với sự mô tả trên bao bì, nhãn hiệu hàng hoá hoặc phù

　　hợp với mẫu mà bên mua đã lựa chọn.

　　3. Bên bán

　　không chịu trách nhiệm về khuyết tật của vật trong các trường hợp sau đây:

　　a) Khuyết tật

　　mà bên mua đã biết hoặc phải biết khi mua;

　　b) Vật bán đấu

　　giá, vật bán ở cửa hàng đồ cũ;

　　c) Bên mua có

　　lỗi gây ra khuyết tật của vật.

　　Điều 445. Nghĩa vụ bảo hành

　　Bên bán có

　　nghĩa vụ bảo hành đối với vật mua bán trong một thời hạn, gọi là thời hạn bảo

　　hành, nếu việc bảo hành do các bên thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.

　　Thời hạn bảo

　　hành được tính kể từ thời điểm bên mua có nghĩa vụ phải nhận vật.

　　Điều 446. Quyền yêu cầu bảo hành

　　Trong thời hạn

　　bảo hành nếu bên mua phát hiện được khuyết tật của vật mua bán thì có quyền yêu

　　cầu bên bán sửa chữa không phải trả tiền, giảm giá, đổi vật có khuyết tật lấy

　　vật khác hoặc trả lại vật và lấy lại tiền.

　　Điều 447. Sửa chữa vật trong thời hạn bảo hành

　　1. Bên bán phải

　　sửa chữa vật và bảo đảm vật có đủ các tiêu chuẩn chất lượng hoặc có đủ các đặc

　　tính đã cam kết.

　　2. Bên bán chịu

　　chi phí về sửa chữa và vận chuyển vật đến nơi sửa chữa và từ nơi sửa chữa đến

　　nơi cư trú hoặc trụ sở của bên mua.

　　3. Bên mua có

　　quyền yêu cầu bên bán hoàn thành việc sửa chữa trong thời hạn do các bên thoả

　　thuận hoặc trong một thời gian hợp lý; nếu bên bán không thể sửa chữa được hoặc

　　không thể hoàn thành việc sửa chữa trong thời hạn đó thì bên mua có quyền yêu

　　cầu giảm giá, đổi vật có khuyết tật lấy vật khác hoặc trả lại vật và lấy lại

　　tiền.

　　Điều 448. Bồi thường thiệt hại trong thời hạn bảo hành

　　1. Ngoài việc

　　yêu cầu thực hiện các biện pháp bảo hành, bên mua có quyền yêu cầu bên bán bồi

　　thường thiệt hại do khuyết tật về kỹ thuật của vật gây ra trong thời hạn bảo

　　hành.

　　2. Bên bán

　　không phải bồi thường thiệt hại nếu chứng minh được thiệt hại xảy ra do lỗi của

　　bên mua. Bên bán được giảm mức bồi thường thiệt hại nếu bên mua không áp dụng

　　các biện pháp cần thiết mà khả năng cho phép nhằm ngăn chặn, hạn chế thiệt hại.

　　Điều 449. Mua bán quyền tài sản

　　1. Trong trường

　　hợp mua bán quyền tài sản thì bên bán phải chuyển giấy tờ và làm thủ tục chuyển

　　quyền sở hữu cho bên mua, còn bên mua phải trả tiền cho bên bán.

　　2. Trong trường

　　hợp quyền tài sản là quyền đòi nợ và bên bán cam kết bảo đảm khả năng thanh

　　toán của người mắc nợ thì bên bán phải liên đới chịu trách nhiệm thanh toán,

　　nếu khi đến hạn mà người mắc nợ không trả.

　　3. Thời điểm

　　chuyển quyền sở hữu đối với quyền tài sản là thời điểm bên mua nhận được giấy

　　tờ xác nhận về quyền sở hữu đối với quyền về tài sản đó hoặc từ thời điểm đăng

　　ký việc chuyển quyền sở hữu, nếu pháp luật có quy định.

　　II- HỢP ĐỒNG MUA BÁN NHÀ

　　Điều 450. Hình thức hợp đồng mua bán nhà ở

　　Hợp đồng mua

　　bán nhà ở phải được lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực, trừ

　　trường hợp pháp luật có quy định khác.

　　Điều 451. Nghĩa vụ của bên bán nhà ở

　　Bên bán nhà ở

　　có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Thông báo

　　cho bên mua về các hạn chế quyền sở hữu đối với nhà mua bán, nếu có;

　　2. Bảo quản nhà

　　ở đã bán trong thời gian chưa giao nhà ở cho bên mua;

　　3. Giao nhà ở

　　đúng tình trạng đã ghi trong hợp đồng kèm theo hồ sơ về nhà cho bên mua;

　　4. Thực hiện

　　đúng các thủ tục mua bán nhà ở theo quy định của pháp luật.

　　Điều 452. Quyền của bên bán nhà ở

　　Bên bán nhà ở

　　có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　mua nhận nhà đúng thời hạn đã thoả thuận;

　　2. Yêu cầu bên

　　mua trả tiền đúng thời hạn, theo phương thức đã thoả thuận;

　　3. Yêu cầu bên

　　mua hoàn thành các thủ tục mua bán nhà ở trong thời hạn đã thoả thuận;

　　4. Không giao

　　nhà khi chưa nhận đủ tiền nhà như đã thoả thuận.

　　Điều 453. Nghĩa vụ của bên mua nhà ở

　　Bên mua nhà ở có

　　các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Trả đủ tiền mua

　　nhà đúng thời hạn, theo phương thức đã thoả thuận; nếu không có thoả thuận về

　　thời hạn và địa điểm trả tiền thì bên mua phải trả vào thời điểm bên bán giao

　　nhà và tại nơi có nhà;

　　2. Nhận nhà và

　　hồ sơ về nhà đúng thời hạn đã thoả thuận;

　　3. Trong trường

　　hợp mua nhà đang cho thuê, phải bảo đảm quyền, lợi ích của người thuê như thoả

　　thuận trong hợp đồng thuê khi thời hạn thuê còn hiệu lực.

　　Điều 454. Quyền của bên mua nhà ở

　　Bên mua nhà ở

　　có các quyền sau đây:

　　1. Được nhận

　　nhà kèm theo hồ sơ về nhà theo đúng tình trạng đã thoả thuận;

　　2. Yêu cầu bên

　　bán hoàn thành các thủ tục mua bán nhà ở trong thời hạn đã thoả thuận;

　　3. Yêu cầu bên

　　bán giao nhà đúng thời hạn; nếu không giao hoặc chậm giao nhà thì phải bồi

　　thường thiệt hại.

　　Điều 455. Mua nhà để sử dụng vào mục đích khác

　　Trong trường hợp

　　pháp luật không có quy định khác thì các quy định tại các điều từ Điều 450 đến Điều 454 của Bộ luật này cũng được áp dụng đối

　　với việc mua nhà sử dụng vào mục đích khác không phải là mua nhà ở.

　　III- MỘT SỐ QUY ĐỊNH RIÊNG VỀ MUA BÁN TÀI

　　SẢN

　　Điều 456. Bán đấu giá

　　Tài sản có thể

　　được đem bán đấu giá theo ý muốn của chủ sở hữu hoặc pháp luật có quy định.

　　Tài sản chung

　　đem bán đấu giá phải có sự đồng ý của các chủ sở hữu chung, trừ trường hợp có

　　thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

　　Điều 457. Thông báo bán đấu giá

　　1. Người bán

　　đấu giá phải thông báo công khai tại nơi bán đấu giá và trên phương tiện thông

　　tin đại chúng về thời gian, địa điểm, số lượng, chất lượng và danh mục các tài

　　sản bán đấu giá chậm nhất là bảy ngày đối với động sản, ba mươi ngày đối với

　　bất động sản trước ngày bán đấu giá.

　　2. Những người

　　có liên quan đến tài sản bán đấu giá phải được thông báo về việc bán đấu giá để

　　tham gia định giá khởi điểm, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 458. Thực hiện bán đấu giá

　　1. Khi bán đấu

　　giá, người bán đấu giá công bố giá bán khởi điểm.

　　2. Người trả

　　giá cao nhất và ít nhất bằng giá khởi điểm là người được mua tài sản bán đấu

　　giá và được coi là đã chấp nhận giao kết hợp đồng.

　　3. Việc bán đấu

　　giá được lập thành văn bản và có chữ ký của người mua, người bán và hai người

　　chứng kiến.

　　4. Thời hạn

　　giao tài sản bán đấu giá, thời hạn và phương thức thanh toán được thực hiện

　　theo quy chế bán đấu giá.

　　5. Người bán

　　đấu giá không chịu trách nhiệm về giá trị, chất lượng của tài sản bán đấu giá.

　　Chính phủ quy

　　định chi tiết về tổ chức và thủ tục bán đấu giá tài sản.

　　Điều 459. Bán đấu giá bất động sản

　　1. Việc bán đấu

　　giá bất động sản được thực hiện tại nơi có bất động sản hoặc nơi do người bán

　　đấu giá xác định.

　　2. Sau khi có

　　thông báo về việc bán đấu giá bất động sản, những người muốn mua phải đăng ký

　　mua và phải nộp một khoản tiền đặt trước. Danh sách

　　những người đăng ký mua được công bố công khai tại nơi bán đấu giá.

　　3. Trong trường

　　hợp mua được tài sản bán đấu giá thì khoản tiền đặt trước được trừ vào giá mua;

　　nếu người mua từ chối mua thì không được hoàn trả khoản tiền đó.

　　4. Người bán

　　đấu giá phải hoàn trả khoản tiền đặt trước cho những người khác đã đăng ký mà

　　không mua được tài sản bán đấu giá.

　　5. Việc mua bán

　　bất động sản bán đấu giá được lập thành văn bản có công chứng, chứng thực hoặc

　　phải được đăng ký, nếu pháp luật có quy định.

　　Điều 460. Mua sau khi sử dụng thử

　　1. Các bên có

　　thể thoả thuận về việc bên mua được dùng thử vật mua trong một thời hạn gọi là

　　thời hạn dùng thử. Trong thời hạn dùng thử, bên mua có thể trả lời mua hoặc

　　không mua; nếu hết thời hạn dùng thử mà bên mua không trả lời thì coi như đã

　　chấp nhận mua theo các điều kiện đã thoả thuận trước khi nhận vật dùng thử.

　　2. Trong thời

　　hạn dùng thử, vật vẫn thuộc sở hữu của bên bán. Bên bán phải chịu mọi rủi ro

　　xảy ra đối với vật, nếu không có thoả thuận khác. Trong thời hạn dùng thử, bên

　　bán không được bán, tặng cho, cho thuê, trao đổi, thế chấp, cầm cố tài sản khi

　　bên mua chưa trả lời.

　　3. Trong trường

　　hợp bên dùng thử trả lời không mua thì phải trả lại vật cho bên bán và phải bồi

　　thường thiệt hại cho bên bán, nếu làm mất mát, hư hỏng vật dùng thử. Bên dùng

　　thử không phải chịu trách nhiệm về những hao mòn thông thường do việc dùng thử

　　gây ra và không phải hoàn trả hoa lợi do việc dùng thử mang lại.

　　Điều 461. Mua trả chậm, trả dần

　　1. Các bên có thể

　　thoả thuận về việc bên mua trả chậm hoặc trả dần tiền mua trong một thời hạn

　　sau khi nhận vật mua; bên bán được bảo lưu quyền sở hữu của mình đối với vật

　　bán cho đến khi bên mua trả đủ tiền, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　2. Hợp đồng mua

　　trả chậm hoặc trả dần phải được lập thành văn bản. Bên mua có quyền sử dụng vật

　　mua trả chậm, trả dần và phải chịu rủi ro trong thời gian sử dụng, trừ trường

　　hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 462. Chuộc lại tài sản đã bán

　　1. Bên bán có

　　thể thoả thuận với bên mua về quyền chuộc lại tài sản đã bán sau một thời hạn

　　gọi là thời hạn chuộc lại.

　　Thời hạn chuộc

　　lại tài sản do các bên thoả thuận nhưng không quá một năm đối với động sản và

　　năm năm đối với bất động sản, kể từ thời điểm giao tài sản. Trong thời hạn này

　　bên bán có quyền chuộc lại bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên mua

　　trong một thời gian hợp lý. Giá chuộc lại là giá thị trường tại thời điểm và

　　địa điểm chuộc lại, nếu không có thoả thuận khác.

　　2. Trong thời

　　hạn chuộc lại, bên mua không được bán, trao đổi, tặng cho, cho thuê, thế chấp,

　　cầm cố tài sản, phải chịu rủi ro đối với tài sản.

　　MỤC 2

　　HỢP ĐỒNG TRAO ĐỔI TÀI SẢN

　　Điều 463. Hợp đồng trao đổi tài sản

　　1. Hợp đồng

　　trao đổi tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó các bên giao tài sản và

　　chuyển quyền sở hữu đối với tài sản cho nhau.

　　2. Hợp đồng

　　trao đổi tài sản phải được lập thành văn bản, có công chứng, chứng thực hoặc

　　đăng ký, nếu pháp luật có quy định.

　　3. Trong trường

　　hợp một bên trao đổi cho bên kia tài sản không thuộc quyền sở hữu của mình hoặc

　　không được chủ sở hữu ủy quyền thì bên kia có quyền hủy bỏ hợp đồng và yêu cầu

　　bồi thường thiệt hại.

　　4. Mỗi bên đều

　　được coi là người bán đối với tài sản giao cho bên kia và là người mua đối với

　　tài sản nhận về. Các quy định về hợp đồng mua bán từ Điều 428

　　đến Điều 437 và từ Điều 439 đến Điều 448 của Bộ luật này

　　cũng được áp dụng đối với hợp đồng trao đổi tài sản.

　　Điều 464. Thanh toán giá trị chênh lệch

　　Trong trường

　　hợp tài sản trao đổi chênh lệch về giá trị thì các bên phải thanh toán cho nhau

　　phần chênh lệch đó, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy

　　định khác.

　　MỤC 3

　　HỢP ĐỒNG TẶNG CHO TÀI SẢN

　　Điều 465. Hợp đồng tặng cho tài sản

　　Hợp đồng tặng

　　cho tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên tặng cho giao tài sản

　　của mình và chuyển quyền sở hữu cho bên được tặng cho mà không yêu cầu đền bù,

　　còn bên được tặng cho đồng ý nhận.

　　Điều 466. Tặng cho động sản

　　Hợp đồng tặng

　　cho động sản có hiệu lực khi bên được tặng cho nhận tài sản; đối với động sản

　　mà pháp luật có quy định đăng ký quyền sở hữu thì hợp đồng tặng cho có hiệu lực

　　kể từ thời điểm đăng ký.

　　Điều 467. Tặng cho bất động sản

　　1. Tặng cho bất

　　động sản phải được lập thành văn bản có công chứng, chứng thực hoặc phải đăng

　　ký, nếu theo quy định của pháp luật bất động sản phải đăng ký quyền sở hữu.

　　2. Hợp đồng

　　tặng cho bất động sản có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký; nếu bất động sản

　　không phải đăng ký quyền sở hữu thì hợp đồng tặng cho có hiệu lực kể từ thời điểm

　　chuyển giao tài sản.

　　Điều 468. Trách nhiệm do cố ý tặng cho tài sản không thuộc sở hữu của

　　mình

　　Trong trường hợp

　　bên tặng cho cố ý tặng cho tài sản không thuộc sở hữu của mình mà bên được tặng

　　cho không biết hoặc không thể biết về việc đó thì bên tặng cho phải thanh toán

　　chi phí để làm tăng giá trị của tài sản cho bên được tặng cho khi chủ sở hữu

　　lấy lại tài sản.

　　Điều 469. Thông báo khuyết tật của tài sản tặng cho

　　Bên tặng cho có

　　nghĩa vụ thông báo cho bên được tặng cho khuyết tật của tài sản tặng cho. Trong

　　trường hợp bên tặng cho biết tài sản có khuyết tật mà không thông báo thì phải

　　chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại xảy ra cho người được tặng cho; nếu bên

　　tặng cho không biết về khuyết tật của tài sản tặng cho thì không phải chịu

　　trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

　　Điều 470. Tặng cho tài sản có điều kiện

　　1. Bên tặng cho

　　có thể yêu cầu bên được tặng cho thực hiện một hoặc nhiều nghĩa vụ dân sự trước

　　hoặc sau khi tặng cho. Điều kiện tặng cho không được trái pháp luật, đạo đức xã

　　hội.

　　2. Trong trường

　　hợp phải thực hiện nghĩa vụ trước khi tặng cho, nếu bên được tặng cho đã hoàn

　　thành nghĩa vụ mà bên tặng cho không giao tài sản thì bên tặng cho phải thanh

　　toán nghĩa vụ mà bên được tặng cho đã thực hiện.

　　3. Trong trường

　　hợp phải thực hiện nghĩa vụ sau khi tặng cho mà bên được tặng cho không thực

　　hiện thì bên tặng cho có quyền đòi lại tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　MỤC 4

　　HỢP ĐỒNG VAY TÀI SẢN

　　Điều 471. Hợp đồng vay tài sản

　　Hợp đồng vay

　　tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên

　　vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại

　　theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thoả thuận hoặc pháp luật

　　có quy định.

　　Điều 472. Quyền sở hữu đối với tài sản vay

　　Bên vay trở

　　thành chủ sở hữu tài sản vay kể từ thời điểm nhận tài sản đó.

　　Điều 473. Nghĩa vụ của bên cho vay

　　Bên cho vay có

　　các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Giao tài sản

　　cho bên vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng vào thời điểm và địa điểm đã thoả

　　thuận;

　　2. Bồi thường

　　thiệt hại cho bên vay, nếu bên cho vay biết tài sản không bảo đảm chất lượng mà

　　không báo cho bên vay biết, trừ trường hợp bên vay biết mà vẫn nhận tài sản đó;

　　3. Không được

　　yêu cầu bên vay trả lại tài sản trước thời hạn, trừ trường hợp quy định tại Điều 478 của Bộ luật này.

　　Điều 474. Nghĩa vụ trả nợ của bên vay

　　1. Bên vay tài sản

　　là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật

　　cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　2. Trong trường

　　hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo trị giá của vật đã

　　vay tại địa điểm và thời điểm trả nợ, nếu được bên cho vay đồng ý.

　　3. Địa điểm trả nợ

　　là nơi cư trú hoặc nơi đặt trụ sở của bên cho vay, trừ trường hợp có thoả thuận

　　khác.

　　4. Trong trường

　　hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ

　　thì bên vay phải trả lãi đối với khoản nợ chậm trả theo lãi suất cơ bản do Ngân

　　hàng Nhà nước công bố tương ứng với thời hạn chậm trả tại thời điểm trả nợ, nếu

　　có thoả thuận.

　　5. Trong trường hợp vay có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả hoặc

　　trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi trên nợ gốc và lãi nợ quá hạn theo

　　lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố tương ứng với thời hạn vay tại

　　thời điểm trả nợ.

　　Điều 475. Sử dụng tài sản vay

　　Các bên có thể

　　thoả thuận về việc tài sản vay phải được sử dụng đúng mục đích vay; bên cho vay

　　có quyền kiểm tra việc sử dụng tài sản và có quyền đòi

　　lại tài sản vay trước thời hạn, nếu đã nhắc nhở mà bên vay vẫn sử dụng tài sản

　　trái mục đích.

　　Điều 476. Lãi suất

　　1. Lãi suất vay

　　do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do

　　Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng.

　　2. Trong trường

　　hợp các bên có thoả thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất

　　hoặc có tranh chấp về lãi suất thì áp dụng lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà

　　nước công bố tương ứng với thời hạn vay tại thời điểm trả nợ.

　　Điều 477. Thực hiện hợp đồng vay không kỳ hạn

　　1. Đối với hợp

　　đồng vay không kỳ hạn và không có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản

　　và bên vay cũng có quyền trả nợ vào bất cứ lúc nào, nhưng phải báo cho nhau

　　biết trước một thời gian hợp lý, nếu không có thoả thuận khác.

　　2. Đối với hợp

　　đồng vay không kỳ hạn và có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản bất cứ

　　lúc nào nhưng phải báo trước cho bên vay một thời gian hợp lý và được trả lãi

　　đến thời điểm nhận lại tài sản, còn bên vay cũng có quyền trả lại tài sản bất

　　cứ lúc nào và chỉ phải trả lãi cho đến thời điểm trả nợ, nhưng cũng phải báo

　　trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý.

　　Điều 478. Thực hiện hợp đồng vay có kỳ hạn

　　1. Đối với hợp

　　đồng vay có kỳ hạn và không có lãi thì bên vay có quyền trả lại tài sản bất cứ

　　lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý, còn bên cho

　　vay chỉ được đòi lại tài sản trước kỳ hạn, nếu được bên vay đồng ý.

　　2. Đối với hợp

　　đồng vay có kỳ hạn và có lãi thì bên vay có quyền trả lại tài sản trước kỳ hạn,

　　nhưng phải trả toàn bộ lãi theo kỳ hạn, nếu không có thoả thuận khác.

　　1. Họ, hụi, biêu,

　　phường (sau đây gọi chung là họ) là một hình thức giao dịch về tài sản theo tập

　　quán trên cơ sở thoả thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số

　　người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền,

　　nghĩa vụ của các thành viên.

　　2. Hình thức họ

　　nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật.

　　3. Nghiêm cấm việc

　　tổ chức họ dưới hình thức cho vay nặng lãi.

　　MỤC 5

　　HỢP ĐỒNG THUÊ TÀI SẢN

　　I- QUY ĐỊNH CHUNG VỀ HỢP ĐỒNG THUÊ TÀI

　　SẢN

　　Điều 480. Hợp đồng thuê tài sản

　　Hợp đồng thuê

　　tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê giao tài sản cho

　　bên thuê để sử dụng trong một thời hạn, còn bên thuê phải trả tiền thuê.

　　Điều 481. Giá thuê

　　Giá thuê tài

　　sản do các bên thoả thuận.

　　Trong trường

　　hợp pháp luật có quy định về khung giá thuê thì các bên chỉ được thoả thuận về

　　giá thuê trong phạm vi khung giá đó.

　　Điều 482. Thời hạn thuê

　　1. Thời hạn thuê

　　do các bên thoả thuận; nếu không có thoả thuận thì được xác định theo mục đích

　　thuê.

　　2. Trong trường

　　hợp các bên không thoả thuận về thời hạn thuê hoặc thời hạn thuê không thể xác

　　định được theo mục đích thuê thì hợp đồng thuê hết thời hạn khi bên thuê đã đạt

　　được mục đích thuê.

　　Điều 483. Cho thuê lại

　　Bên thuê có

　　quyền cho thuê lại tài sản mà mình đã thuê, nếu được bên cho thuê đồng ý.

　　Điều 484. Giao tài sản thuê

　　1. Bên cho thuê

　　phải giao tài sản cho bên thuê đúng số lượng, chất lượng, chủng loại, tình

　　trạng và đúng thời điểm, địa điểm đã thoả thuận và cung cấp những thông tin cần

　　thiết về việc sử dụng tài sản đó.

　　2. Trong trường

　　hợp bên cho thuê chậm giao tài sản thì bên thuê có thể gia hạn giao tài sản

　　hoặc hủy bỏ hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại; nếu tài sản thuê không

　　đúng chất lượng như thoả thuận thì bên thuê có quyền yêu cầu bên cho thuê sửa

　　chữa, giảm giá thuê hoặc hủy bỏ hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 485. Nghĩa vụ bảo đảm giá trị sử dụng của tài sản thuê

　　1. Bên cho thuê

　　phải bảo đảm tài sản thuê trong tình trạng như đã thoả thuận, phù hợp với mục

　　đích thuê trong suốt thời gian cho thuê; phải sửa chữa những hư hỏng, khuyết

　　tật của tài sản thuê, trừ hư hỏng nhỏ mà theo tập quán bên thuê phải tự sửa

　　chữa.

　　2. Trong trường

　　hợp tài sản thuê bị giảm sút giá trị sử dụng mà không do lỗi của bên thuê thì

　　bên thuê có quyền yêu cầu bên cho thuê:

　　a) Sửa chữa tài

　　sản;

　　b) Giảm giá

　　thuê;

　　c) Đổi tài sản

　　khác hoặc đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt

　　hại, nếu tài sản thuê không thể sửa chữa được mà do đó mục đích thuê không đạt

　　được hoặc tài sản thuê có khuyết tật mà bên thuê không biết.

　　3. Trong trường

　　hợp bên cho thuê đã được thông báo mà không sửa chữa hoặc sửa chữa không kịp

　　thời thì bên thuê có quyền tự sửa chữa tài sản thuê, nhưng phải báo cho bên cho

　　thuê và có quyền yêu cầu bên cho thuê thanh toán chi phí sửa chữa.

　　Điều 486. Nghĩa vụ bảo đảm quyền sử dụng tài sản cho bên thuê

　　1. Bên cho thuê

　　phải bảo đảm quyền sử dụng tài sản ổn định cho bên thuê.

　　2. Trong trường

　　hợp có tranh chấp về quyền sở hữu đối với tài sản thuê mà bên thuê không được

　　sử dụng tài sản ổn định thì bên thuê có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp

　　đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 487. Nghĩa vụ bảo quản tài sản thuê

　　1. Bên thuê

　　phải bảo quản tài sản thuê như tài sản của chính mình, phải bảo dưỡng và sửa

　　chữa nhỏ; nếu làm mất mát, hư hỏng thì phải bồi thường.

　　Bên thuê không

　　chịu trách nhiệm về những hao mòn tự nhiên do sử dụng tài sản thuê.

　　2. Bên thuê có

　　thể tu sửa và làm tăng giá trị tài sản thuê, nếu được bên cho thuê đồng ý và có

　　quyền yêu cầu bên cho thuê thanh toán chi phí hợp lý.

　　Điều 488. Nghĩa vụ sử dụng tài sản thuê đúng công dụng, mục đích

　　1. Bên thuê

　　phải sử dụng tài sản thuê theo đúng công dụng của tài sản và đúng mục đích đã

　　thoả thuận.

　　2. Trong trường

　　hợp bên thuê sử dụng tài sản không đúng mục đích, không đúng công dụng thì bên

　　cho thuê có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường

　　thiệt hại.

　　Điều 489. Trả tiền thuê

　　1. Bên thuê phải

　　trả đủ tiền thuê đúng thời hạn đã thoả thuận; nếu không có thoả thuận về thời

　　hạn trả tiền thuê thì thời hạn trả tiền thuê được xác định theo tập quán nơi

　　trả tiền; nếu không thể xác định được thời hạn theo tập quán thì bên thuê phải

　　trả tiền khi trả lại tài sản thuê.

　　2. Trong trường

　　hợp các bên thoả thuận việc trả tiền thuê theo kỳ hạn thì bên cho thuê có quyền

　　đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, nếu bên thuê không trả tiền trong ba kỳ

　　liên tiếp, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

　　Điều 490. Trả lại tài sản thuê

　　1. Bên thuê

　　phải trả lại tài sản thuê trong tình trạng như khi nhận, trừ hao mòn tự nhiên

　　hoặc theo đúng như tình trạng đã thoả thuận; nếu giá trị của tài sản thuê bị

　　giảm sút so với tình trạng khi nhận thì bên cho thuê có quyền yêu cầu bồi

　　thường thiệt hại, trừ hao mòn tự nhiên.

　　2. Trong trường

　　hợp tài sản thuê là động sản thì địa điểm trả lại tài sản thuê là nơi cư trú

　　hoặc trụ sở của bên cho thuê, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　3. Trong trường

　　hợp tài sản thuê là gia súc, bên thuê phải trả lại gia súc đã thuê và cả gia

　　súc được sinh ra trong thời gian thuê, nếu không có thoả thuận khác. Bên cho

　　thuê phải thanh toán chi phí chăm sóc gia súc được sinh ra cho bên thuê.

　　4. Khi bên thuê

　　chậm trả tài sản thuê thì bên cho thuê có quyền yêu cầu bên thuê trả lại tài

　　sản thuê và trả tiền thuê trong thời gian chậm trả và phải bồi thường thiệt

　　hại; bên thuê phải trả tiền phạt vi phạm do chậm trả tài sản thuê, nếu có thoả

　　thuận.

　　5. Bên thuê

　　phải chịu rủi ro xảy ra đối với tài sản thuê trong thời gian chậm trả.

　　Điều 491. Chấm dứt hợp đồng thuê tài sản

　　Hợp đồng thuê

　　tài sản chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Thời hạn

　　thuê đã hết;

　　2. Theo thoả

　　thuận của các bên về việc chấm dứt trước thời hạn; đối với hợp đồng thuê không

　　xác định thời hạn, khi bên cho thuê muốn chấm dứt hợp đồng thì phải báo cho bên

　　thuê biết trước một thời gian hợp lý, nếu không có thoả thuận về thời hạn báo

　　trước;

　　3. Hợp đồng bị

　　hủy bỏ hoặc bị đơn phương chấm dứt thực hiện;

　　4. Tài sản thuê

　　không còn.

　　II- HỢP ĐỒNG THUÊ NHÀ

　　Điều 492. Hình thức hợp đồng thuê nhà ở

　　Hợp đồng thuê

　　nhà ở phải được lập thành văn bản, nếu thời hạn thuê từ sáu tháng trở lên thì

　　phải có công chứng hoặc chứng thực và phải đăng ký, trừ trường hợp pháp luật có

　　quy định khác.

　　Điều 493. Nghĩa vụ của bên cho thuê nhà ở

　　Bên cho thuê

　　nhà ở có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Giao nhà cho

　　bên thuê theo đúng hợp đồng;

　　2. Bảo đảm cho

　　bên thuê sử dụng ổn định nhà trong thời hạn thuê;

　　3. Bảo dưỡng,

　　sửa chữa nhà theo định kỳ hoặc theo thoả thuận; nếu bên cho thuê không bảo

　　dưỡng, sửa chữa nhà mà gây thiệt hại cho bên thuê thì phải bồi thường.

　　Điều 494. Quyền của bên cho thuê nhà ở

　　Bên cho thuê

　　nhà ở có các quyền sau đây:

　　1. Nhận đủ tiền

　　thuê nhà đúng kỳ hạn đã thoả thuận;

　　2. Đơn phương

　　chấm dứt thực hiện hợp đồng thuê nhà theo quy định tại khoản 1

　　và khoản 3 Điều 498 của Bộ luật này;

　　3. Cải tạo,

　　nâng cấp nhà cho thuê khi được bên thuê đồng ý, nhưng không được gây phiền hà

　　cho bên thuê sử dụng chỗ ở;

　　4. Được lấy lại

　　nhà cho thuê khi thời hạn thuê đã hết; nếu hợp đồng không quy định thời hạn

　　thuê thì bên cho thuê muốn lấy lại nhà phải báo cho bên thuê biết trước sáu

　　tháng.

　　Điều 495. Nghĩa vụ của bên thuê nhà ở

　　Bên thuê nhà có

　　các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Sử dụng nhà

　　đúng mục đích đã thoả thuận;

　　2. Trả đủ tiền

　　thuê nhà đúng kỳ hạn đã thoả thuận;

　　3. Giữ gìn nhà,

　　sửa chữa những hư hỏng do mình gây ra;

　　4. Tôn trọng

　　quy tắc sinh hoạt công cộng;

　　5. Trả nhà cho

　　bên cho thuê theo đúng thoả thuận.

　　Điều 496. Quyền của bên thuê nhà ở

　　Bên thuê nhà có

　　các quyền sau đây:

　　1. Nhận nhà

　　thuê theo đúng thoả thuận;

　　2. Được đổi nhà

　　đang thuê với người thuê khác, nếu được bên cho thuê đồng ý bằng văn bản;

　　3. Được cho

　　thuê lại nhà đang thuê, nếu được bên cho thuê đồng ý bằng văn bản;

　　4. Được tiếp

　　tục thuê theo các điều kiện đã thoả thuận với bên cho thuê, trong trường hợp

　　thay đổi chủ sở hữu nhà;

　　5. Yêu cầu bên

　　cho thuê sửa chữa nhà đang cho thuê trong trường hợp nhà bị hư hỏng nặng.

　　6. Đơn phương

　　chấm dứt thực hiện hợp đồng thuê nhà theo quy định tại khoản 2

　　và khoản 3 Điều 498 của Bộ luật này.

　　Điều 497. Quyền, nghĩa vụ của những người thuộc bên thuê có tên trong

　　hợp đồng thuê nhà ở

　　Những người thuộc

　　bên thuê có tên trong hợp đồng thuê nhà có quyền, nghĩa vụ ngang nhau đối với

　　bên cho thuê và phải liên đới thực hiện các nghĩa vụ của bên thuê đối với bên

　　cho thuê.

　　Điều 498. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thuê nhà ở

　　1. Bên cho thuê

　　nhà có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thuê nhà khi bên thuê có

　　một trong các hành vi sau đây:

　　a) Không trả

　　tiền thuê nhà liên tiếp trong ba tháng trở lên mà không có lý do chính đáng;

　　b) Sử dụng nhà

　　không đúng mục đích thuê;

　　c) Cố ý làm nhà

　　hư hỏng nghiêm trọng;

　　d) Sửa chữa,

　　đổi hoặc cho người khác thuê lại toàn bộ hoặc một phần nhà đang thuê mà không

　　có sự đồng ý bằng văn bản của bên cho thuê;

　　đ) Làm mất trật

　　tự công cộng nhiều lần và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt bình thường của

　　những người xung quanh;

　　e) Làm ảnh

　　hưởng nghiêm trọng đến vệ sinh môi trường.

　　2. Bên thuê nhà

　　có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thuê nhà khi bên cho thuê có

　　một trong các hành vi sau đây:

　　a) Không sửa

　　chữa nhà khi chất lượng nhà giảm sút nghiêm trọng;

　　b) Tăng giá

　　thuê nhà bất hợp lý.

　　c) Quyền sử

　　dụng nhà ở bị hạn chế do lợi ích của người thứ ba.

　　3. Bên đơn

　　phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thuê nhà phải báo cho bên kia biết trước một

　　tháng, nếu không có thoả thuận khác.

　　Điều 499. Chấm dứt hợp đồng thuê nhà ở

　　Hợp đồng thuê

　　nhà ở chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Thời hạn

　　thuê đã hết; nếu hợp đồng không xác định thời hạn thuê thì hợp đồng chấm dứt

　　sau sáu tháng, kể từ ngày bên cho thuê báo cho bên thuê biết về việc đòi nhà;

　　2. Nhà cho thuê

　　không còn;

　　3. Bên thuê nhà

　　chết và không có ai cùng chung sống;

　　4. Nhà cho thuê

　　phải phá dỡ do bị hư hỏng nặng có nguy cơ sập đổ hoặc do thực hiện quy hoạch

　　xây dựng của Nhà nước.

　　Điều 500. Thuê nhà để sử dụng vào mục đích khác

　　Trong trường hợp

　　pháp luật không có quy định khác thì quy định tại các điều từ Điều

　　492 đến Điều 499 của Bộ luật này cũng được áp dụng đối với việc thuê nhà sử

　　dụng vào mục đích khác không phải là thuê nhà ở.

　　III- HỢP ĐỒNG THUÊ KHOÁN TÀI SẢN

　　Điều 501. Hợp đồng thuê khoán tài sản

　　Hợp đồng thuê

　　khoán tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê khoán giao

　　tài sản cho bên thuê để khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức thu được từ

　　tài sản đó và có nghĩa vụ trả tiền thuê.

　　Điều 502. Đối tượng của hợp đồng thuê khoán

　　Đối tượng của

　　hợp đồng thuê khoán có thể là đất đai, rừng, mặt nước chưa khai thác, súc vật,

　　cơ sở sản xuất, kinh doanh, tư liệu sản xuất khác cùng trang thiết bị cần thiết

　　để khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức, trừ trường hợp pháp luật có quy

　　định khác.

　　Điều 503. Thời hạn thuê khoán

　　Thời hạn thuê

　　khoán do các bên thoả thuận theo chu kỳ sản xuất, kinh doanh phù hợp với tính

　　chất của đối tượng thuê khoán.

　　Điều 504. Giá thuê khoán

　　Giá thuê khoán

　　do các bên thoả thuận; nếu thuê khoán thông qua đấu thầu thì giá thuê khoán là

　　giá được xác định khi đấu thầu.

　　Điều 505. Giao tài sản thuê khoán

　　Khi giao tài

　　sản thuê khoán, các bên phải lập biên bản đánh giá tình trạng của tài sản thuê

　　khoán và xác định giá trị tài sản thuê khoán.

　　Trong trường

　　hợp các bên không xác định được giá trị thì mời người thứ ba xác định giá trị

　　và phải lập thành văn bản.

　　Điều 506. Trả tiền thuê khoán và phương thức trả

　　1. Tiền thuê khoán

　　có thể bằng hiện vật, bằng tiền hoặc bằng việc thực hiện một công việc.

　　2. Bên thuê

　　khoán phải trả đủ tiền thuê khoán cho dù không khai thác công dụng tài sản thuê

　　khoán.

　　3. Khi giao kết

　　hợp đồng thuê khoán các bên có thể thoả thuận điều kiện về việc giảm tiền thuê

　　khoán; nếu hoa lợi, lợi tức bị mất ít nhất là một phần ba do sự kiện bất khả

　　kháng thì bên thuê khoán có quyền yêu cầu giảm hoặc miễn tiền thuê khoán, trừ

　　trường hợp có thoả thuận khác.

　　4. Trong trường

　　hợp bên thuê khoán phải trả hiện vật theo thời vụ hoặc theo chu kỳ khai thác

　　công dụng của tài sản thuê khoán thì phải trả vào thời điểm kết thúc thời vụ

　　hoặc kết thúc chu kỳ khai thác, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　5. Trong trường

　　hợp bên thuê khoán phải thực hiện một công việc thì phải thực hiện đúng công

　　việc đó.

　　Điều 507. Khai thác tài sản thuê khoán

　　Bên thuê khoán

　　phải khai thác tài sản thuê khoán đúng mục đích đã thoả thuận và báo cho bên

　　thuê khoán theo định kỳ về tình trạng tài sản và tình hình khai thác tài sản;

　　nếu bên cho thuê khoán có yêu cầu hoặc cần báo đột xuất thì bên thuê khoán phải

　　báo kịp thời. Khi bên thuê khoán khai thác công dụng tài sản thuê khoán không

　　đúng mục đích thì bên cho thuê khoán có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp

　　đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 508. Bảo quản, bảo dưỡng, định đoạt tài sản thuê khoán

　　1. Trong thời

　　hạn khai thác tài sản thuê khoán, bên thuê khoán phải bảo quản, bảo dưỡng tài

　　sản thuê khoán và trang thiết bị kèm theo bằng chi phí của mình, trừ trường hợp

　　có thoả thuận khác; nếu bên thuê khoán làm mất mát, hư hỏng hoặc làm mất giá

　　trị, giảm sút giá trị tài sản thuê khoán thì phải bồi thường thiệt hại. Bên

　　thuê khoán không chịu trách nhiệm về những hao mòn tự nhiên do sử dụng tài sản

　　thuê khoán.

　　2. Bên thuê

　　khoán có thể tự mình thay thế, cải tạo tài sản thuê khoán, nếu có thoả thuận và

　　phải bảo toàn giá trị tài sản thuê khoán.

　　Bên cho thuê

　　khoán phải thanh toán cho bên thuê khoán chi phí hợp lý để thay thế, cải tạo

　　tài sản thuê khoán theo thoả thuận.

　　3. Bên thuê

　　khoán không được cho thuê khoán lại, trừ trường hợp được bên cho thuê khoán

　　đồng ý.

　　Điều 509. Hưởng hoa lợi, chịu thiệt hại về súc vật thuê khoán

　　Trong thời hạn

　　thuê khoán súc vật, bên thuê khoán được hưởng một nửa số súc vật sinh ra và

　　phải chịu một nửa những thiệt hại về súc vật thuê khoán do sự kiện bất khả

　　kháng, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 510. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thuê khoán

　　1. Trong trường

　　hợp một bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thì phải báo cho bên kia

　　biết trước một thời gian hợp lý; nếu thuê khoán theo thời vụ hoặc theo chu kỳ

　　khai thác thì thời hạn báo trước phải phù hợp với thời vụ hoặc chu kỳ khai

　　thác.

　　2. Trong trường

　　hợp bên thuê khoán vi phạm nghĩa vụ, mà việc khai thác đối tượng thuê khoán là

　　nguồn sống duy nhất của bên thuê khoán và việc tiếp tục thuê khoán không làm

　　ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của bên cho thuê khoán thì bên cho thuê

　　khoán không được đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng; bên thuê khoán phải

　　cam kết với bên cho thuê khoán không được tiếp tục vi phạm hợp đồng.

　　Điều 511. Trả lại tài sản thuê khoán

　　Khi chấm dứt

　　hợp đồng thuê khoán, bên thuê khoán phải trả lại tài sản thuê khoán ở tình

　　trạng phù hợp với mức độ khấu hao đã thoả thuận; nếu làm mất giá trị hoặc giảm

　　sút giá trị của tài sản thuê khoán thì phải bồi thường thiệt hại.

　　MỤC 6

　　HỢP ĐỒNG MƯỢN TÀI SẢN

　　Điều 512. Hợp đồng mượn tài sản

　　Hợp đồng mượn

　　tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho mượn giao tài sản cho

　　bên mượn để sử dụng trong một thời hạn mà không phải trả tiền, còn bên mượn

　　phải trả lại tài sản đó khi hết thời hạn mượn hoặc mục đích mượn đã đạt được.

　　Điều 513. Đối tượng của hợp đồng mượn tài sản

　　Tất cả những

　　vật không tiêu hao đều có thể là đối tượng của hợp đồng mượn tài sản.

　　Điều 514. Nghĩa vụ của bên mượn tài sản

　　Bên mượn tài

　　sản có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Giữ gìn, bảo

　　quản tài sản mượn như tài sản của chính mình, không được tự ý thay đổi tình

　　trạng của tài sản; nếu tài sản bị hư hỏng thông thường thì phải sửa chữa;

　　2. Không được

　　cho người khác mượn lại, nếu không có sự đồng ý của bên cho mượn;

　　3. Trả lại tài

　　sản mượn đúng thời hạn; nếu không có thoả thuận về thời hạn trả lại tài sản thì

　　bên mượn phải trả lại tài sản ngay sau khi mục đích mượn đã đạt được;

　　4. Bồi thường

　　thiệt hại, nếu làm hư hỏng, mất mát tài sản mượn.

　　Điều 515. Quyền của bên mượn tài sản

　　Bên mượn tài

　　sản có các quyền sau đây:

　　1. Được sử dụng

　　tài sản mượn theo đúng công dụng của tài sản và đúng mục đích đã thoả thuận;

　　2. Yêu cầu bên

　　cho mượn phải thanh toán chi phí hợp lý về việc sửa chữa hoặc làm tăng giá trị

　　tài sản mượn, nếu có thoả thuận.

　　3. Không phải

　　chịu trách nhiệm về những hao mòn tự nhiên của tài sản mượn.

　　Điều 516. Nghĩa vụ của bên cho mượn tài sản

　　Bên cho mượn

　　tài sản có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Cung cấp

　　thông tin cần thiết về việc sử dụng tài sản và khuyết tật của tài sản, nếu có;

　　2. Thanh toán

　　cho bên mượn chi phí sửa chữa, chi phí làm tăng giá trị tài sản, nếu có thoả

　　thuận;

　　3. Bồi thường

　　thiệt hại cho bên mượn, nếu biết tài sản có khuyết tật mà không báo cho bên

　　mượn biết dẫn đến gây thiệt hại cho bên mượn, trừ những khuyết tật mà bên mượn

　　biết hoặc phải biết.

　　Điều 517. Quyền của bên cho mượn tài sản

　　Bên cho mượn

　　tài sản có các quyền sau đây:

　　1. Đòi lại tài

　　sản ngay sau khi bên mượn đạt được mục đích nếu không có thoả thuận về thời hạn

　　mượn; nếu bên cho mượn có nhu cầu đột xuất và cấp bách cần sử dụng tài sản cho

　　mượn thì được đòi lại tài sản đó mặc dù bên mượn chưa đạt được mục đích, nhưng

　　phải báo trước một thời gian hợp lý;

　　2. Đòi lại tài

　　sản khi bên mượn sử dụng không đúng mục đích, công dụng, không đúng cách thức

　　đã thoả thuận hoặc cho người khác mượn lại mà không có sự đồng ý của bên cho

　　mượn;

　　3. Yêu cầu bồi

　　thường thiệt hại đối với tài sản do người mượn gây ra.

　　MỤC 7

　　HỢP ĐỒNG DỊCH VỤ

　　Điều 518. Hợp đồng dịch vụ

　　Hợp đồng dịch

　　vụ là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cung ứng dịch vụ thực hiện công

　　việc cho bên thuê dịch vụ, còn bên thuê dịch vụ phải trả tiền dịch vụ cho bên

　　cung ứng dịch vụ.

　　Điều 519. Đối tượng của hợp đồng dịch vụ

　　Đối tượng của

　　hợp đồng dịch vụ phải là công việc có thể thực hiện được, không bị pháp luật

　　cấm, không trái đạo đức xã hội.

　　Điều 520. Nghĩa vụ của bên thuê dịch vụ

　　Bên thuê dịch

　　vụ có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Cung cấp cho

　　bên cung ứng dịch vụ thông tin, tài liệu và các phương tiện cần thiết để thực

　　hiện công việc, nếu có thoả thuận hoặc việc thực hiện công việc đòi hỏi;

　　2. Trả tiền

　　dịch vụ cho bên cung ứng dịch vụ theo thoả thuận.

　　Điều 521. Quyền của bên thuê dịch vụ

　　Bên thuê dịch

　　vụ có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　cung ứng dịch vụ thực hiện công việc theo đúng chất lượng, số lượng, thời hạn,

　　địa điểm và các thoả thuận khác;

　　2. Trong trường

　　hợp bên cung ứng dịch vụ vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ thì bên thuê dịch vụ có

　　quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 522. Nghĩa vụ của bên cung ứng dịch vụ

　　Bên cung ứng dịch

　　vụ có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Thực hiện công

　　việc đúng chất lượng, số lượng, thời hạn, địa điểm và các thoả thuận khác;

　　2. Không được giao

　　cho người khác thực hiện thay công việc, nếu không có sự đồng ý của bên thuê

　　dịch vụ;

　　3. Bảo quản và

　　phải giao lại cho bên thuê dịch vụ tài liệu và phương tiện được giao sau khi

　　hoàn thành công việc;

　　4. Báo ngay cho

　　bên thuê dịch vụ về việc thông tin, tài liệu không đầy đủ, phương tiện không

　　bảo đảm chất lượng để hoàn thành công việc;

　　5. Giữ bí mật

　　thông tin mà mình biết được trong thời gian thực hiện công việc, nếu có thoả

　　thuận hoặc pháp luật có quy định;

　　6. Bồi thường

　　thiệt hại cho bên thuê dịch vụ, nếu làm mất mát, hư hỏng tài liệu, phương tiện

　　được giao hoặc tiết lộ bí mật thông tin.

　　Điều 523. Quyền của bên cung ứng dịch vụ

　　Bên cung ứng dịch

　　vụ có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên thuê

　　dịch vụ cung cấp thông tin, tài liệu và phương tiện;

　　2. Được thay

　　đổi điều kiện dịch vụ vì lợi ích của bên thuê dịch vụ, mà không nhất thiết phải

　　chờ ý kiến của bên thuê dịch vụ, nếu việc chờ ý kiến sẽ gây thiệt hại cho bên

　　thuê dịch vụ, nhưng phải báo ngay cho bên thuê dịch vụ;

　　3. Yêu cầu bên

　　thuê dịch vụ trả tiền dịch vụ.

　　Điều 524. Trả tiền dịch vụ

　　1. Bên thuê dịch

　　vụ phải trả tiền dịch vụ theo thoả thuận.

　　2. Khi giao kết

　　hợp đồng nếu không có thoả thuận về giá dịch vụ, phương pháp xác định giá dịch

　　vụ và không có bất kỳ chỉ dẫn nào khác về giá dịch vụ thì giá dịch vụ được xác

　　định căn cứ vào giá thị trường của dịch vụ cùng loại tại thời điểm và địa điểm

　　giao kết hợp đồng.

　　3. Bên thuê dịch

　　vụ phải trả tiền dịch vụ tại địa điểm thực hiện công việc khi hoàn thành dịch

　　vụ, nếu không có thoả thuận khác.

　　4. Trong trường

　　hợp dịch vụ được cung ứng không đạt được như thoả thuận hoặc công việc không

　　được hoàn thành đúng thời hạn thì bên thuê dịch vụ có quyền giảm tiền dịch vụ

　　và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 525. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng dịch vụ

　　1. Trong trường

　　hợp việc tiếp tục thực hiện công việc không có lợi cho bên thuê dịch vụ thì bên

　　thuê dịch vụ có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, nhưng phải báo

　　cho bên cung ứng dịch vụ biết trước một thời gian hợp lý; bên thuê dịch vụ phải

　　trả tiền công theo phần dịch vụ mà bên cung ứng dịch vụ đã thực hiện và bồi

　　thường thiệt hại.

　　2. Trong trường

　　hợp bên thuê dịch vụ không thực hiện nghĩa vụ của mình hoặc thực hiện không

　　đúng theo thoả thuận thì bên cung ứng dịch vụ có quyền đơn phương chấm dứt thực

　　hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

　　Điều 526. Tiếp tục hợp đồng dịch vụ

　　Sau khi đã kết

　　thúc thời hạn dịch vụ mà công việc chưa hoàn thành và bên cung ứng dịch vụ vẫn

　　tiếp tục thực hiện công việc, còn bên thuê dịch vụ biết nhưng không phản đối

　　thì hợp đồng dịch vụ đương nhiên được tiếp tục thực hiện theo nội dung đã thoả

　　thuận cho đến khi công việc được hoàn thành.

　　MỤC 8

　　HỢP ĐỒNG VẬN CHUYỂN

　　I- HỢP ĐỒNG VẬN CHUYỂN HÀNH KHÁCH

　　Điều 527. Hợp đồng vận chuyển hành khách

　　Hợp đồng vận

　　chuyển hành khách là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên vận chuyển chuyên

　　chở hành khách, hành lý đến địa điểm đã định theo thoả thuận, còn hành khách

　　phải thanh toán cước phí vận chuyển.

　　Điều 528. Hình thức hợp đồng vận chuyển hành khách

　　1. Hợp đồng vận

　　chuyển hành khách có thể được lập thành văn bản hoặc bằng lời nói.

　　2. Vé là bằng

　　chứng của việc giao kết hợp đồng vận chuyển hành khách giữa các bên.

　　Điều 529. Nghĩa vụ của bên vận chuyển

　　Bên vận chuyển có

　　các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Chuyên chở hành

　　khách từ địa điểm xuất phát đến đúng địa điểm, đến đúng giờ, văn minh, lịch sự

　　và bằng phương tiện đã thoả thuận một cách an toàn, theo lộ trình; bảo đảm đủ

　　chỗ cho khách và không chuyên chở vượt quá trọng tải;

　　2. Mua bảo hiểm

　　trách nhiệm dân sự đối với hành khách theo quy định của pháp luật;

　　3. Bảo đảm thời

　　gian xuất phát đã được thông báo hoặc theo thoả thuận;

　　4. Chuyên chở

　　hành lý và trả lại cho hành khách hoặc người có quyền nhận hành lý tại địa điểm

　　thoả thuận theo đúng thời gian, lộ trình;

　　5. Hoàn trả cho

　　hành khách cước phí vận chuyển theo thoả thuận. Trong trường hợp pháp luật có

　　quy định thì theo quy định của pháp luật.

　　Điều 530. Quyền của bên vận chuyển

　　Bên vận chuyển

　　có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu hành

　　khách trả đủ cước phí vận chuyển hành khách, cước phí vận chuyển hành lý mang

　　theo người vượt quá mức quy định;

　　2. Từ chối

　　chuyên chở hành khách trong các trường hợp sau đây:

　　a) Hành khách

　　không chấp hành quy định của bên vận chuyển hoặc có hành vi làm mất trật tự

　　công cộng, cản trở công việc của bên vận chuyển, đe dọa đến tính mạng, sức

　　khoẻ, tài sản của người khác hoặc có những hành vi khác không bảo đảm an toàn

　　trong hành trình; trong trường hợp này, hành khách không được trả lại cước phí

　　vận chuyển và phải chịu phạt vi phạm, nếu điều lệ vận chuyển có quy định;

　　b) Do tình

　　trạng sức khoẻ của hành khách mà bên vận chuyển thấy rõ rằng việc vận chuyển sẽ

　　gây nguy hiểm cho chính hành khách đó hoặc những người khác trong hành trình;

　　c) Để ngăn ngừa

　　dịch bệnh lây lan.

　　Điều 531. Nghĩa vụ của hành khách

　　Hành khách có

　　các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Trả đủ cước

　　phí vận chuyển hành khách, cước phí vận chuyển hành lý vượt quá mức quy định và

　　tự bảo quản hành lý mang theo người;

　　2. Có mặt tại điểm

　　xuất phát đúng thời gian đã thoả thuận;

　　3. Tôn trọng,

　　chấp hành đúng các quy định của bên vận chuyển và các quy định khác về bảo đảm

　　an toàn giao thông.

　　Điều 532. Quyền của hành khách

　　Hành khách có

　　các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu được

　　chuyên chở đúng bằng phương tiện vận chuyển và giá trị loại vé với lộ trình đã

　　thoả thuận;

　　2. Được miễn

　　cước phí vận chuyển đối với hành lý ký gửi và hành lý xách tay trong hạn mức

　　theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật;

　　3. Yêu cầu

　　thanh toán chi phí phát sinh hoặc bồi thường thiệt hại, nếu bên vận chuyển có

　　lỗi trong việc không chuyên chở đúng thời hạn, địa điểm đã thoả thuận;

　　4. Được nhận

　　lại toàn bộ hoặc một phần cước phí vận chuyển trong trường hợp quy định tại điểm b và điểm c khoản 2 Điều 530 của Bộ luật này và những

　　trường hợp khác do pháp luật quy định hoặc theo thoả thuận;

　　5. Nhận hành lý

　　tại địa điểm đã thoả thuận theo đúng thời gian, lộ trình;

　　6. Yêu cầu tạm

　　dừng hành trình trong thời hạn và theo thủ tục do pháp luật quy định.

　　Điều 533. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại

　　1. Trong trường

　　hợp tính mạng, sức khoẻ và hành lý của hành khách bị thiệt hại thì bên vận

　　chuyển phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

　　2. Bên vận

　　chuyển không phải bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ và hành lý của

　　hành khách nếu thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của hành khách, trừ trường hợp

　　pháp luật có quy định khác.

　　3. Trong trường

　　hợp hành khách vi phạm điều kiện vận chuyển đã thoả thuận, các quy định của điều

　　lệ vận chuyển mà gây thiệt hại cho bên vận chuyển hoặc người thứ ba thì phải

　　bồi thường.

　　Điều 534. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng vận chuyển hành khách

　　1. Bên vận chuyển

　　có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng trong các trường hợp quy định

　　tại khoản 2 Điều 530 của Bộ luật này.

　　2. Hành khách có

　　quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng trong trường hợp bên vận chuyển vi

　　phạm nghĩa vụ quy định tại các khoản 1, 3 và 4 Điều 529 của Bộ

　　luật này.

　　II- HỢP ĐỒNG VẬN CHUYỂN TÀI SẢN

　　Điều 535. Hợp đồng vận chuyển tài sản

　　Hợp đồng vận

　　chuyển tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên vận chuyển có nghĩa

　　vụ chuyển tài sản đến địa điểm đã định theo thoả thuận và giao tài sản đó cho

　　người có quyền nhận, còn bên thuê vận chuyển có nghĩa vụ trả cước phí vận

　　chuyển.

　　Điều 536. Hình thức hợp đồng vận chuyển tài sản

　　1. Hợp đồng vận

　　chuyển tài sản được giao kết bằng lời nói hoặc bằng văn bản.

　　2. Vận đơn hoặc

　　chứng từ vận chuyển tương đương khác là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng

　　giữa các bên.

　　Điều 537. Giao tài sản cho bên vận chuyển

　　1. Bên thuê vận

　　chuyển có nghĩa vụ giao tài sản cho bên vận chuyển đúng thời hạn, địa điểm và

　　đóng gói theo đúng quy cách đã thoả thuận; phải chịu chi phí xếp, dỡ tài sản

　　lên phương tiện vận chuyển, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　2. Trong trường

　　hợp bên thuê vận chuyển giao tài sản không đúng thời hạn, địa điểm đã thoả

　　thuận thì phải thanh toán chi phí chờ đợi và tiền vận chuyển tài sản đến địa điểm

　　đã thoả thuận trong hợp đồng cho bên vận chuyển hoặc phải nộp phạt vi phạm theo

　　thoả thuận; nếu bên vận chuyển chậm nhận tài sản tại địa điểm đã thỏa thuận thì

　　phải chịu chi phí phát sinh do việc chậm tiếp nhận.

　　Điều 538. Cước phí vận chuyển

　　1. Mức cước phí

　　vận chuyển do các bên thoả thuận; nếu pháp luật có quy định về mức cước phí vận

　　chuyển thì áp dụng mức cước phí đó.

　　2. Bên thuê vận

　　chuyển phải thanh toán đủ cước phí vận chuyển sau khi tài sản được chuyển lên

　　phương tiện vận chuyển, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 539. Nghĩa vụ của bên vận chuyển

　　Bên vận chuyển có

　　các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Bảo đảm vận

　　chuyển tài sản đầy đủ, an toàn đến địa điểm đã định, theo đúng thời hạn;

　　2. Trả tài sản

　　cho người có quyền nhận;

　　3. Chịu chi phí

　　liên quan đến việc chuyên chở tài sản, trừ trường hợp có thoả thuận khác;

　　4. Mua bảo hiểm

　　trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật;

　　5. Bồi thường

　　thiệt hại cho bên thuê vận chuyển trong trường hợp bên vận chuyển để mất mát,

　　hư hỏng tài sản do lỗi của mình, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật

　　có quy định khác.

　　Điều 540. Quyền của bên vận chuyển

　　Bên vận chuyển

　　có các quyền sau đây:

　　1. Kiểm tra sự

　　xác thực của tài sản, của vận đơn hoặc chứng từ vận chuyển tương đương khác;

　　2. Từ chối vận

　　chuyển tài sản không đúng với loại tài sản đã thoả thuận trong hợp đồng;

　　3. Yêu cầu bên

　　thuê vận chuyển thanh toán đủ cước phí vận chuyển đúng thời hạn;

　　4. Từ chối vận

　　chuyển tài sản cấm giao dịch, tài sản có tính chất nguy hiểm, độc hại, nếu bên

　　vận chuyển biết hoặc phải biết;

　　5. Yêu cầu bên

　　thuê vận chuyển bồi thường thiệt hại.

　　Điều 541. Nghĩa vụ của bên thuê vận chuyển

　　Bên thuê vận

　　chuyển có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Trả đủ tiền

　　cước phí vận chuyển cho bên vận chuyển theo đúng thời hạn, phương thức đã thoả

　　thuận;

　　2. Trông coi

　　tài sản trên đường vận chuyển, nếu có thoả thuận. Trong trường hợp bên thuê vận

　　chuyển trông coi tài sản mà tài sản bị mất mát, hư hỏng thì không được bồi thường.

　　Điều 542. Quyền của bên thuê vận chuyển

　　Bên thuê vận

　　chuyển có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　vận chuyển chuyên chở tài sản đến đúng địa điểm, thời điểm đã thoả thuận;

　　2. Trực tiếp

　　hoặc chỉ định người thứ ba nhận lại tài sản đã thuê vận chuyển;

　　3. Yêu cầu bên

　　vận chuyển bồi thường thiệt hại.

　　Điều 543. Trả tài sản cho bên nhận tài sản

　　1. Bên nhận tài

　　sản có thể là bên thuê vận chuyển tài sản hoặc là người thứ ba được bên thuê

　　vận chuyển chỉ định nhận tài sản.

　　2. Bên vận

　　chuyển phải trả tài sản đầy đủ, đúng thời hạn và địa điểm cho bên nhận theo

　　phương thức đã thoả thuận.

　　3. Trong trường

　　hợp tài sản đã được chuyển đến địa điểm trả tài sản đúng thời hạn nhưng không

　　có bên nhận thì bên vận chuyển có thể gửi số tài sản đó tại nơi nhận gửi giữ và

　　phải báo ngay cho bên thuê vận chuyển hoặc bên nhận tài sản. Bên thuê vận

　　chuyển hoặc bên nhận tài sản phải chịu chi phí hợp lý phát sinh từ việc gửi giữ

　　tài sản.

　　Nghĩa vụ trả

　　tài sản hoàn thành khi tài sản đã được gửi giữ đáp ứng các điều kiện đã thoả

　　thuận và bên thuê vận chuyển hoặc bên nhận tài sản đã được thông báo về việc

　　gửi giữ.

　　Điều 544. Nghĩa vụ của bên nhận tài sản

　　Bên nhận tài

　　sản có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Xuất trình

　　cho bên vận chuyển vận đơn hoặc chứng từ vận chuyển tương đương khác và nhận

　　tài sản đúng thời hạn, địa điểm đã thoả thuận;

　　2. Chịu chi phí

　　xếp, dỡ tài sản vận chuyển, nếu không có thoả thuận khác hoặc pháp luật không

　　có quy định khác;

　　3. Thanh toán

　　chi phí hợp lý phát sinh do việc chậm tiếp nhận tài sản;

　　4. Báo cho bên

　　thuê vận chuyển về việc nhận tài sản và các thông tin cần thiết khác theo yêu

　　cầu của bên đó; nếu không thông báo thì không có quyền yêu cầu bên thuê vận

　　chuyển bảo vệ quyền, lợi ích liên quan đến tài sản vận chuyển của mình.

　　Điều 545. Quyền của bên nhận tài sản

　　Bên nhận tài

　　sản có các quyền sau đây:

　　1. Kiểm tra số

　　lượng, chất lượng tài sản được vận chuyển đến;

　　2. Nhận tài sản

　　được vận chuyển đến;

　　3. Yêu cầu bên

　　vận chuyển thanh toán chi phí hợp lý phát sinh do phải chờ nhận tài sản, nếu

　　bên vận chuyển chậm giao;

　　4. Trực tiếp

　　yêu cầu hoặc báo để bên thuê vận chuyển yêu cầu bên vận chuyển bồi thường thiệt

　　hại do tài sản bị mất mát, hư hỏng.

　　Điều 546. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại

　　1. Bên vận

　　chuyển phải bồi thường thiệt hại cho bên thuê vận chuyển, nếu để tài sản bị mất

　　mát hoặc hư hỏng, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 541

　　của Bộ luật này.

　　2. Bên thuê vận

　　chuyển phải bồi thường thiệt hại cho bên vận chuyển và người thứ ba về thiệt

　　hại do tài sản vận chuyển có tính chất nguy hiểm, độc hại mà không có biện pháp

　　đóng gói, bảo đảm an toàn trong quá trình vận chuyển.

　　3. Trong trường

　　hợp bất khả kháng dẫn đến tài sản vận chuyển bị mất mát, hư hỏng hoặc bị hủy

　　hoại trong quá trình vận chuyển thì bên vận chuyển không phải chịu trách nhiệm

　　bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy

　　định khác.

　　MỤC 9

　　HỢP ĐỒNG GIA CÔNG

　　Điều 547. Hợp đồng gia công

　　Hợp đồng gia

　　công là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên nhận gia công thực hiện công

　　việc để tạo ra sản phẩm theo yêu cầu của bên đặt gia công, còn bên đặt gia công

　　nhận sản phẩm và trả tiền công.

　　Điều 548. Đối tượng của hợp đồng gia công

　　Đối tượng của

　　hợp đồng gia công là vật được xác định trước theo mẫu, theo tiêu chuẩn mà các

　　bên thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.

　　Điều 549. Nghĩa vụ của bên đặt gia công

　　Bên đặt gia

　　công có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Cung cấp

　　nguyên vật liệu theo đúng số lượng, chất lượng, thời hạn và địa điểm cho bên

　　nhận gia công, trừ trường hợp có thoả thuận khác; cung cấp các giấy tờ cần

　　thiết liên quan đến việc gia công;

　　2. Chỉ dẫn cho

　　bên nhận gia công thực hiện hợp đồng;

　　3. Trả tiền

　　công theo đúng thoả thuận.

　　Điều 550. Quyền của bên đặt gia công

　　Bên đặt gia

　　công có các quyền sau đây:

　　1. Nhận sản

　　phẩm gia công theo đúng số lượng, chất lượng, phương thức, thời hạn và địa điểm

　　đã thoả thuận;

　　2. Đơn phương

　　chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại khi bên nhận gia

　　công vi phạm nghiêm trọng hợp đồng;

　　3. Trong trường

　　hợp sản phẩm không bảo đảm chất lượng mà bên đặt gia công đồng ý nhận sản phẩm

　　và yêu cầu sửa chữa nhưng bên nhận gia công không thể sửa chữa được trong thời

　　hạn đã thoả thuận thì bên đặt gia công có quyền hủy bỏ hợp đồng và yêu cầu bồi

　　thường thiệt hại.

　　Điều 551. Nghĩa vụ của bên nhận gia công

　　Bên nhận gia

　　công có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Bảo quản

　　nguyên vật liệu do bên đặt gia công cung cấp;

　　2. Báo cho bên

　　đặt gia công biết để đổi nguyên vật liệu khác, nếu nguyên vật liệu không bảo

　　đảm chất lượng; từ chối thực hiện gia công, nếu việc sử dụng nguyên vật liệu có

　　thể tạo ra sản phẩm nguy hại cho xã hội; trường hợp không báo hoặc không từ

　　chối thì phải chịu trách nhiệm về sản phẩm tạo ra;

　　3. Giao sản

　　phẩm cho bên đặt gia công đúng số lượng, chất lượng, phương thức, thời hạn và

　　địa điểm đã thoả thuận;

　　4. Giữ bí mật

　　các thông tin về quy trình gia công và sản phẩm tạo ra;

　　5. Chịu trách

　　nhiệm về chất lượng sản phẩm, trừ trường hợp sản phẩm không bảo đảm chất lượng

　　do nguyên vật liệu mà bên đặt gia công cung cấp hoặc do sự chỉ dẫn không hợp lý

　　của bên đặt gia công.

　　6. Hoàn trả

　　nguyên vật liệu còn lại cho bên đặt gia công sau khi hoàn thành hợp đồng.

　　Điều 552. Quyền của bên nhận gia công

　　Bên nhận gia

　　công có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　đặt gia công giao nguyên vật liệu đúng chất lượng, số lượng, thời hạn và địa điểm

　　đã thoả thuận;

　　2. Từ chối sự

　　chỉ dẫn không hợp lý của bên đặt gia công, nếu thấy chỉ dẫn đó có thể làm giảm

　　chất lượng sản phẩm, nhưng phải báo ngay cho bên đặt gia công;

　　3. Yêu cầu bên

　　đặt gia công trả đủ tiền công theo đúng thời hạn và phương thức đã thoả thuận.

　　Điều 553. Trách nhiệm chịu rủi ro

　　Cho đến khi giao

　　sản phẩm cho bên đặt gia công, bên nào là chủ sở hữu của nguyên vật liệu thì

　　phải chịu rủi ro đối với nguyên vật liệu hoặc sản phẩm được tạo ra từ nguyên

　　vật liệu đó, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Khi bên đặt gia

　　công chậm nhận sản phẩm thì phải chịu rủi ro trong thời gian chậm nhận, kể cả

　　trong trường hợp sản phẩm được tạo ra từ nguyên vật liệu của bên nhận gia công,

　　trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Khi bên nhận

　　gia công chậm giao sản phẩm mà có rủi ro đối với sản phẩm gia công thì phải bồi

　　thường thiệt hại xảy ra cho bên đặt gia công.

　　Điều 554. Giao, nhận sản phẩm gia công

　　Bên nhận gia

　　công phải giao sản phẩm và bên đặt gia công phải nhận sản phẩm theo đúng thời

　　hạn và tại địa điểm đã thoả thuận.

　　Điều 555. Chậm giao, chậm nhận sản phẩm gia công

　　1. Trong trường

　　hợp bên nhận gia công chậm giao sản phẩm thì bên đặt gia công có thể gia hạn;

　　nếu hết thời hạn đó mà bên nhận gia công vẫn chưa hoàn thành công việc thì bên

　　đặt gia công có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi

　　thường thiệt hại.

　　2. Trong trường

　　hợp bên đặt gia công chậm nhận sản phẩm thì bên nhận gia công có thể gửi sản

　　phẩm đó tại nơi nhận gửi giữ và phải báo ngay cho bên đặt gia công. Nghĩa vụ

　　giao sản phẩm hoàn thành khi đáp ứng được các điều kiện đã thoả thuận và bên

　　đặt gia công đã được thông báo. Bên đặt gia công phải chịu mọi chi phí phát

　　sinh từ việc gửi giữ.

　　Điều 556. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng gia công

　　1. Mỗi bên đều có

　　quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng gia công, nếu việc tiếp tục thực

　　hiện hợp đồng không mang lại lợi ích cho mình, trừ trường hợp có thoả thuận

　　khác hoặc pháp luật có quy định khác, nhưng phải báo cho bên kia biết trước một

　　thời gian hợp lý; nếu bên đặt gia công đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thì

　　phải trả tiền công tương ứng với công việc đã làm; nếu bên nhận gia công đơn

　　phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thì không được trả tiền công, trừ trường hợp

　　có thoả thuận khác.

　　2. Bên đơn

　　phương chấm dứt thực hiện hợp đồng mà gây thiệt hại cho bên kia thì phải bồi

　　thường.

　　Điều 557. Trả tiền công

　　1. Bên đặt gia

　　công phải trả đủ tiền công vào thời điểm nhận sản phẩm, nếu không có thoả thuận

　　khác.

　　2. Trong trường

　　hợp không có thoả thuận về mức tiền công thì áp dụng mức tiền công trung bình

　　đối với việc tạo ra sản phẩm cùng loại tại địa điểm gia công và vào thời điểm

　　trả tiền.

　　3. Bên đặt gia

　　công không có quyền giảm tiền công, nếu sản phẩm không bảo đảm chất lượng do

　　nguyên vật liệu mà mình đã cung cấp hoặc do sự chỉ dẫn không hợp lý của mình.

　　Điều 558. Thanh lý nguyên vật liệu

　　Khi hợp đồng gia

　　công chấm dứt, bên nhận gia công phải hoàn trả nguyên vật liệu còn lại cho bên

　　đặt gia công, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　MỤC 10

　　HỢP ĐỒNG GỬI GIỮ TÀI SẢN

　　Điều 559. Hợp đồng gửi giữ tài sản

　　Hợp đồng gửi

　　giữ tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên giữ nhận tài sản của bên

　　gửi để bảo quản và trả lại chính tài sản đó cho bên gửi khi hết thời hạn hợp

　　đồng, còn bên gửi phải trả tiền công cho bên giữ, trừ trường hợp gửi giữ không

　　phải trả tiền công.

　　Điều 560. Nghĩa vụ của bên gửi tài sản

　　Bên gửi tài sản

　　có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Khi giao tài

　　sản phải báo ngay cho bên giữ biết tình trạng tài sản và biện pháp bảo quản

　　thích hợp đối với tài sản gửi giữ; nếu không báo mà tài sản gửi giữ bị tiêu hủy

　　hoặc hư hỏng do không được bảo quản thích hợp thì bên gửi phải tự chịu; nếu gây

　　thiệt hại thì phải bồi thường;

　　2. Phải trả đủ

　　tiền công, đúng thời hạn và đúng phương thức đã thoả thuận.

　　Điều 561. Quyền của bên gửi tài sản

　　Bên gửi tài sản

　　có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu lấy

　　lại tài sản bất cứ lúc nào, nếu hợp đồng gửi giữ không xác định thời hạn, nhưng

　　phải báo trước cho bên giữ một thời gian hợp lý;

　　2. Yêu cầu bồi

　　thường thiệt hại, nếu bên giữ làm mất mát, hư hỏng tài sản gửi giữ, trừ trường

　　hợp bất khả kháng.

　　Điều 562. Nghĩa vụ của bên giữ tài sản

　　Bên giữ tài sản

　　có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Bảo quản tài

　　sản như đã thoả thuận, trả lại tài sản cho bên gửi theo đúng tình trạng như khi

　　nhận giữ;

　　2. Chỉ được

　　thay đổi cách bảo quản tài sản, nếu việc thay đổi là cần thiết nhằm bảo quản

　　tốt hơn tài sản đó nhưng phải báo ngay cho bên gửi biết về việc thay đổi;

　　3. Báo kịp thời

　　bằng văn bản cho bên gửi biết về nguy cơ hư hỏng, tiêu hủy tài sản do tính chất

　　của tài sản đó và yêu cầu bên gửi cho biết cách giải quyết trong một thời hạn;

　　nếu hết thời hạn đó mà bên gửi không trả lời thì bên giữ có quyền thực hiện các

　　biện pháp cần thiết để bảo quản và yêu cầu bên gửi thanh toán chi phí;

　　4. Phải bồi

　　thường thiệt hại, nếu làm mất mát, hư hỏng tài sản gửi giữ, trừ trường hợp bất

　　khả kháng.

　　Điều 563. Quyền của bên giữ tài sản

　　Bên giữ tài sản

　　có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　gửi trả tiền công theo thoả thuận;

　　2. Yêu cầu bên

　　gửi trả chi phí hợp lý để bảo quản tài sản trong trường hợp gửi không trả tiền

　　công;

　　3. Yêu cầu bên

　　gửi nhận lại tài sản bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên gửi một thời

　　gian hợp lý trong trường hợp gửi giữ không xác định thời hạn;

　　4. Bán tài sản

　　gửi giữ có nguy cơ bị hư hỏng hoặc tiêu hủy nhằm bảo đảm lợi ích cho bên gửi,

　　báo việc đó cho bên gửi và trả cho bên gửi khoản tiền thu được do bán tài sản,

　　sau khi trừ chi phí hợp lý để bán tài sản.

　　Điều 564. Trả lại tài sản gửi giữ

　　1. Bên giữ phải

　　trả lại chính tài sản đã nhận và cả hoa lợi nếu có, trừ trường hợp có thoả

　　thuận khác.

　　Địa điểm trả

　　tài sản gửi giữ là nơi gửi; nếu bên gửi yêu cầu trả tài sản ở địa điểm khác thì

　　phải chịu chi phí vận chuyển đến nơi đó, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　2. Bên giữ phải

　　trả lại tài sản đúng thời hạn và chỉ có quyền yêu cầu bên gửi lấy lại tài sản

　　trước thời hạn, nếu có lý do chính đáng.

　　Điều 565. Chậm giao, chậm nhận tài sản gửi giữ

　　Trong trường

　　hợp bên giữ chậm giao tài sản thì không được yêu cầu bên gửi trả tiền công và

　　thanh toán các chi phí về bảo quản, kể từ thời điểm chậm giao và phải chịu rủi

　　ro đối với tài sản trong thời gian chậm giao tài sản.

　　Trong trường

　　hợp bên gửi chậm nhận tài sản thì phải thanh toán các chi phí về bảo quản và

　　tiền công cho bên nhận giữ tài sản trong thời gian chậm nhận.

　　Điều 566. Trả tiền công

　　1. Bên gửi phải

　　trả đủ tiền công khi lấy lại tài sản gửi giữ, nếu không có thoả thuận khác.

　　2. Trong trường

　　hợp các bên không thoả thuận về mức tiền công thì áp dụng mức tiền công trung

　　bình tại địa điểm và thời điểm trả tiền công.

　　3. Khi bên gửi lấy

　　lại tài sản trước thời hạn thì vẫn phải trả đủ tiền công và thanh toán chi phí

　　cần thiết phát sinh từ việc bên giữ phải trả lại tài sản trước thời hạn, trừ

　　trường hợp có thoả thuận khác.

　　4. Khi bên giữ yêu

　　cầu bên gửi lấy lại tài sản trước thời hạn thì bên giữ không được nhận tiền

　　công và phải bồi thường thiệt hại cho bên gửi, trừ trường hợp có thoả thuận

　　khác.

　　MỤC 11

　　HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM

　　Điều 567. Hợp đồng bảo hiểm

　　Hợp đồng bảo

　　hiểm là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo

　　hiểm, còn bên bảo hiểm phải trả một khoản tiền bảo hiểm cho bên được bảo hiểm

　　khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.

　　Điều 568. Các loại hợp đồng bảo hiểm

　　Hợp đồng bảo

　　hiểm bao gồm hợp đồng bảo hiểm con người, hợp đồng bảo hiểm tài sản và hợp đồng

　　bảo hiểm trách nhiệm dân sự.

　　Điều 569. Đối tượng bảo hiểm

　　Đối tượng bảo

　　hiểm bao gồm con người, tài sản, trách nhiệm dân sự và các đối tượng khác theo

　　quy định của pháp luật.

　　Điều 570. Hình thức hợp đồng bảo hiểm

　　Hợp đồng bảo

　　hiểm phải được lập thành văn bản. Giấy yêu cầu bảo hiểm có chữ ký của bên mua

　　bảo hiểm là bộ phận không tách rời của hợp đồng bảo hiểm. Giấy chứng nhận bảo

　　hiểm hoặc đơn bảo hiểm là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng bảo hiểm.

　　Điều 571. Sự kiện bảo hiểm

　　Sự kiện bảo hiểm

　　là sự kiện khách quan do các bên thoả thuận hoặc pháp luật quy định mà khi sự

　　kiện đó xảy ra thì bên bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho bên được bảo hiểm,

　　trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 346 của Bộ luật này.

　　Điều 572. Phí bảo hiểm

　　1. Phí bảo hiểm

　　là khoản tiền mà bên mua bảo hiểm phải đóng cho bên bảo hiểm.

　　Thời hạn đóng

　　phí bảo hiểm theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật. Phí bảo hiểm có

　　thể đóng một lần hoặc theo định kỳ.

　　2. Trong trường

　　hợp bên mua bảo hiểm chậm đóng phí bảo hiểm theo định kỳ thì bên bảo hiểm ấn

　　định một thời hạn để bên mua bảo hiểm đóng phí bảo hiểm; nếu hết thời hạn đó mà

　　bên mua bảo hiểm không đóng phí bảo hiểm thì hợp đồng chấm dứt.

　　Điều 573. Nghĩa vụ thông tin của bên mua bảo hiểm

　　1. Khi giao kết

　　hợp đồng bảo hiểm, theo yêu cầu của bên bảo hiểm, bên mua bảo hiểm phải cung

　　cấp cho bên bảo hiểm đầy đủ thông tin có liên quan đến đối tượng bảo hiểm, trừ

　　thông tin mà bên bảo hiểm đã biết hoặc phải biết.

　　2. Trong trường

　　hợp bên mua bảo hiểm cố ý cung cấp thông tin sai nhằm giao kết hợp đồng để

　　hưởng tiền bảo hiểm thì bên bảo hiểm có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp

　　đồng và thu phí bảo hiểm đến thời điểm chất dứt hợp đồng.

　　Điều 574. Nghĩa vụ phòng ngừa thiệt hại

　　1. Bên được bảo

　　hiểm có nghĩa vụ tuân thủ các điều kiện ghi trong hợp đồng, các quy định của

　　pháp luật có liên quan và thực hiện các biện pháp phòng ngừa thiệt hại.

　　2. Trong trường

　　hợp bên được bảo hiểm có lỗi không thực hiện các biện pháp phòng ngừa thiệt hại

　　đã ghi trong hợp đồng thì bên bảo hiểm có quyền ấn định một thời hạn để bên

　　được bảo hiểm thực hiện các biện pháp đó; nếu hết thời hạn mà các biện pháp

　　phòng ngừa vẫn không được thực hiện thì bên bảo hiểm có quyền đơn phương chấm

　　dứt thực hiện hợp đồng hoặc không trả tiền bảo hiểm khi thiệt hại xảy ra do các

　　biện pháp phòng ngừa đã không được thực hiện.

　　Điều 575. Nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm, bên được bảo hiểm và của bên

　　bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm

　　1. Khi xảy ra sự

　　kiện bảo hiểm, bên mua bảo hiểm hoặc bên được bảo hiểm phải báo ngay cho bên

　　bảo hiểm và phải thực hiện mọi biện pháp cần thiết mà khả năng cho phép để ngăn

　　chặn, hạn chế thiệt hại.

　　2. Bên bảo hiểm

　　phải thanh toán chi phí cần thiết và hợp lý mà người thứ ba đã bỏ ra để ngăn

　　chặn, hạn chế thiệt hại.

　　Điều 576. Trả tiền bảo hiểm

　　1. Bên bảo hiểm

　　phải trả tiền bảo hiểm cho bên được bảo hiểm trong thời hạn đã thoả thuận; nếu

　　không có thoả thuận về thời hạn thì bên bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm trong

　　thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày nhận được đầy đủ hồ sơ hợp lệ về yêu cầu trả

　　tiền bảo hiểm.

　　2. Trong trường

　　hợp bên bảo hiểm chậm trả tiền bảo hiểm thì phải trả cả lãi đối với số tiền

　　chậm trả theo lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước quy định tại thời điểm trả

　　tiền bảo hiểm tương ứng với thời gian chậm trả.

　　3. Trong trường

　　hợp bên được bảo hiểm cố ý để xảy ra thiệt hại thì bên bảo hiểm không phải trả

　　tiền bảo hiểm; nếu do lỗi vô ý của người được bảo hiểm thì bên bảo hiểm không

　　phải trả một phần tiền bảo hiểm tương ứng với mức độ lỗi của bên được bảo hiểm.

　　Điều 577. Chuyển yêu cầu hoàn trả

　　1. Trong trường

　　hợp người thứ ba có lỗi mà gây thiệt hại cho bên được bảo hiểm và bên bảo hiểm

　　đã trả tiền bảo hiểm cho bên được bảo hiểm thì bên bảo hiểm có quyền yêu cầu

　　người thứ ba hoàn trả khoản tiền mà mình đã trả. Bên được bảo hiểm có nghĩa vụ

　　phải cung cấp cho bên bảo hiểm mọi tin tức, tài liệu, bằng chứng cần thiết mà

　　mình biết để bên bảo hiểm thực hiện quyền yêu cầu đối với người thứ ba.

　　2. Trong trường

　　hợp bên được bảo hiểm đã nhận số tiền bồi thường thiệt hại do người thứ ba trả,

　　nhưng vẫn ít hơn số tiền mà bên bảo hiểm phải trả thì bên bảo hiểm chỉ phải trả

　　phần chệnh lệch giữa số tiền bảo hiểm và số tiền mà người thứ ba đã trả, trừ

　　trường hợp có thoả thuận khác; nếu bên được bảo hiểm đã nhận tiền bảo hiểm

　　nhưng ít hơn so với thiệt hại do người thứ ba gây ra thì bên được bảo hiểm vẫn

　　có quyền yêu cầu người thứ ba bồi thường phần chênh lệch giữa số tiền bảo hiểm

　　và tiền bồi thường thiệt hại.

　　Bên bảo hiểm có

　　quyền yêu cầu người thứ ba hoàn trả khoản tiền mà mình đã trả cho bên được bảo

　　hiểm.

　　Điều 578. Bảo hiểm tính mạng

　　Trong trường hợp

　　bảo hiểm tính mạng thì khi xảy ra sự kiện bảo hiểm, bên bảo hiểm phải trả tiền

　　bảo hiểm cho bên được bảo hiểm hoặc người đại diện theo ủy quyền của họ; nếu

　　bên được bảo hiểm chết thì tiền bảo hiểm được trả cho người thừa kế của bên

　　được bảo hiểm.

　　Điều 579. Bảo hiểm tài sản

　　1. Bên bảo hiểm

　　phải bồi thường thiệt hại đối với tài sản được bảo hiểm theo các điều kiện đã

　　thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.

　　2. Trong trường

　　hợp quyền sở hữu đối với tài sản bảo hiểm được chuyển cho người khác thì chủ sở

　　hữu mới đương nhiên thay thế chủ sở hữu cũ trong hợp đồng bảo hiểm, kể từ thời điểm

　　chuyển quyền sở hữu tài sản. Chủ sở hữu cũ là bên mua bảo hiểm phải báo cho chủ

　　sở hữu mới biết về việc tài sản đã được bảo hiểm, báo kịp thời cho bên bảo hiểm

　　về việc chuyển quyền sở hữu đối với tài sản.

　　Điều 580. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự

　　1. Trong trường

　　hợp bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với người thứ ba theo thoả thuận hoặc theo

　　quy định của pháp luật thì bên bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho bên mua bảo

　　hiểm hoặc cho người thứ ba theo yêu cầu của bên mua bảo hiểm đối với thiệt hại

　　mà bên mua bảo hiểm đã gây ra cho người thứ ba theo mức bảo hiểm đã thoả thuận

　　hoặc theo quy định của pháp luật.

　　2. Trong trường

　　hợp bên mua bảo hiểm đã bồi thường thiệt hại cho người thứ ba thì có quyền yêu

　　cầu bên bảo hiểm phải hoàn trả khoản tiền mà mình đã trả cho người thứ ba,

　　nhưng không vượt quá mức trả bảo hiểm mà các bên đã thoả thuận hoặc pháp luật

　　đã quy định.

　　MỤC 12

　　HỢP ĐỒNG UỶ QUYỀN

　　Điều 581. Hợp đồng ủy quyền

　　Hợp đồng ủy

　　quyền là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên được ủy quyền có nghĩa vụ thực

　　hiện công việc nhân danh bên ủy quyền, còn bên ủy quyền chỉ phải trả thù lao,

　　nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.

　　Điều 582. Thời hạn ủy quyền

　　Thời hạn ủy

　　quyền do các bên thoả thuận hoặc do pháp luật quy định; nếu không có thoả thuận

　　và pháp luật không có quy định thì hợp đồng ủy quyền có hiệu lực một năm, kể từ

　　ngày xác lập việc ủy quyền.

　　Điều 583. ủy quyền lại

　　Bên được ủy

　　quyền chỉ được ủy quyền lại cho người thứ ba, nếu được bên ủy quyền đồng ý hoặc

　　pháp luật có quy định.

　　Hình thức hợp

　　đồng ủy quyền lại cũng phải phù hợp với hình thức hợp đồng ủy quyền ban đầu.

　　Việc ủy quyền

　　lại không được vượt quá phạm vi ủy quyền ban đầu.

　　Điều 584. Nghĩa vụ của bên được ủy quyền

　　Bên được ủy quyền

　　có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Thực hiện công

　　việc theo ủy quyền và báo cho bên ủy quyền về việc thực hiện công việc đó;

　　2. Báo cho người thứ ba trong quan hệ thực hiện ủy quyền về thời hạn,

　　phạm vi ủy quyền và việc sửa đổi, bổ sung phạm vi ủy quyền;

　　3. Bảo quản, giữ

　　gìn tài liệu và phương tiện được giao để thực hiện việc ủy quyền;

　　4. Giữ bí mật

　　thông tin mà mình biết được trong khi thực hiện việc ủy quyền;

　　5. Giao lại cho

　　bên ủy quyền tài sản đã nhận và những lợi ích thu được trong khi thực hiện việc

　　ủy quyền theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật;

　　6. Bồi thường

　　thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4 và 5 Điều này.

　　Điều 585. Quyền của bên được ủy quyền

　　Bên được ủy quyền

　　có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên ủy

　　quyền cung cấp thông tin, tài liệu và phương tiện cần thiết để thực hiện công

　　việc ủy quyền;

　　2. Hưởng thù lao,

　　được thanh toán chi phí hợp lý mà mình đã bỏ ra để thực hiện công việc ủy

　　quyền.

　　Điều 586. Nghĩa vụ của bên ủy quyền

　　Bên ủy quyền có

　　các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Cung cấp thông

　　tin, tài liệu và phương tiện cần thiết để bên được ủy quyền thực hiện công

　　việc;

　　2. Chịu trách

　　nhiệm về cam kết do bên được ủy quyền thực hiện trong phạm vi ủy quyền;

　　3. Thanh toán chi

　　phí hợp lý mà bên được ủy quyền đã bỏ ra để thực hiện công việc được ủy quyền

　　và trả thù lao cho bên được ủy quyền, nếu có thoả thuận về việc trả thù lao.

　　Điều 587. Quyền của bên ủy quyền

　　Bên ủy quyền có

　　các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　được ủy quyền thông báo đầy đủ về việc thực hiện công việc ủy quyền;

　　2. Yêu cầu bên

　　được ủy quyền giao lại tài sản, lợi ích thu được từ việc thực hiện công việc ủy

　　quyền, nếu không có thoả thuận khác;

　　3. Được bồi thường

　　thiệt hại, nếu bên được ủy quyền vi phạm nghĩa vụ quy định tại Điều

　　584 của Bộ luật này.

　　Điều 588. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng ủy quyền

　　1. Trong trường

　　hợp ủy quyền có thù lao, bên ủy quyền có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện

　　hợp đồng bất cứ lúc nào, nhưng phải trả thù lao cho bên được ủy quyền tương ứng

　　với công việc mà bên được ủy quyền đã thực hiện và bồi thường thiệt hại; nếu ủy

　　quyền không có thù lao thì bên ủy quyền có thể chấm dứt thực hiện hợp đồng bất

　　cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên được ủy quyền một thời gian hợp lý.

　　Bên ủy quyền phải

　　báo bằng văn bản cho người thứ ba biết về việc bên ủy quyền chấm dứt thực hiện

　　hợp đồng; nếu không báo thì hợp đồng với người thứ ba vẫn có hiệu lực, trừ

　　trường hợp người thứ ba biết hoặc phải biết về việc hợp đồng ủy quyền đã bị

　　chấm dứt.

　　2. Trong trường

　　hợp ủy quyền không có thù lao, bên được ủy quyền có quyền đơn phương chấm dứt

　　thực hiện hợp đồng bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên ủy quyền biết

　　một thời gian hợp lý; nếu ủy quyền có thù lao thì bên được ủy quyền có quyền

　　đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng bất cứ lúc nào và phải bồi thường thiệt

　　hại cho bên ủy quyền.

　　Điều 589. Chấm dứt hợp đồng ủy quyền

　　Hợp đồng ủy quyền

　　chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Hợp đồng ủy

　　quyền hết hạn;

　　2. Công việc

　　được ủy quyền đã hoàn thành;

　　3. Bên ủy

　　quyền, bên được ủy quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng theo quy định

　　tại Điều 588 của Bộ luật này;

　　4. Bên ủy quyền

　　hoặc bên được ủy quyền chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, bị

　　hạn chế năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết.

　　MỤC 13

　　HỨA THƯỞNG VÀ THI CÓ GIẢI

　　Điều 590. Hứa thưởng

　　1. Người đã

　　công khai hứa thưởng phải trả thưởng cho người đã thực hiện công việc theo yêu

　　cầu của người hứa thưởng.

　　2. Công việc

　　được hứa thưởng phải cụ thể, có thể thực hiện được, không bị pháp luật cấm,

　　không trái đạo đức xã hội.

　　Điều 591. Rút lại tuyên bố hứa thưởng

　　Khi chưa đến

　　hạn bắt đầu thực hiện công việc thì người hứa thưởng có quyền rút lại tuyên bố

　　hứa thưởng của mình. Việc rút lại tuyên bố hứa thưởng phải được thực hiện theo

　　cách thức và trên phương tiện mà việc hứa thưởng đã được công bố.

　　Điều 592. Trả thưởng

　　1. Trong trường

　　hợp một công việc được hứa thưởng do một người thực hiện thì khi công việc hoàn

　　thành, người thực hiện công việc đó được nhận thưởng.

　　2. Khi một công

　　việc được hứa thưởng do nhiều người cùng thực hiện nhưng mỗi người thực hiện

　　độc lập với nhau thì người hoàn thành đầu tiên được nhận thưởng.

　　3. Trong trường

　　hợp nhiều người cùng hoàn thành công việc được hứa thưởng vào cùng một thời điểm

　　thì phần thưởng được chia đều cho những người đó.

　　4. Trong trường

　　hợp nhiều người cùng cộng tác để thực hiện công việc được hứa thưởng do người

　　hứa thưởng yêu cầu thì mỗi người được nhận một phần của phần thưởng, tương ứng

　　với phần đóng góp của mình.

　　Điều 593. Thi có giải

　　1. Người tổ

　　chức các cuộc thi văn hoá, nghệ thuật, thể thao, khoa học, kỹ thuật và các cuộc

　　thi khác không trái pháp luật, đạo đức xã hội phải công bố điều kiện dự thi,

　　thang điểm, các giải thưởng và mức thưởng của mỗi giải.

　　2. Việc thay

　　đổi điều kiện dự thi phải được thực hiện theo cách thức đã công bố trong một

　　thời gian hợp lý trước khi diễn ra cuộc thi.

　　3. Người đoạt

　　giải có quyền yêu cầu người tổ chức thi trao giải thưởng đúng mức đã công bố.

　　CHƯƠNG XIX

　　THỰC HIỆN CÔNG VIỆC KHÔNG CÓ UỶ QUYỀN

　　Điều 594. Thực hiện công việc không có ủy quyền

　　Thực hiện công

　　việc không có ủy quyền là việc một người không có nghĩa vụ thực hiện công việc

　　nhưng đã tự nguyện thực hiện công việc đó, hoàn toàn vì lợi ích của người có

　　công việc được thực hiện khi người này không biết hoặc biết mà không phản đối.

　　Điều 595. Nghĩa vụ thực hiện công việc không có ủy quyền

　　1. Người thực hiện

　　công việc không có ủy quyền có nghĩa vụ thực hiện công việc phù hợp với khả

　　năng, điều kiện của mình.

　　2. Người thực hiện

　　công việc không có ủy quyền phải thực hiện công việc như công việc của chính

　　mình; nếu biết hoặc đoán biết được ý định của người có công việc thì phải thực

　　hiện công việc phù hợp với ý định đó.

　　3. Người thực hiện

　　công việc không có ủy quyền phải báo cho người có công việc được thực hiện về

　　quá trình, kết quả thực hiện công việc nếu có yêu cầu, trừ trường hợp người có

　　công việc đã biết hoặc người thực hiện công việc không có ủy quyền không biết

　　nơi cư trú của người đó.

　　4. Trong trường

　　hợp người có công việc được thực hiện chết thì người thực hiện công việc không

　　có ủy quyền phải tiếp tục thực hiện công việc cho đến khi người thừa kế hoặc

　　người đại diện của người có công việc được thực hiện đã tiếp nhận.

　　5. Trong trường

　　hợp có lý do chính đáng mà người thực hiện công việc không có ủy quyền không

　　thể tiếp tục đảm nhận công việc thì phải báo cho người có công việc được thực

　　hiện, người đại diện hoặc người thân thích của người này hoặc có thể nhờ người

　　khác thay mình đảm nhận việc thực hiện công việc.

　　Điều 596. Nghĩa vụ thanh toán của người có công việc được thực hiện

　　1. Người có công

　　việc được thực hiện phải tiếp nhận công việc khi người thực hiện công việc

　　không có ủy quyền bàn giao công việc và thanh toán các chi phí hợp lý mà người

　　thực hiện công việc không có ủy quyền đã bỏ ra để thực hiện công việc, kể cả

　　trong trường hợp công việc không đạt được kết quả theo ý muốn của mình.

　　2. Người có công việc

　　được thực hiện phải trả cho người thực hiện công việc không có ủy quyền một khoản

　　thù lao khi người này thực hiện công việc chu đáo, có lợi cho mình, trừ trường

　　hợp người thực hiện công việc không có ủy quyền từ chối.

　　Điều 597. Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại

　　1. Khi người

　　thực hiện công việc không có ủy quyền cố ý gây thiệt hại trong khi thực hiện

　　công việc thì phải bồi thường thiệt hại cho người có công việc được thực hiện.

　　2. Nếu người

　　thực hiện công việc không có ủy quyền do vô ý mà gây thiệt hại trong khi thực

　　hiện công việc thì căn cứ vào hoàn cảnh đảm nhận công việc, người đó có thể

　　được giảm mức bồi thường.

　　Điều 598. Chấm dứt thực hiện công việc không có ủy quyền

　　Việc thực hiện

　　công việc không có ủy quyền chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　1. Theo yêu cầu

　　của người có công việc được thực hiện;

　　2. Người có công

　　việc được thực hiện, người thừa kế hoặc người đại diện của người có công việc

　　được thực hiện tiếp nhận công việc;

　　3. Người thực hiện

　　công việc không có ủy quyền không thể tiếp tục thực hiện công việc theo quy

　　định tại khoản 5 Điều 595 của Bộ luật này;

　　4. Người thực hiện

　　công việc không có ủy quyền chết.

　　CHƯƠNG XX

　　NGHĨA VỤ HOÀN TRẢ DO CHIẾM HỮU, SỬ

　　DỤNG TÀI SẢN, ĐƯỢC LỢI VỀ TÀI SẢN KHÔNG CÓ CĂN CỨ PHÁP LUẬT

　　Điều 599. Nghĩa vụ hoàn trả

　　1. Người chiếm

　　hữu, người sử dụng tài sản của người khác mà không có căn cứ pháp luật thì phải

　　hoàn trả cho chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp tài sản đó; nếu không tìm

　　được chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp tài sản đó thì phải giao cho cơ quan

　　nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều

　　247 của Bộ luật này.

　　2. Người được

　　lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật làm cho người khác bị thiệt hại thì

　　phải hoàn trả khoản lợi đó cho người bị thiệt hại, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 247 của Bộ luật này.

　　Điều 600. Tài sản hoàn trả

　　1. Người chiếm

　　hữu, người sử dụng tài sản mà không có căn cứ pháp luật phải hoàn trả toàn bộ

　　tài sản đã thu được.

　　2. Trong trường

　　hợp tài sản hoàn trả là vật đặc định thì phải hoàn trả đúng vật đó; nếu vật đặc

　　định đó bị mất hoặc hư hỏng thì phải đền bù bằng tiền, trừ trường hợp có thoả

　　thuận khác.

　　3. Trong trường

　　hợp tài sản hoàn trả là vật cùng loại, nhưng bị mất hoặc hư hỏng thì phải trả

　　vật cùng loại hoặc đền bù bằng tiền, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　4. Người được

　　lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật phải hoàn trả cho người bị thiệt khoản

　　lợi về tài sản đó bằng hiện vật hoặc bằng tiền.

　　Điều 601. Nghĩa vụ hoàn trả hoa lợi, lợi tức

　　1. Người chiếm

　　hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật

　　và không ngay tình thì phải hoàn trả hoa lợi, lợi tức thu được từ thời điểm

　　chiếm hữu, sử dụng tài sản, được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật.

　　2. Người chiếm

　　hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật

　　nhưng ngay tình thì phải hoàn trả hoa lợi, lợi tức thu được từ thời điểm người

　　đó biết hoặc phải biết việc chiếm hữu, sử dụng tài sản, được lợi về tài sản

　　không có căn cứ pháp luật, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều

　　247 của Bộ luật này.

　　Điều 602. Quyền yêu cầu người thứ ba hoàn trả

　　Trong trường hợp

　　người chiếm hữu, người sử dụng tài sản mà không có căn cứ pháp luật đã giao tài

　　sản cho người thứ ba thì khi bị chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp tài sản

　　yêu cầu hoàn trả, người thứ ba có nghĩa vụ hoàn trả tài sản đó, trừ trường hợp Bộ

　　luật này có quy định khác; nếu tài sản đó đã được trả bằng tiền hoặc có đền bù

　　thì người thứ ba có quyền yêu cầu người đã giao tài sản cho mình bồi thường

　　thiệt hại.

　　Điều 603. Nghĩa vụ thanh toán

　　Chủ sở hữu, người

　　chiếm hữu hợp pháp, người bị thiệt hại được hoàn trả tài sản thì phải thanh

　　toán những chi phí cần thiết mà người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người

　　được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình đã bỏ ra để bảo

　　quản, làm tăng giá trị của tài sản.

　　CHƯƠNG XXI

　　TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI

　　NGOÀI HỢP ĐỒNG

　　MỤC 1

　　NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG

　　1. Người nào do

　　lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy

　　tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của cá nhân, xâm phạm danh dự, uy

　　tín, tài sản của pháp nhân hoặc chủ thể khác mà gây thiệt hại thì phải bồi

　　thường.

　　2. Trong trường

　　hợp pháp luật quy định người gây thiệt hại phải bồi thường cả trong trường hợp

　　không có lỗi thì áp dụng quy định đó.

　　1. Thiệt hại

　　phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên có thể thoả thuận về mức bồi

　　thường, hình thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công

　　việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật

　　có quy định khác.

　　2. Người gây

　　thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường, nếu do lỗi vô ý mà gây thiệt hại quá

　　lớn so với khả năng kinh tế trước mắt và lâu dài của mình.

　　3. Khi mức bồi

　　thường không còn phù hợp với thực tế thì người bị thiệt hại hoặc người gây

　　thiệt hại có quyền yêu cầu Toà án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay

　　đổi mức bồi thường.

　　1. Người từ đủ

　　mười tám tuổi trở lên gây thiệt hại thì phải tự bồi thường.

　　2. Người chưa

　　thành niên dưới mười lăm tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ thì cha, mẹ phải bồi

　　thường toàn bộ thiệt hại; nếu tài sản của cha, mẹ không đủ để bồi thường mà con

　　chưa thành niên gây thiệt hại có tài sản riêng thì lấy tài sản đó để bồi thường

　　phần còn thiếu, trừ trường hợp quy định tại Điều 621 của Bộ

　　luật này.

　　Người từ đủ

　　mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi gây thiệt hại thì phải bồi thường bằng

　　tài sản của mình; nếu không đủ tài sản để bồi thường thì cha, mẹ phải bồi

　　thường phần còn thiếu bằng tài sản của mình.

　　3. Người chưa

　　thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại mà có người giám hộ

　　thì người giám hộ đó được dùng tài sản của người được giám hộ để bồi thường;

　　nếu người được giám hộ không có tài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường thì

　　người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu người giám hộ chứng

　　minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ thì không phải lấy tài sản của

　　mình để bồi thường.

　　Thời hiệu khởi

　　kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là hai năm, kể từ ngày quyền và lợi ích hợp

　　pháp của cá nhân, pháp nhân, chủ thể khác bị xâm phạm.

　　XÁC ĐỊNH THIỆT HẠI

　　Điều 608. Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm

　　Trong trường

　　hợp tài sản bị xâm phạm thì thiệt hại được bồi thường bao gồm:

　　1. Tài sản bị

　　mất;

　　2. Tài sản bị

　　hủy hoại hoặc bị hư hỏng;

　　3. Lợi ích gắn

　　liền với việc sử dụng, khai thác tài sản;

　　4. Chi phí hợp

　　lý để ngăn chặn, hạn chế và khắc phục thiệt hại.

　　1. Thiệt hại do

　　sức khoẻ bị xâm phạm bao gồm:

　　a) cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức

　　khoẻ và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;

　　b) Thu nhập

　　thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế

　　của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức

　　thu nhập trung bình của lao động cùng loại;

　　c) và phần thu nhập thực tế bị mất của người

　　chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại

　　mất khả năng lao động và cần có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao

　　gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại.

　　2. Người xâm

　　phạm sức khoẻ của người khác phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản

　　1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó

　　gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận;

　　nếu không thoả thuận được thì mức tối đa không quá ba mươi tháng lương tối

　　thiểu do Nhà nước quy định.

　　1. Thiệt hại do

　　tính mạng bị xâm phạm bao gồm:

　　a) cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, chăm sóc

　　người bị thiệt hại trước khi chết;

　　b) cho việc mai táng;

　　c) Tiền cấp

　　dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng.

　　2. Người xâm

　　phạm tính mạng của người khác phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản

　　1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những

　　người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị thiệt hại, nếu không

　　có những người này thì người mà người bị thiệt hại đã trực tiếp nuôi dưỡng,

　　người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hại được hưởng khoản tiền này. Mức

　　bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận; nếu không thoả

　　thuận được thì mức tối đa không quá sáu mươi tháng lương tối thiểu do Nhà nước

　　quy định.

　　1. Thiệt hại do danh

　　dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân bị xâm phạm, thiệt hại do danh dự, uy tín của

　　pháp nhân, chủ thể khác bị xâm phạm bao gồm:

　　a) để hạn chế, khắc phục thiệt hại;

　　b) Thu nhập

　　thực tế bị mất hoặc bị giảm sút.

　　2. Người xâm

　　phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác phải bồi thường thiệt hại theo

　　quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh

　　thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các

　　bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì mức tối đa không quá mười tháng

　　lương tối thiểu do Nhà nước quy định.

　　1. Trong trường

　　hợp người bị thiệt hại mất hoàn toàn khả năng lao động thì người bị thiệt hại được

　　hưởng bồi thường cho đến khi chết.

　　2. Trong trường

　　hợp người bị thiệt hại chết thì những người mà người này có nghĩa vụ cấp dưỡng

　　khi còn sống được hưởng tiền cấp dưỡng trong thời hạn sau đây:

　　a) Người chưa

　　thành niên hoặc người đã thành thai là con của người chết và còn sống sau khi

　　sinh ra được hưởng tiền cấp dưỡng cho đến khi đủ mười tám tuổi, trừ trường hợp

　　người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi đã tham gia lao động và có

　　thu nhập đủ nuôi sống bản thân;

　　b) Người đã thành

　　niên nhưng không có khả năng lao động được hưởng tiền cấp dưỡng cho đến khi

　　chết.

　　MỤC 3

　　BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI TRONG MỘT SỐ

　　TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ

　　Điều 613. Bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá giới hạn

　　phòng vệ chính đáng

　　1. Người gây

　　thiệt hại trong trường hợp phòng vệ chính đáng không phải bồi thường cho người

　　bị thiệt hại.

　　2. Người gây

　　thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải bồi thường cho người bị

　　thiệt hại.

　　Điều 614. Bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá yêu cầu của

　　tình thế cấp thiết

　　1. Người gây

　　thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải bồi thường cho người bị thiệt

　　hại.

　　2. Trong trường

　　hợp thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì người gây

　　thiệt hại phải bồi thường phần thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình

　　thế cấp thiết cho người bị thiệt hại.

　　3. Người đã gây

　　ra tình thế cấp thiết dẫn đến thiệt hại xảy ra thì phải bồi thường cho người bị

　　thiệt hại.

　　Điều 615. Bồi thường thiệt hại do người dùng chất kích thích gây ra

　　1. Người do

　　uống rượu hoặc do dùng chất kích thích khác mà lâm vào tình trạng mất khả năng

　　nhận thức và làm chủ được hành vi của mình, gây thiệt hại cho người khác thì

　　phải bồi thường.

　　2. Khi một

　　người cố ý dùng rượu hoặc chất kích thích khác làm cho người khác lâm vào tình

　　trạng mất khả năng nhận thức và làm chủ được hành vi của họ mà gây thiệt hại

　　thì phải bồi thường cho người bị thiệt hại.

　　Điều 616. Bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra

　　Trong trường

　　hợp nhiều người cùng gây thiệt hại thì những người đó phải liên đới bồi thường

　　cho người bị thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường của từng người cùng gây thiệt

　　hại được xác định tương ứng với mức độ lỗi của mỗi người; nếu không xác định

　　được mức độ lỗi thì họ phải bồi thường thiệt hại theo phần bằng nhau.

　　Điều 617. Bồi thường thiệt hại trong trường hợp người bị thiệt hại

　　có lỗi

　　Khi người bị

　　thiệt hại cũng có lỗi trong việc gây thiệt hại thì người gây thiệt hại chỉ phải

　　bồi thường phần thiệt hại tương ứng với mức độ lỗi của mình; nếu thiệt hại xảy

　　ra hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại thì người gây thiệt hại không phải

　　bồi thường.

　　Điều 618. Bồi thường thiệt hại do người của pháp nhân gây ra

　　Pháp nhân phải

　　bồi thường thiệt hại do người của mình gây ra trong khi thực hiện nhiệm vụ được

　　pháp nhân giao; nếu pháp nhân đã bồi thường thiệt hại thì có quyền yêu cầu

　　người có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả một khoản tiền theo quy

　　định của pháp luật.

　　Điều 619. Bồi thường thiệt hại do cán bộ, công chức gây ra

　　Cơ quan, tổ

　　chức quản lý cán bộ, công chức phải bồi thường thiệt hại do cán bộ, công chức

　　của mình gây ra trong khi thi hành công vụ.

　　Cơ quan, tổ

　　chức quản lý cán bộ, công chức có trách nhiệm yêu cầu cán bộ, công chức phải

　　hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật, nếu cán bộ, công chức có

　　lỗi trong khi thi hành công vụ.

　　Điều 620. Bồi thường thiệt hại do người có thẩm quyền của cơ quan tiến

　　hành tố tụng gây ra

　　Cơ quan tiến hành

　　tố tụng phải bồi thường thiệt hại do người có thẩm quyền của mình gây ra khi

　　thực hiện nhiệm vụ trong quá trình tiến hành tố tụng.

　　Cơ quan tiến hành

　　tố tụng có trách nhiệm yêu cầu người có thẩm quyền đã gây thiệt hại phải hoàn

　　trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật, nếu người có thẩm quyền có lỗi

　　trong khi thi hành nhiệm vụ.

　　Điều 621. Bồi thường thiệt hại do người dưới mười lăm tuổi, người mất

　　năng lực hành vi dân sự gây ra trong thời gian trường học, bệnh viện, tổ chức

　　khác trực tiếp quản lý

　　1. Người dưới

　　mười lăm tuổi trong thời gian học tại trường mà gây thiệt hại thì trường học

　　phải bồi thường thiệt hại xảy ra.

　　2. Người mất

　　năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại cho người khác trong thời gian bệnh viện,

　　tổ chức khác trực tiếp quản lý thì bệnh viện, tổ chức khác phải bồi thường

　　thiệt hại xảy ra.

　　3. Trong các

　　trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, nếu trường học, bệnh viện,

　　tổ chức khác chứng minh được mình không có lỗi trong quản lý thì cha, mẹ, người

　　giám hộ của người dưới mười lăm tuổi, người mất năng lực hình vi dân sự phải

　　bồi thường.

　　Điều 622. Bồi thường thiệt hại do người làm công, người học nghề gây

　　ra

　　Cá nhân, pháp

　　nhân và các chủ thể khác phải bồi thường thiệt hại do người làm công, người học

　　nghề gây ra trong khi thực hiện công việc được giao và có quyền yêu cầu người

　　làm công, người học nghề có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả một khoản

　　tiền theo quy định của pháp luật.

　　1. Nguồn nguy

　　hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện,

　　nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất

　　phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.

　　Chủ sở hữu

　　nguồn nguy hiểm cao độ phải tuân thủ các quy định bảo quản, trông giữ, vận

　　chuyển, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng các quy định của pháp luật.

　　2. Chủ sở hữu

　　nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây

　　ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì những người này

　　phải bồi thường, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　3. Chủ sở hữu,

　　người được chủ sở hữu giao chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi

　　thường thiệt hại cả khi không có lỗi, trừ các trường hợp sau đây:

　　a) Thiệt hại

　　xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại;

　　b) Thiệt hại

　　xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, trừ trường hợp

　　pháp luật có quy định khác.

　　4. Trong trường

　　hợp nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì người đang

　　chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ trái pháp luật phải bồi thường thiệt

　　hại.

　　Khi chủ sở hữu,

　　người được chủ sở hữu giao chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ cũng có

　　lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật

　　thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.

　　Điều 624. Bồi thường thiệt hại do làm ô nhiễm môi trường

　　Cá nhân, pháp

　　nhân và các chủ thể khác làm ô nhiễm môi trường gây thiệt hại thì phải bồi

　　thường theo quy định của pháp luật, kể cả trường hợp người gây ô nhiễm môi

　　trường không có lỗi.

　　Điều 625. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra

　　1. Chủ sở hữu

　　súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác; nếu người

　　bị thiệt hại hoàn toàn có lỗi trong việc làm súc vật gây thiệt hại cho mình thì

　　chủ sở hữu không phải bồi thường.

　　2. Trong trường

　　hợp người thứ ba hoàn toàn có lỗi làm cho súc vật gây thiệt hại cho người khác

　　thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại; nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng

　　có lỗi thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.

　　3. Trong trường

　　hợp súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật gây thiệt hại thì người chiếm

　　hữu, sử dụng trái pháp luật phải bồi thường;

　　4. Trong trường

　　hợp súc vật thả rông theo tập quán mà gây thiệt hại thì chủ sở hữu súc vật đó

　　phải bồi thường theo tập quán nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.

　　Điều 626. Bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra

　　Chủ sở hữu phải

　　bồi thường thiệt hại do cây cối đổ, gẫy gây ra, trừ trường hợp thiệt hại xảy ra

　　hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng.

　　Điều 627. Bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác

　　gây ra

　　Chủ sở hữu,

　　người được chủ sở hữu giao quản lý, sử dụng nhà cửa, công trình xây dựng khác

　　phải bồi thường thiệt hại, nếu để nhà cửa, công trình xây dựng khác đó bị sụp

　　đổ, hư hỏng, sụt lở gây thiệt hại cho người khác, trừ trường hợp thiệt hại xảy

　　ra hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng.

　　Điều 628. Bồi thường thiệt hại do xâm phạm thi thể

　　1. Cá nhân,

　　pháp nhân, chủ thể khác xâm phạm thi thể phải bồi thường thiệt hại.

　　2. Thiệt hại do

　　xâm phạm thi thể gồm chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại.

　　3. Người xâm

　　phạm thi thể phải bồi thường một khoản tiền theo quy định tại khoản 2 Điều này

　　và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân

　　thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người chết, nếu không có những người này

　　thì người trực tiếp nuôi dưỡng người chết được hưởng khoản tiền này. Mức bồi

　　thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận

　　được thì mức tối đa không quá ba mươi tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy

　　định.

　　Điều 629. Bồi thường thiệt hại do xâm phạm mồ mả

　　Cá nhân, pháp

　　nhân, chủ thể khác gây thiệt hại đến mồ mả của người khác phải bồi thường thiệt

　　hại. Thiệt hại do xâm phạm mồ mả gồm chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt

　　hại.

　　Điều 630. Bồi thường thiệt hại do vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng

　　Cá nhân, pháp

　　nhân, chủ thể khác sản xuất, kinh doanh không bảo đảm chất lượng hàng hoá mà

　　gây thiệt hại cho người tiêu dùng thì phải bồi thường.

　　PHẦN THỨ TƯ

　　THỪA KẾ

　　CHƯƠNG XXII

　　NHỮNG QUY

　　ĐỊNH CHUNG

　　Điều 631. Quyền thừa kế của cá nhân

　　Cá nhân có quyền lập

　　di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa

　　kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

　　Điều 632. Quyền bình đẳng về thừa kế của cá nhân

　　Mọi cá nhân đều

　　bình đẳng về quyền để lại tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản

　　theo di chúc hoặc theo pháp luật.

　　Điều 633. Thời điểm, địa điểm mở thừa kế

　　1. Thời điểm mở

　　thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trong trường hợp Toà án tuyên bố

　　một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 81 của Bộ luật này.

　　2. Địa điểm mở

　　thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; nếu không xác định

　　được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi có toàn bộ hoặc phần

　　lớn di sản.

　　Điều 634. Di sản

　　Di sản bao gồm

　　tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung

　　với người khác.

　　Điều 635. Người thừa kế

　　Người thừa kế

　　là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn

　　sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản

　　chết. Trong trường hợp người thừa kế theo di chúc là cơ quan, tổ chức thì phải

　　là cơ quan, tổ chức tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

　　Điều 636. Thời điểm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người thừa kế

　　Kể từ thời điểm mở

　　thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để

　　lại.

　　Điều 637. Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại

　　1. Những người

　　hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do

　　người chết để lại, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　2. Trong trường

　　hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người

　　quản lý di sản thực hiện theo thoả thuận của những người thừa kế.

　　3. Trong trường

　　hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do

　　người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận,

　　trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　4. Trong trường

　　hợp Nhà nước, cơ quan, tổ chức hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực

　　hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.

　　Điều 638. Người quản lý di sản

　　1. Người quản

　　lý di sản là người được chỉ định trong di chúc hoặc do những người thừa kế thoả

　　thuận cử ra.

　　2. Trong trường

　　hợp di chúc không chỉ định người quản lý di sản và những người thừa kế chưa cử

　　được người quản lý di sản thì người đang chiếm hữu, sử dụng, quản lý di sản

　　tiếp tục quản lý di sản đó cho đến khi những người thừa kế cử được người quản

　　lý di sản.

　　3. Trong trường

　　hợp chưa xác định được người thừa kế và di sản chưa có người quản lý thì di sản

　　do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý.

　　Điều 639. Nghĩa vụ của người quản lý di sản

　　1. Người quản

　　lý di sản quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 638 của Bộ luật

　　này có các nghĩa vụ sau đây:

　　a) Lập danh mục

　　di sản; thu hồi tài sản thuộc di sản của người chết mà người khác đang chiếm

　　hữu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;

　　b) Bảo quản di

　　sản; không được bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp và định đoạt tài sản

　　bằng các hình thức khác, nếu không được những người thừa kế đồng ý bằng văn

　　bản;

　　c) Thông báo về

　　di sản cho những người thừa kế;

　　d) Bồi thường

　　thiệt hại, nếu vi phạm nghĩa vụ của mình mà gây thiệt hại;

　　đ) Giao lại di

　　sản theo yêu cầu của người thừa kế.

　　2. Người đang

　　chiếm hữu, sử dụng, quản lý di sản quy định tại khoản 2 Điều

　　638 của Bộ luật này có các nghĩa vụ sau đây:

　　a) Bảo quản di

　　sản; không được bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp và định đoạt tài sản

　　bằng các hình thức khác;

　　b) Thông báo về

　　di sản cho những người thừa kế;

　　c) Bồi thường

　　thiệt hại, nếu vi phạm nghĩa vụ của mình mà gây thiệt hại;

　　d) Giao lại di

　　sản theo thoả thuận trong hợp đồng với người để lại di sản hoặc theo yêu cầu

　　của người thừa kế.

　　Điều 640. Quyền của người quản lý di sản

　　1. Người quản

　　lý di sản quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 638 của Bộ luật

　　này có các quyền sau đây:

　　a) Đại diện cho

　　những người thừa kế trong quan hệ với người thứ ba liên quan đến di sản thừa

　　kế;

　　b) Được hưởng

　　thù lao theo thoả thuận với những người thừa kế.

　　2. Người đang

　　chiếm hữu, sử dụng, quản lý di sản quy định tại khoản 2 Điều

　　638 của Bộ luật này có các quyền sau đây:

　　a) Được tiếp

　　tục sử dụng di sản theo thoả thuận trong hợp đồng với người để lại di sản hoặc

　　được sự đồng ý của những người thừa kế;

　　b) Được hưởng

　　thù lao theo thoả thuận với những người thừa kế.

　　Điều 641. Việc thừa kế của những người có quyền thừa kế di sản của nhau

　　mà chết cùngthời điểm

　　Trong trường hợp

　　những người có quyền thừa kế di sản của nhau đều chết cùng thời điểm hoặc được

　　coi là chết cùng thời điểm do không thể xác định được người nào chết trước (sau

　　đây gọi là chết cùng thời điểm) thì họ không được thừa kế di sản của nhau và di

　　sản của mỗi người do người thừa kế của người đó hưởng, trừ trường hợp thừa kế

　　thế vị theo quy định tại Điều 677 của Bộ luật này.

　　Điều 642. Từ chối nhận di sản

　　1. Người thừa

　　kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh

　　việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

　　2. Việc từ chối

　　nhận di sản phải được lập thành văn bản; người từ chối phải báo cho những người

　　thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản, cơ quan công chứng

　　hoặc ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có địa điểm mở thừa kế về việc từ

　　chối nhận di sản.

　　3. Thời hạn từ

　　chối nhận di sản là sáu tháng, kể từ ngày mở thừa kế. Sau sáu tháng kể từ ngày

　　mở thừa kế nếu không có từ chối nhận di sản thì được coi là đồng ý nhận thừa

　　kế.

　　Điều 643. Người không được quyền hưởng di sản

　　1. Những người

　　sau đây không được quyền hưởng di sản:

　　a) Người bị kết

　　án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ hoặc về hành vi ngược đãi

　　nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân

　　phẩm của người đó;

　　b) Người vi

　　phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

　　c) Người bị kết

　　án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần

　　hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

　　d) Người có

　　hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di

　　chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc nhằm hưởng một phần hoặc

　　toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

　　2. Những người

　　quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã

　　biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.

　　Điều 644. Tài sản không có người nhận thừa kế thuộc Nhà nước

　　Trong trường

　　hợp không có người thừa kế theo di chúc, theo pháp luật hoặc có nhưng không

　　được quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản thì tài sản còn lại sau khi đã

　　thực hiện nghĩa vụ về tài sản mà không có người nhận thừa kế thuộc Nhà nước.

　　Điều 645. Thời hiệu khởi kiện về thừa kế

　　Thời hiệu khởi

　　kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc

　　bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

　　Thời hiệu khởi

　　kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để

　　lại là ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

　　CHƯƠNG XXIII

　　THỪA KẾ THEO DI CHÚC

　　Điều 646. Di chúc

　　Di chúc là sự

　　thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi

　　chết.

　　Điều 647.Người lập di chúc

　　1. Người đã thành

　　niên có quyền lập di chúc, trừ trường hợp người đó bị bệnh tâm thần hoặc mắc

　　bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ được hành vi của mình.

　　2. Người từ đủ

　　mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể lập di chúc, nếu được cha, mẹ

　　hoặc người giám hộ đồng ý.

　　Điều 648.Quyền của người lập di chúc

　　Người lập di chúc

　　có các quyền sau đây:

　　1. Chỉ định người

　　thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế;

　　2. Phân định phần

　　di sản cho từng người thừa kế;

　　3. Dành một phần

　　tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng;

　　4. Giao nghĩa

　　vụ cho người thừa kế;

　　5. Chỉ định

　　người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.

　　Điều 649.Hình thức của di chúc

　　Di chúc phải

　　được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể

　　di chúc miệng.

　　Người thuộc dân

　　tộc thiểu số có quyền lập di chúc bằng chữ viết hoặc tiếng nói của dân tộc

　　mình.

　　Điều 650. Di chúc bằng văn bản

　　Di chúc bằng

　　văn bản bao gồm:

　　1. Di chúc bằng

　　văn bản không có người làm chứng;

　　2. Di chúc bằng

　　văn bản có người làm chứng;

　　3. Di chúc bằng

　　văn bản có công chứng;

　　4. Di chúc bằng

　　văn bản có chứng thực.

　　Điều 651. Di chúc miệng

　　1. Trong trường

　　hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa do bệnh tật hoặc các nguyên nhân

　　khác mà không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.

　　2. Sau ba

　　tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người di chúc còn sống, minh mẫn, sáng

　　suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.

　　Điều 652. Di chúc hợp pháp

　　1. Di chúc được

　　coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

　　a) Người lập di

　　chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc

　　cưỡng ép;

　　b) Nội dung di

　　chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định

　　của pháp luật.

　　2. Di chúc của

　　người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản

　　và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.

　　3. Di chúc của

　　người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm

　　chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

　　4. Di chúc bằng

　　văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các

　　điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

　　5. Di chúc miệng

　　được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình

　　trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi

　　chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người

　　di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc

　　chứng thực.

　　Điều 653. Nội dung của di chúc bằng văn bản

　　1. Di chúc phải

　　ghi rõ:

　　a) Ngày, tháng,

　　năm lập di chúc;

　　b) Họ, tên và

　　nơi cư trú của người lập di chúc;

　　c) Họ, tên

　　người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản hoặc xác định rõ các điều kiện để cá

　　nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

　　d) Di sản để

　　lại và nơi có di sản;

　　đ) Việc chỉ

　　định người thực hiện nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ.

　　2. Di chúc

　　không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu; nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi

　　trang phải được đánh số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di

　　chúc.

　　Điều 654. Người làm chứng cho việc lập di chúc

　　Mọi người đều

　　có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau đây:

　　1. Người thừa

　　kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc;

　　2. Người có

　　quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc;

　　3. Người chưa

　　đủ mười tám tuổi, người không có năng lực hành vi dân sự.

　　Điều 655. Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng

　　Người lập di chúc

　　phải tự tay viết và ký vào bản di chúc.

　　Việc lập di chúc

　　bằng văn bản không có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 653 của Bộ luật này.

　　Điều 656. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng

　　Trong trường

　　hợp người lập di chúc không thể tự mình viết bản di chúc thì có thể nhờ người

　　khác viết, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải

　　ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người

　　làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di

　　chúc.

　　Việc lập di

　　chúc phải tuân theo quy định tại Điều 653 và Điều 654 của Bộ

　　luật này.

　　Điều 657. Di chúc có công chứng hoặc chứng thực

　　Người lập di chúc

　　có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc.

　　Điều 658. Thủ tục lập di chúc tại cơ quan công chứng hoặc ủy ban nhân

　　dân xã, phường, thị trấn

　　Việc lập di chúc

　　tại cơ quan công chứng hoặc ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn phải tuân theo

　　thủ tục sau đây:

　　1. Người lập di

　　chúc tuyên bố nội dung của di chúc trước công chứng viên hoặc người có thẩm

　　quyền chứng thực của ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn. Công chứng viên hoặc

　　người có thẩm quyền chứng thực phải ghi chép lại nội dung mà người lập di chúc

　　đã tuyên bố. Người lập di chúc ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc sau khi xác

　　nhận bản di chúc đã được ghi chép chính xác và thể hiện đúng ý chí của mình.

　　Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của ủy ban nhân dân xã,

　　phường, thị trấn ký vào bản di chúc;

　　2. Trong trường

　　hợp người lập di chúc không đọc được hoặc không nghe được bản di chúc, không ký

　　hoặc không điểm chỉ được thì phải nhờ người làm chứng và người này phải ký xác

　　nhận trước mặt công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của ủy ban

　　nhân dân xã, phường, thị trấn. Công chứng viên, người có thẩm quyền chứng thực

　　của ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn chứng nhận bản di chúc trước mặt người

　　lập di chúc và người làm chứng.

　　Điều 659. Người không được công chứng, chứng thực di chúc

　　Công chứng viên,

　　người có thẩm quyền của ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn không được công

　　chứng, chứng thực đối với di chúc, nếu họ là:

　　1. Người thừa kế

　　theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc;

　　2. Người có cha,

　　mẹ, vợ hoặc chồng, con là người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật;

　　3. Người có quyền,

　　nghĩa vụ về tài sản liên quan tới nội dung di chúc.

　　Điều 660. Di chúc bằng văn bản có giá trị như di chúc được công chứng,

　　chứng thực

　　Di chúc bằng văn

　　bản có giá trị như di chúc được công chứng hoặc chứng thực bao gồm:

　　1. Di chúc của

　　quân nhân tại ngũ có xác nhận của thủ trưởng đơn vị từ cấp đại đội trở lên, nếu

　　quân nhân không thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực;

　　2. Di chúc của

　　người đang đi trên tàu biển, máy bay có xác nhận của người chỉ huy phương tiện

　　đó;

　　3. Di chúc của

　　người đang điều trị tại bệnh viện, cơ sở chữa bệnh, điều dưỡng khác có xác nhận

　　của người phụ trách bệnh viện, cơ sở đó;

　　4. Di chúc của

　　người đang làm công việc khảo sát, thăm dò, nghiên cứu ở vùng rừng núi, hải đảo

　　có xác nhận của người phụ trách đơn vị;

　　5. Di chúc của

　　công dân Việt Nam đang ở nước ngoài có chứng nhận của cơ quan lãnh sự, đại diện

　　ngoại giao Việt Nam ở nước đó;

　　6. Di chúc của

　　người đang bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, người đang chấp hành biện

　　pháp xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh có xác nhận của người

　　phụ trách cơ sở đó.

　　Điều 661. Di chúc do công chứng viên lập tại chỗ ở

　　1. Người lập di

　　chúc có thể yêu cầu công chứng viên tới chỗ ở của mình để lập di chúc.

　　2. Thủ tục lập

　　di chúc tại chỗ ở được tiến hành như thủ tục lập di chúc tại cơ quan công chứng

　　theo quy định tại Điều 658 của Bộ luật này.

　　Điều 662. Sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc

　　1. Người lập di

　　chúc có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc vào bất cứ lúc nào.

　　2. Trong trường

　　hợp người lập di chúc bổ sung di chúc thì di chúc đã lập và phần bổ sung có hiệu

　　lực pháp luật như nhau; nếu một phần của di chúc đã lập và phần bổ sung mâu

　　thuẫn nhau thì chỉ phần bổ sung có hiệu lực pháp luật.

　　3. Trong trường

　　hợp người lập di chúc thay thế di chúc bằng di chúc mới thì di chúc trước bị

　　hủy bỏ.

　　Điều 663. Di chúc chung của vợ, chồng

　　Vợ, chồng có

　　thể lập di chúc chung để định đoạt tài sản chung.

　　Điều 664. Sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc chung của vợ,

　　chồng

　　1. Vợ, chồng có

　　thể sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc chung bất cứ lúc nào.

　　2. Khi vợ hoặc chồng

　　muốn sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc chung thì phải được sự đồng ý

　　của người kia; nếu một người đã chết thì người kia chỉ có thể sửa đổi, bổ sung

　　di chúc liên quan đến phần tài sản của mình.

　　Điều 665. Gửi giữ di chúc

　　1. Người lập di

　　chúc có thể yêu cầu cơ quan công chứng lưu giữ hoặc gửi người khác giữ bản di

　　chúc.

　　2. Trong trường

　　hợp cơ quan công chứng lưu giữ bản di chúc thì phải bảo quản, giữ gìn theo quy

　　định của pháp luật về công chứng.

　　3. Cá nhân giữ

　　bản di chúc có các nghĩa vụ sau đây:

　　a) Giữ bí mật

　　nội dung di chúc;

　　b) Giữ gìn, bảo

　　quản bản di chúc; nếu bản di chúc bị thất lạc, hư hại thì phải báo ngay cho

　　người lập di chúc;

　　c) Giao lại bản

　　di chúc cho người thừa kế hoặc người có thẩm quyền công bố di chúc, khi người

　　lập di chúc chết. Việc giao lại bản di chúc phải được lập thành văn bản, có chữ

　　ký của người giao, người nhận và trước sự có mặt của hai người làm chứng.

　　Điều 666. Di chúc bị thất lạc, hư hại

　　1. Kể từ thời điểm

　　mở thừa kế, nếu bản di chúc bị thất lạc hoặc bị hư hại đến mức không thể hiện

　　được đầy đủ ý chí của người lập di chúc và cũng không có bằng chứng nào chứng

　　minh được ý nguyện đích thực của người lập di chúc thì coi như không có di chúc

　　và áp dụng các quy định về thừa kế theo pháp luật.

　　2. Trong trường

　　hợp di sản chưa chia mà tìm thấy di chúc thì di sản được chia theo di chúc.

　　Điều 667. Hiệu lực pháp luật của di chúc

　　1. Di chúc có hiệu

　　lực pháp luật từ thời điểm mở thừa kế.

　　2. Di chúc không

　　có hiệu lực pháp luật toàn bộ hoặc một phần trong các trường hợp sau đây:

　　a) Người thừa kế

　　theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc;

　　b) Cơ quan, tổ

　　chức được chỉ định là người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế.

　　Trong trường hợp

　　có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng thời điểm

　　với người lập di chúc, một trong nhiều cơ quan, tổ chức được chỉ định hưởng

　　thừa kế theo di chúc không còn vào thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di chúc có

　　liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này không có hiệu lực pháp luật.

　　3. Di chúc không

　　có hiệu lực pháp luật, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm

　　mở thừa kế; nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di

　　chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.

　　4. Khi di chúc có phần

　　không hợp pháp mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì chỉ phần

　　đó không có hiệu lực pháp luật.

　　5. Khi một người

　　để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có

　　hiệu lực pháp luật.

　　Điều 668. Hiệu lực pháp luật của di chúc chung của vợ, chồng

　　Di chúc chung của

　　vợ, chồng có hiệu lực từ thời điểm người sau cùng chết hoặc tại thời điểm vợ,

　　chồng cùng chết.

　　Điều 669. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

　　Những người sau

　　đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo

　　pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được

　　người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần

　　ba suất đó, trừ khi họ là những người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 642 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản

　　theo quy định tại khoản 1 Điều 643 của Bộ luật này:

　　1. Con chưa

　　thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

　　2. Con đã thành

　　niên mà không có khả năng lao động.

　　Điều 670. Di sản dùng vào việc thờ cúng

　　1. Trong trường

　　hợp người lập di chúc có để lại một phần di sản dùng vào việc thờ cúng thì phần

　　di sản đó không được chia thừa kế và được giao cho một người đã được chỉ định

　　trong di chúc quản lý để thực hiện việc thờ cúng; nếu người được chỉ định không

　　thực hiện đúng di chúc hoặc không theo thoả thuận của những người thừa kế thì

　　những người thừa kế có quyền giao phần di sản dùng vào việc thờ cúng cho người

　　khác quản lý để thờ cúng.

　　Trong trường

　　hợp người để lại di sản không chỉ định người quản lý di sản thờ cúng thì những

　　người thừa kế cử một người quản lý di sản thờ cúng.

　　Trong trường

　　hợp tất cả những người thừa kế theo di chúc đều đã chết thì phần di sản dùng để

　　thờ cúng thuộc về người đang quản lý hợp pháp di sản đó trong số những người

　　thuộc diện thừa kế theo pháp luật.

　　2. Trong trường

　　hợp toàn bộ di sản của người chết không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của

　　người đó thì không được dành một phần di sản dùng vào việc thờ cúng.

　　Điều 671. Di tặng

　　1. Di tặng là

　　việc người lập di chúc dành một phần di sản để tặng cho người khác. Việc di

　　tặng phải được ghi rõ trong di chúc.

　　2. Người được

　　di tặng không phải thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với phần được di tặng, trừ

　　trường hợp toàn bộ di sản không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người lập

　　di chúc thì phần di tặng cũng được dùng để thực hiện phần nghĩa vụ còn lại của

　　người này.

　　Điều 672. Công bố di chúc

　　1. Trong trường

　　hợp di chúc bằng văn bản được lưu giữ tại cơ quan công chứng thì công chứng

　　viên là người công bố di chúc.

　　2. Trong trường

　　hợp người để lại di chúc chỉ định người công bố di chúc thì người này có nghĩa

　　vụ công bố di chúc; nếu người để lại di chúc không chỉ định hoặc có chỉ định

　　nhưng người được chỉ định từ chối công bố di chúc thì những người thừa kế còn

　　lại thoả thuận cử người công bố di chúc.

　　3. Sau thời điểm

　　mở thừa kế, người công bố di chúc phải sao gửi di chúc tới tất cả những người

　　có liên quan đến nội dung di chúc.

　　4. Người nhận được

　　bản sao di chúc có quyền yêu cầu đối chiếu với bản gốc của di chúc.

　　5. Trong trường

　　hợp di chúc được lập bằng tiếng nước ngoài thì bản di chúc đó phải được dịch ra

　　tiếng Việt và phải có công chứng.

　　Điều 673. Giải thích nội dung di chúc

　　Trong trường

　　hợp nội dung di chúc không rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau thì người

　　công bố di chúc và những người thừa kế phải cùng nhau giải thích nội dung di

　　chúc dựa trên ý nguyện đích thực trước đây của người chết, có xem xét đến mối

　　quan hệ của người chết với người thừa kế theo di chúc. Khi những người này

　　không nhất trí về cách hiểu nội dung di chúc thì coi như không có di chúc và

　　việc chia di sản được áp dụng theo quy định về thừa kế theo pháp luật.

　　Trong trường

　　hợp có một phần nội dung di chúc không giải thích được nhưng không ảnh hưởng

　　đến các phần còn lại của di chúc thì chỉ phần không giải thích được không có

　　hiệu lực.

　　CHƯƠNG XXIV

　　THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT

　　Điều 674. Thừa kế theo pháp luật

　　Thừa kế theo

　　pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật

　　quy định.

　　Điều 675. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

　　1. Thừa kế theo

　　pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:

　　a) Không có di

　　chúc;

　　b) Di chúc

　　không hợp pháp;

　　c) Những người

　　thừa kế theo di chúc đều chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di

　　chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn vào thời điểm

　　mở thừa kế;

　　d) Những người

　　được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản

　　hoặc từ chối quyền nhận di sản.

　　2. Thừa kế theo

　　pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:

　　a) Phần di sản

　　không được định đoạt trong di chúc;

　　b) Phần di sản

　　có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;

　　c) Phần di sản

　　có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng

　　di sản, từ chối quyền nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với

　　người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di

　　chúc, nhưng không còn vào thời điểm mở thừa kế.

　　Điều 676. Người thừa kế theo pháp luật

　　1. Những người

　　thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

　　a) Hàng thừa kế

　　thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của

　　người chết;

　　b) Hàng thừa kế

　　thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột

　　của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông

　　ngoại, bà ngoại;

　　c) Hàng thừa kế

　　thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô

　　ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác

　　ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người

　　chết là cụ nội, cụ ngoại.

　　2. Những người

　　thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

　　3. Những người

　　ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế

　　trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc

　　từ chối nhận di sản.

　　Điều 677. Thừa kế thế vị

　　Trong trường hợp

　　con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại

　　di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu

　　còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di

　　sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn

　　sống.

　　Điều 678. Quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi và cha

　　đẻ, mẹ đẻ

　　Con nuôi và cha

　　nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy

　　định tại Điều 676 và Điều 677 của Bộ luật này.

　　Điều 679. Quan hệ thừa kế giữa con riêng và bố dượng, mẹ kế

　　Con riêng và bố

　　dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì

　　được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 676 và Điều 677 của Bộ luật này.

　　Điều 680. Việc thừa kế trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản

　　chung, đang xin ly hôn, đã kết hôn với người khác

　　1. Trong trường

　　hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung khi hôn nhân còn tồn tại mà sau đó một

　　người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.

　　2. Trong trường

　　hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Toà án cho ly hôn bằng bản

　　án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu một người chết thì người còn

　　sống vẫn được thừa kế di sản.

　　3. Người đang là

　　vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết

　　hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản.

　　CHƯƠNG XXV

　　THANH TOÁN VÀ PHÂN CHIA DI SẢN

　　Điều 681. Họp mặt những người thừa kế

　　1. Sau khi có

　　thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có

　　thể họp mặt để thoả thuận những việc sau đây:

　　a) Cử người

　　quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những

　　người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc;

　　b) Cách thức

　　phân chia di sản.

　　2. Mọi thoả

　　thuận của những người thừa kế phải được lập thành văn bản.

　　Điều 682. Người phân chia di sản

　　1. Người phân

　　chia di sản có thể đồng thời là người quản lý di sản được chỉ định trong di

　　chúc hoặc được những người thừa kế thoả thuận cử ra.

　　2. Người phân

　　chia di sản phải chia di sản theo đúng di chúc hoặc đúng thoả thuận của những

　　người thừa kế theo pháp luật.

　　3. Người phân chia

　　di sản được hưởng thù lao, nếu người để lại di sản cho phép trong di chúc hoặc

　　những người thừa kế có thoả thuận.

　　Điều 683. Thứ tự ưu tiên thanh toán

　　Các nghĩa vụ

　　tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế được thanh toán theo thứ tự

　　sau đây:

　　1. Chi phí hợp

　　lý theo tập quán cho việc mai táng;

　　2. Tiền cấp

　　dưỡng còn thiếu;

　　3. Tiền trợ cấp

　　cho người sống nương nhờ;

　　4. Tiền công

　　lao động;

　　5. Tiền bồi

　　thường thiệt hại;

　　6. Thuế và các khoản

　　nợ khác đối với Nhà nước;

　　7. Tiền phạt;

　　8. Các khoản nợ

　　khác đối với cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể khác;

　　9. Chi phí cho

　　việc bảo quản di sản;

　　10. Các chi phí

　　khác.

　　Điều 684. Phân chia di sản theo di chúc

　　1. Việc phân

　　chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc

　　không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho

　　những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　2. Trong trường

　　hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận

　　hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần

　　giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện

　　vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi

　　thường thiệt hại.

　　3. Trong trường

　　hợp di chúc chỉ xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối

　　di sản thì tỷ lệ này được tính trên giá trị khối di sản đang còn vào thời điểm

　　phân chia di sản.

　　Điều 685. Phân chia di sản theo pháp luật

　　1. Khi phân

　　chia di sản nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì

　　phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng, để

　　nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra, được hưởng; nếu chết trước khi sinh

　　ra thì những người thừa kế khác được hưởng.

　　2. Những người

　　thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều

　　bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thoả thuận về việc định giá hiện

　　vật và thoả thuận về người nhận hiện vật; nếu không thoả thuận được thì hiện

　　vật được bán để chia.

　　Điều 686. Hạn chế phân chia di sản

　　Trong trường

　　hợp theo ý chí của người lập di chúc hoặc theo thoả thuận của tất cả những

　　người thừa kế, di sản chỉ được phân chia sau một thời hạn nhất định thì chỉ khi

　　đã hết thời hạn đó di sản mới được đem chia.

　　Trong trường

　　hợp yêu cầu chia di sản thừa kế mà việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến

　　đời sống của bên vợ hoặc chồng còn sống và gia đình thì bên còn sống có quyền

　　yêu cầu Toà án xác định phần di sản mà những người thừa kế được hưởng nhưng

　　chưa cho chia di sản trong một thời hạn nhất định, nhưng không quá ba năm, kể

　　từ thời điểm mở thừa kế; nếu hết thời hạn do Toà án xác định hoặc bên còn sống

　　đã kết hôn với người khác thì những người thừa kế khác có quyền yêu cầu Toà án

　　cho chia di sản thừa kế.

　　Điều 687. Phân chia di sản trong trường hợp có người thừa kế mới hoặc

　　có người thừa kế bị bác bỏ quyền thừa kế

　　1. Trong trường

　　hợp đã phân chia di sản mà xuất hiện người thừa kế mới thì không thực hiện việc

　　phân chia lại di sản bằng hiện vật, nhưng những người thừa kế đã nhận di sản

　　phải thanh toán cho người thừa kế mới một khoản tiền tương ứng với phần di sản

　　của người đó tại thời điểm chia thừa kế theo tỷ lệ tương ứng với phần di sản đã

　　nhận, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　2. Trong trường

　　hợp đã phân chia di sản mà có người thừa kế bị bác bỏ quyền thừa kế thì người

　　đó phải trả lại di sản hoặc thanh toán một khoản tiền tương đương với giá trị

　　di sản được hưởng tại thời điểm chia thừa kế cho những người thừa kế, trừ

　　trường hợp có thoả thuận khác.

　　PHẦN THỨ NĂM

　　QUY ĐỊNH VỀ

　　CHUYỂN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　CHƯƠNG XXVI

　　NHỮNG

　　QUY ĐỊNH CHUNG

　　Điều 688. Căn cứ xác lập quyền sử dụng đất

　　1. Đất đai

　　thuộc hình thức sở hữu nhà nước, do Chính phủ thống nhất quản lý.

　　2. Quyền sử

　　dụng đất của cá nhân, pháp nhân, hộ gia đình, chủ thể khác được xác lập do Nhà

　　nước giao đất, cho thuê đất hoặc công nhận quyền sử dụng đất.

　　3. Quyền sử

　　dụng đất của cá nhân, pháp nhân, hộ gia đình, chủ thể khác cũng được xác lập do

　　được người khác chuyển quyền sử dụng đất phù hợp với quy định của Bộ luật này

　　và pháp luật về đất đai.

　　Điều 689. Hình thức chuyển quyền sử dụng đất

　　1. Việc chuyển

　　quyền sử dụng đất được thực hiện thông qua hợp đồng, trừ trường hợp quy định

　　tại khoản 3 Điều này.

　　2. Hợp đồng chuyển

　　quyền sử dụng đất phải được lập thành văn bản, có công chứng, chứng thực theo

　　quy định của pháp luật.

　　3. Việc thừa kế

　　quyền sử dụng đất được thực hiện theo quy định tại các điều từ Điều

　　733 đến Điều 735 của Bộ luật này.

　　Điều 690. Giá chuyển quyền sử dụng đất

　　Giá chuyển quyền

　　sử dụng đất do các bên thoả thuận hoặc do pháp luật quy định.

　　Điều 691. Nguyên tắc chuyển quyền sử dụng đất

　　1. Cá nhân, pháp

　　nhân, hộ gia đình, chủ thể khác sử dụng đất được pháp luật cho phép chuyển

　　quyền sử dụng đất mới có quyền chuyển quyền sử dụng đất.

　　2. Khi chuyển

　　quyền sử dụng đất, các bên có quyền thoả thuận về nội dung của hợp đồng chuyển

　　quyền sử dụng đất nhưng phải phù hợp với quy định của Bộ luật này và pháp luật

　　về đất đai.

　　3. Bên nhận chuyển

　　quyền sử dụng đất phải sử dụng đất đúng mục đích, đúng thời hạn ghi trong giấy

　　chứng nhận quyền sử dụng đất và phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở

　　địa phương tại thời điểm chuyển quyền sử dụng đất.

　　Điều 692. Hiệu lực của việc chuyển quyền sử dụng đất

　　Việc chuyển quyền

　　sử dụng đất có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký quyền sử dụng đất theo quy định

　　của pháp luật về đất đai.

　　CHƯƠNG XXVII

　　HỢP ĐỒNG

　　CHUYỂN ĐỔI QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　Điều 693. Hợp đồng chuyển đổi quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng chuyển

　　đổi quyền sử dụng đất là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó các bên chuyển

　　giao đất và chuyển quyền sử dụng đất cho nhau theo quy định của Bộ luật này và

　　pháp luật về đất đai.

　　Điều 694. Nội dung của hợp đồng chuyển đổi quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng chuyển

　　đổi quyền sử dụng đất bao gồm các nội dung sau đây:

　　1. Tên, địa chỉ

　　của các bên;

　　2. Quyền, nghĩa vụ

　　của các bên;

　　3. Loại đất, hạng

　　đất, diện tích, vị trí, số hiệu, ranh giới và tình trạng đất;

　　4. Thời điểm

　　chuyển giao đất;

　　5. Thời hạn sử

　　dụng đất của bên chuyển đổi; thời hạn sử dụng đất còn lại của bên được chuyển

　　đổi;

　　6. Chênh lệch về

　　giá trị quyền sử dụng đất, nếu có;

　　7. Quyền của người

　　thứ ba đối với đất chuyển đổi;

　　8. Trách nhiệm của

　　các bên khi vi phạm hợp đồng.

　　Điều 695. Nghĩa vụ của các bên chuyển đổi quyền sử dụng đất

　　Các bên chuyển đổi

　　quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Chuyển giao đất

　　cho nhau đủ diện tích, đúng hạng đất, loại đất, vị trí, số hiệu và tình trạng

　　đất như đã thoả thuận;

　　2. Sử dụng đất

　　đúng mục đích, đúng thời hạn;

　　3. Chịu lệ phí về

　　việc chuyển đổi quyền sử dụng đất đối với diện tích đất mà mình được chuyển đổi

　　và thực hiện các nghĩa vụ của người sử dụng đất theo quy định của Bộ luật này

　　và pháp luật về đất đai;

　　4. Thanh toán tiền

　　chênh lệch, nếu giá trị quyền sử dụng đất chuyển đổi của một bên cao hơn, trừ

　　trường hợp có thoả thuận khác.

　　Điều 696. Quyền của các bên chuyển đổi quyền sử dụng đất

　　Các bên chuyển đổi

　　quyền sử dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên kia

　　giao đất đủ diện tích, đúng hạng đất, loại đất, vị trí, số hiệu và tình trạng

　　đất như đã thoả thuận;

　　2. Yêu cầu bên kia

　　giao cho mình toàn bộ giấy tờ hợp pháp về quyền sử dụng đất;

　　3. Được cấp giấy

　　chứng nhận quyền sử dụng đất đối với đất đã chuyển đổi;

　　4. Được sử dụng

　　đất theo đúng mục đích, đúng thời hạn.

　　CHƯƠNG

　　XXVIII

　　HỢP ĐỒNG CHUYỂN NHƯỢNG QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　Điều 697. Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng chuyển

　　nhượng quyền sử dụng đất là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên chuyển

　　nhượng quyền sử dụng đất chuyển giao đất và quyền sử dụng đất cho bên nhận

　　chuyển nhượng, còn bên nhận chuyển nhượng trả tiền cho bên chuyển nhượng theo

　　quy định của Bộ luật này và pháp luật về đất đai.

　　Điều 698. Nội dung của hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng chuyển

　　nhượng quyền sử dụng đất bao gồm các nội dung sau đây:

　　1. Tên, địa chỉ

　　của các bên;

　　2. Quyền, nghĩa vụ

　　của các bên;

　　3. Loại đất, hạng

　　đất, diện tích, vị trí, số hiệu, ranh giới và tình trạng đất;

　　4. Thời hạn sử

　　dụng đất của bên chuyển nhượng; thời hạn sử dụng đất còn lại của bên nhận

　　chuyển nhượng;

　　5. Giá chuyển

　　nhượng;

　　6. Phương thức,

　　thời hạn thanh toán;

　　7. Quyền của

　　người thứ ba đối với đất chuyển nhượng;

　　8. Các thông

　　tin khác liên quan đến quyền sử dụng đất;

　　9. Trách nhiệm

　　của các bên khi vi phạm hợp đồng.

　　Điều 699. Nghĩa vụ của bên chuyển nhượng quyền sử dụng đất

　　Bên chuyển nhượng

　　quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Chuyển giao đất

　　cho bên nhận chuyển nhượng đủ diện tích, đúng hạng đất, loại đất, vị trí, số

　　hiệu và tình trạng đất như đã thoả thuận;

　　2. Giao giấy tờ có

　　liên quan đến quyền sử dụng đất cho bên nhận chuyển nhượng.

　　Điều 700. Quyền của bên chuyển nhượng quyền sử dụng đất

　　Bên chuyển nhượng

　　quyền sử dụng đất có quyền được nhận tiền chuyển nhượng quyền sử dụng đất;

　　trường hợp bên nhận chuyển nhượng chậm trả tiền thì áp dụng theo quy định tại Điều 305 của Bộ luật này.

　　Điều 701. Nghĩa vụ của bên nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất

　　Bên nhận chuyển

　　nhượng quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Trả đủ tiền,

　　đúng thời hạn và đúng phương thức đã thoả thuận cho bên chuyển nhượng quyền sử

　　dụng đất;

　　2. Đăng ký quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai;

　　3. Bảo đảm quyền

　　của người thứ ba đối với đất chuyển nhượng;

　　4. Thực hiện các

　　nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật về đất đai.

　　Điều 702. Quyền của bên nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất

　　Bên nhận chuyển

　　nhượng quyền sử dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　chuyển nhượng quyền sử dụng đất giao cho mình giấy tờ có liên quan đến quyền sử

　　dụng đất;

　　2. Yêu cầu bên

　　chuyển nhượng quyền sử dụng đất giao đất đủ diện tích, đúng hạng đất, loại đất,

　　vị trí, số hiệu và tình trạng đất như đã thoả thuận;

　　3. Được cấp giấy

　　chứng nhận quyền sử dụng đất đối với đất được chuyển nhượng;

　　4. Được sử dụng

　　đất theo đúng mục đích, đúng thời hạn.

　　CHƯƠNG XXIX

　　HỢP

　　ĐỒNG THUÊ, THUÊ LẠI QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　MỤC 1

　　HỢP ĐỒNG

　　THUÊ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　Điều 703. Hợp đồng thuê quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng thuê

　　quyền sử dụng đất là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê chuyển

　　giao đất cho bên thuê để sử dụng trong một thời hạn, còn bên thuê phải sử dụng

　　đất đúng mục đích, trả tiền thuê và trả lại đất khi hết thời hạn thuê theo quy

　　định của Bộ luật này và pháp luật về đất đai.

　　Điều 704. Nội dung của hợp đồng thuê quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng thuê

　　quyền sử dụng đất bao gồm các nội dung sau đây:

　　1. Tên, địa chỉ

　　của các bên;

　　2. Quyền, nghĩa vụ

　　của các bên;

　　3. Loại đất, hạng

　　đất, diện tích, vị trí, số hiệu, ranh giới và tình trạng đất;

　　4. Thời hạn

　　thuê;

　　5. Giá thuê;

　　6. Phương thức,

　　thời hạn thanh toán;

　　7. Quyền của

　　người thứ ba đối với đất thuê;

　　8. Trách nhiệm

　　của các bên khi vi phạm hợp đồng;

　　9. Giải quyết

　　hậu quả khi hợp đồng thuê quyền sử dụng đất hết hạn.

　　Điều 705. Nghĩa vụ của bên cho thuê quyền sử dụng đất

　　Bên cho thuê quyền

　　sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Đăng ký việc

　　cho thuê quyền sử dụng đất;

　　2. Chuyển giao đất

　　cho bên thuê đủ diện tích, đúng vị trí, số hiệu, hạng đất, loại đất và tình

　　trạng đất như đã thoả thuận;

　　3. Cho thuê quyền

　　sử dụng đất trong thời hạn được giao, được thuê;

　　4. Kiểm tra, nhắc

　　nhở bên thuê bảo vệ, giữ gìn đất và sử dụng đất đúng mục đích;

　　5. Nộp thuế sử

　　dụng đất, trừ trường hợp có thoả thuận khác;

　　6. Báo cho bên

　　thuê về quyền của người thứ ba đối với đất thuê.

　　Điều 706. Quyền của bên cho thuê quyền sử dụng đất

　　Bên cho thuê quyền

　　sử dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　thuê quyền sử dụng đất trả đủ tiền thuê;

　　2. Yêu cầu bên

　　thuê quyền sử dụng đất chấm dứt ngay việc sử dụng đất không đúng mục đích, hủy

　　hoại đất hoặc làm giảm sút giá trị sử dụng của đất; nếu bên thuê không chấm dứt

　　ngay hành vi vi phạm thì bên cho thuê có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện

　　hợp đồng, yêu cầu bên thuê trả lại đất đang thuê và bồi thường thiệt hại;

　　3. Yêu cầu bên

　　thuê trả lại đất khi thời hạn cho thuê đã hết.

　　Điều 707. Nghĩa vụ của bên thuê quyền sử dụng đất

　　Bên thuê quyền

　　sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Sử dụng đất

　　đúng mục đích, đúng ranh giới, đúng thời hạn cho thuê;

　　2. Không được

　　hủy hoại, làm giảm sút giá trị sử dụng của đất và phải thực hiện các yêu cầu

　　khác như đã thoả thuận trong hợp đồng thuê quyền sử dụng đất;

　　3. Trả đủ tiền

　　thuê quyền sử dụng đất đúng thời hạn, đúng địa điểm và theo phương thức đã thoả

　　thuận; nếu việc sử dụng đất không sinh lợi thì bên thuê vẫn phải trả đủ tiền

　　thuê, trừ trường hợp có thoả thuận khác;

　　4. Tuân theo

　　các quy định về bảo vệ môi trường; không được làm tổn hại đến quyền, lợi ích

　　hợp pháp của người sử dụng đất xung quanh;

　　5. Trả lại đất

　　đúng tình trạng như khi nhận sau khi hết thời hạn thuê, trừ trường hợp có thoả

　　thuận khác.

　　Điều 708. Quyền của bên thuê quyền sử dụng đất

　　Bên thuê quyền sử

　　dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên cho

　　thuê chuyển giao đất đủ diện tích, đúng vị trí, số hiệu, hạng đất, loại đất và

　　tình trạng đất như đã thoả thuận;

　　2. Được sử dụng

　　đất thuê ổn định theo thời hạn như đã thoả thuận;

　　3. Được hưởng hoa

　　lợi, lợi tức từ việc sử dụng đất;

　　4. Đơn phương chấm

　　dứt thực hiện hợp đồng theo quy định tại Điều 426 của Bộ luật

　　này;

　　5. Yêu cầu bên cho

　　thuê giảm, miễn tiền thuê trong trường hợp do bất khả kháng mà hoa lợi, lợi tức

　　bị mất hoặc bị giảm sút.

　　Điều 709. Chậm trả tiền thuê quyền sử dụng đất

　　Khi bên thuê chậm

　　trả tiền thuê quyền sử dụng đất theo thoả thuận thì bên cho thuê có thể gia

　　hạn; nếu hết thời hạn đó mà bên thuê không thực hiện nghĩa vụ thì bên cho thuê

　　có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, yêu cầu bên thuê trả lại đất.

　　Bên cho thuê có quyền yêu cầu bên thuê trả đủ tiền trong thời gian đã thuê kể

　　cả lãi đối với khoản tiền chậm trả theo lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước

　　quy định tương ứng với thời gian chậm trả tại thời điểm thanh toán.

　　Điều 710. Bồi thường thiệt hại do đất bị thu hồi

　　1. Khi bên cho

　　thuê hoặc bên thuê cố ý vi phạm nghĩa vụ của người sử dụng đất dẫn đến việc Nhà

　　nước thu hồi đất thì bên vi phạm phải bồi thường thiệt hại cho bên kia.

　　2. Trong trường

　　hợp hợp đồng thuê quyền sử dụng đất đang có hiệu lực nhưng do nhu cầu về quốc

　　phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phát triển kinh tế mà

　　Nhà nước thu hồi đất thì hợp đồng thuê quyền sử dụng đất chấm dứt trước thời

　　hạn.

　　Trong trường

　　hợp bên thuê đã trả tiền trước thì bên cho thuê phải trả lại cho bên thuê khoản

　　tiền còn lại tương ứng với thời gian chưa sử dụng đất; nếu bên thuê chưa trả

　　tiền thì chỉ phải trả tiền tương ứng với thời gian đã sử dụng đất.

　　Bên cho thuê

　　được Nhà nước bồi thường thiệt hại do thu hồi đất theo quy định của pháp luật,

　　còn bên thuê được Nhà nước bồi thường thiệt hại về hoa lợi có trên đất.

　　Điều 711. Quyền tiếp tục thuê quyền sử dụng đất khi một bên chết

　　1. Trong trường

　　hợp bên cho thuê quyền sử dụng đất là cá nhân chết thì bên thuê vẫn được tiếp

　　tục thuê quyền sử dụng đất cho đến hết thời hạn thuê.

　　2. Trong trường

　　hợp bên thuê quyền sử dụng đất là cá nhân chết thì thành viên trong hộ gia đình

　　của người đó được tiếp tục thuê quyền sử dụng đất cho đến hết thời hạn thuê

　　nhưng phải báo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　Điều 712. Chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong thời hạn cho thuê quyền

　　sử dụng đất

　　Khi thời hạn cho

　　thuê quyền sử dụng đất đang còn, bên cho thuê vẫn có quyền chuyển nhượng quyền

　　sử dụng đất cho người khác nếu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép,

　　nhưng phải báo cho bên thuê biết để bên thuê thực hiện nghĩa vụ với bên nhận

　　chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

　　Bên thuê vẫn được

　　tiếp tục thuê cho đến hết thời hạn thuê quyền sử dụng đất theo hợp đồng.

　　Điều 713. Chấm dứt hợp đồng thuê quyền sử dụng đất

　　1. Hợp đồng thuê

　　quyền sử dụng đất chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

　　a) Hết thời hạn

　　thuê và không được gia hạn thuê;

　　b) Theo thoả

　　thuận của các bên;

　　c) Nhà nước thu

　　hồi đất;

　　d) Một trong

　　các bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng hoặc hủy bỏ hợp đồng theo thoả

　　thuận hoặc theo quy định của pháp luật;

　　đ) Bên thuê

　　quyền sử dụng đất là cá nhân chết mà trong hộ gia đình của người đó không còn

　　thành viên nào khác hoặc có nhưng không có nhu cầu tiếp tục thuê;

　　e) Diện tích

　　đất thuê không còn do thiên tai;

　　g) Các trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　2. Khi hợp đồng

　　thuê quyền sử dụng đất chấm dứt, người thuê quyền sử dụng đất phải khôi phục

　　tình trạng đất như khi nhận đất, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật

　　có quy định khác. Tài sản gắn liền với đất được giải quyết theo thoả thuận của

　　các bên.

　　MỤC 2

　　HỢP ĐỒNG

　　THUÊ LẠI QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　Điều 714. Hợp đồng thuê lại quyền sử dụng đất

　　Trong trường

　　hợp pháp luật không có quy định khác thì quy định tại các điều từ Điều 703 đến Điều 713 của Bộ luật này cũng được áp dụng đối

　　với hợp đồng thuê lại quyền sử dụng đất.

　　CHƯƠNG XXX

　　HỢP ĐỒNG THẾ CHẤP QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　Điều 715. Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng thế

　　chấp quyền sử dụng đất là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên sử dụng đất

　　(sau đây gọi là bên thế chấp) dùng quyền sử dụng đất của mình để bảo đảm việc

　　thực hiện nghĩa vụ dân sự với bên kia (sau đây gọi là bên nhận thế chấp). Bên

　　thế chấp được tiếp tục sử dụng đất trong thời hạn thế chấp.

　　Điều 716. Phạm vi thế chấp quyền sử dụng đất

　　1. Quyền sử dụng

　　đất có thể được thế chấp một phần hoặc toàn bộ.

　　2. Trường hợp

　　người sử dụng đất thế chấp quyền sử dụng đất thì nhà, công trình xây dựng khác,

　　rừng trồng, vườn cây và các tài sản khác của người thế chấp gắn liền với đất

　　chỉ thuộc tài sản thế chấp, nếu có thoả thuận.

　　Điều 717. Nghĩa vụ của bên thế chấp quyền sử dụng đất

　　Bên thế chấp quyền

　　sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Giao giấy chứng

　　nhận quyền sử dụng đất cho bên nhận thế chấp;

　　2. Làm thủ tục

　　đăng ký việc thế chấp; xoá việc đăng ký thế chấp khi hợp đồng thế chấp chấm

　　dứt;

　　3. Sử dụng đất

　　đúng mục đích, không làm hủy hoại, làm giảm giá trị của đất đã thế chấp;

　　4. Thanh toán

　　tiền vay đúng hạn, đúng phương thức theo thoả thuận trong hợp đồng.

　　Điều 718. Quyền của bên thế chấp quyền sử dụng đất

　　Bên thế chấp quyền

　　sử dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Được sử dụng

　　đất trong thời hạn thế chấp;

　　2. Được nhận tiền

　　vay do thế chấp quyền sử dụng đất theo phương thức đã thoả thuận;

　　3. Hưởng hoa lợi,

　　lợi tức thu được, trừ trường hợp hoa lợi, lợi tức cũng thuộc tài sản thế chấp;

　　4. Được chuyển

　　đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất đã thế chấp nếu

　　được bên nhận thế chấp đồng ý;

　　5. Nhận lại giấy

　　chứng nhận quyền sử dụng đất sau khi đã thực hiện xong nghĩa vụ thế chấp.

　　Điều 719. Nghĩa vụ của bên nhận thế chấp quyền sử dụng đất

　　Bên nhận thế chấp

　　quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Cùng với bên

　　thế chấp đăng ký việc thế chấp;

　　2. Trả lại giấy

　　chứng nhận quyền sử dụng đất khi bên thế chấp đã thực hiện nghĩa vụ được bảo

　　đảm bằng thế chấp.

　　Điều 720. Quyền của bên nhận thế chấp quyền sử dụng đất

　　Bên nhận thế chấp

　　quyền sử dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Kiểm tra, nhắc

　　nhở bên thế chấp quyền sử dụng đất bảo vệ, giữ gìn đất và sử dụng đất đúng mục

　　đích;

　　2. Được ưu tiên

　　thanh toán nợ trong trường hợp xử l‎ý quyền sử dụng đất đã thế chấp.

　　Điều 721. Xử lý quyền sử dụng đất đã thế chấp

　　Khi đã đến hạn

　　thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm bằng thế chấp quyền sử dụng đất mà bên thế chấp

　　không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì quyền sử dụng đất đã thế

　　chấp được xử lý theo thoả thuận; nếu không có thỏa thuận hoặc không xử lý được

　　theo thoả thuận thì bên nhận thế chấp có quyền khởi kiện tại Toà án.

　　CHƯƠNG XXXI

　　HỢP ĐỒNG

　　TẶNG CHO QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　Điều 722. Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng tặng cho

　　quyền sử dụng đất là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên tặng cho giao

　　quyền sử dụng đất cho bên được tặng cho mà không yêu cầu đền bù, còn bên được

　　tặng cho đồng ý nhận theo quy định của Bộ luật này và pháp luật về đất đai.

　　Điều 723. Nội dung của hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng tặng cho

　　quyền sử dụng đất bao gồm các nội dung sau đây:

　　1. Tên, địa chỉ

　　của các bên;

　　2. Lý do tặng

　　cho quyền sử dụng đất;

　　3. Quyền, nghĩa

　　vụ của các bên;

　　4. Loại đất,

　　hạng đất, diện tích, vị trí, số hiệu, ranh giới và tình trạng đất;

　　5. Thời hạn sử

　　dụng đất còn lại của bên tặng cho;

　　6. Quyền của

　　người thứ ba đối với đất được tặng cho;

　　7. Trách nhiệm

　　của các bên khi vi phạm hợp đồng.

　　Điều 724. Nghĩa vụ của bên tặng cho quyền sử dụng đất

　　Bên tặng cho

　　quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Giao đất đủ

　　diện tích, đúng hạng đất, loại đất, vị trí, số hiệu và tình trạng đất như đã

　　thoả thuận;

　　2. Giao giấy tờ

　　có liên quan đến quyền sử dụng đất cho bên được tặng cho để làm thủ tục đăng ký

　　quyền sử dụng đất.

　　Điều 725. Nghĩa vụ của bên được tặng cho quyền sử dụng đất

　　Bên được tặng cho

　　quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Đăng ký quyền

　　sử dụng đất tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về

　　đất đai;

　　2. Bảo đảm quyền

　　của người thứ ba đối với đất được tặng cho;

　　3. Thực hiện các

　　nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật về đất đai.

　　Điều 726. Quyền của bên được tặng cho quyền sử dụng đất

　　Bên được tặng cho

　　quyền sử dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên

　　tặng cho giao đủ diện tích, đúng hạng đất, loại đất, vị trí, số hiệu và tình

　　trạng đất như đã thoả thuận;

　　2. Được sử dụng

　　đất theo đúng mục đích, đúng thời hạn;

　　3. Được cấp giấy

　　chứng nhận quyền sử dụng đất.

　　CHƯƠNG XXXII

　　HỢP

　　ĐỒNG GÓP VỐN BẰNG GIÁ TRỊ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　Điều 727. Hợp đồng góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng góp

　　vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó người

　　sử dụng đất (sau đây gọi là bên góp vốn) góp phần vốn của mình bằng giá trị

　　quyền sử dụng đất để hợp tác sản xuất, kinh doanh với cá nhân, pháp nhân, hộ

　　gia đình, chủ thể khác theo quy định của Bộ luật này và pháp luật về đất đai.

　　Điều 728. Nội dung của hợp đồng góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất

　　Hợp đồng góp vốn

　　bằng giá trị quyền sử dụng đất bao gồm các nội dung sau đây:

　　1. Tên, địa chỉ

　　của các bên;

　　2. Quyền, nghĩa vụ

　　của các bên;

　　3. Loại đất, hạng

　　đất, diện tích, vị trí, số hiệu, ranh giới và tình trạng đất;

　　4. Thời hạn sử

　　dụng đất còn lại của bên góp vốn;

　　5. Thời hạn góp

　　vốn;

　　6. Giá trị quyền

　　sử dụng đất góp vốn;

　　7. Quyền của người

　　thứ ba đối với đất được góp vốn;

　　8. Trách nhiệm của

　　các bên khi vi phạm hợp đồng.

　　Điều 729. Nghĩa vụ của bên góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất

　　Bên góp vốn bằng

　　giá trị quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Giao đất đúng

　　thời hạn, đủ diện tích, đúng hạng đất, loại đất, vị trí, số hiệu và tình trạng

　　đất như đã thoả thuận trong hợp đồng;

　　2. Đăng ký quyền

　　sử dụng đất tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về

　　đất đai.

　　Điều 730. Quyền của bên góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất

　　Bên góp vốn bằng

　　giá trị quyền sử dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Được hưởng lợi

　　nhuận theo tỷ lệ góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất;

　　2. Được chuyển

　　nhượng, để thừa kế phần góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất, trừ trường hợp

　　có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác;

　　3. Được nhận lại

　　quyền sử dụng đất đã góp vốn theo thỏa thuận hoặc khi thời hạn góp vốn đã hết;

　　4. Hủy bỏ hợp đồng

　　và yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu bên nhận góp vốn không thực hiện việc thanh

　　toán phần lợi nhuận đúng thời hạn hoặc thanh toán không đầy đủ.

　　Điều 731. Nghĩa vụ của bên nhận góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất

　　Bên nhận góp vốn

　　bằng giá trị quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:

　　1. Thanh toán phần

　　lợi nhuận cho bên góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất đúng thời hạn, đúng

　　phương thức đã thoả thuận trong hợp đồng;

　　2. Bảo đảm quyền

　　của người thứ ba đối với đất được góp vốn;

　　3. Thực hiện các

　　nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật về đất đai.

　　Điều 732. Quyền của bên nhận góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất

　　Bên nhận góp vốn

　　bằng giá trị quyền sử dụng đất có các quyền sau đây:

　　1. Yêu cầu bên góp

　　vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất giao đất đủ diện tích, đúng thời hạn, hạng

　　đất, loại đất, vị trí, số hiệu và tình trạng đất như đã thoả thuận trong hợp

　　đồng;

　　2. Được sử dụng

　　đất theo đúng mục đích, đúng thời hạn;

　　3. Được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong trường hợp bên nhận

　　góp vốn là pháp nhân, trừ trường hợp góp vốn trong hợp đồng hợp tác kinh doanh.

　　CHƯƠNG XXXIII

　　THỪA KẾ

　　QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

　　Điều 733. Thừa kế quyền sử dụng đất

　　Thừa kế quyền sử

　　dụng đất là việc chuyển quyền sử dụng đất của người chết sang cho người thừa kế

　　theo quy định của Bộ luật này và pháp luật về đất đai.

　　Điều 734. Cá nhân để thừa kế quyền sử dụng đất

　　Cá nhân được Nhà

　　nước giao đất, cho thuê đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất có quyền để thừa kế

　　quyền sử dụng đất theo quy định tại Phần thứ tư của Bộ luật này và pháp luật về

　　đất đai.

　　Điều 735. Thừa kế quyền sử dụng đất được Nhà nước giao cho hộ gia đình

　　Hộ gia đình được

　　Nhà nước giao đất nếu trong hộ có thành viên chết thì quyền sử dụng đất của

　　thành viên đó được để lại cho những người thừa kế theo quy định tại Phần thứ tư

　　của Bộ luật này và pháp luật về đất đai.

　　PHẦN THỨ SÁU

　　QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG

　　NGHỆ

　　CHƯƠNG XXXIV

　　MỤC 1

　　QUYỀN TÁC GIẢ

　　1. Người sáng tạo

　　tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học (sau đây gọi chung là tác phẩm) là tác

　　giả của tác phẩm đó.

　　Trong trường hợp

　　có hai người hoặc nhiều người cùng sáng tạo ra tác phẩm thì những người đó là

　　các đồng tác giả.

　　2. Người sáng tạo

　　ra tác phẩm phái sinh từ tác phẩm của người khác, bao gồm tác phẩm được dịch từ

　　ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm phóng tác, cải biên, chuyển thể, biên

　　soạn, chú giải, tuyển chọn là tác giả của tác phẩm phái sinh đó.

　　Điều 737. Đối tượng quyền tác giả

　　Đối tượng quyền

　　tác giả bao gồm mọi sản phẩm sáng tạo trong các lĩnh vực văn học, nghệ thuật,

　　khoa học được thể hiện dưới bất kỳ hình thức và bằng bất kỳ phương tiện nào,

　　không phân biệt nội dung, giá trị và không phụ thuộc vào bất kỳ thủ tục nào.

　　Điều 738. Nội dung quyền tác giả

　　1. Quyền tác

　　giả bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản đối với tác phẩm.

　　2. Quyền nhân thân thuộc quyền tác giả bao gồm:

　　a) Đặt tên cho

　　tác phẩm;

　　b) Đứng tên thật

　　hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được

　　công bố, sử dụng;

　　c) Công bố hoặc

　　cho phép người khác công bố tác phẩm;

　　d) Bảo vệ sự

　　toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén, xuyên tạc tác

　　phẩm.

　　3. Quyền tài sản thuộc quyền tác giả bao gồm:

　　a) Sao chép tác

　　phẩm;

　　b) Cho phép tạo

　　tác phẩm phái sinh;

　　c) Phân phối,

　　nhập khẩu bản gốc và bản sao tác phẩm;

　　d) Truyền đạt

　　tác phẩm đến công chúng;

　　đ) Cho thuê bản

　　gốc hoặc bản sao chương trình máy tính.

　　Điều 739. Thời điểm phát sinh và hiệu lực quyền tác giả

　　1. Quyền tác giả

　　phát sinh kể từ ngày tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức

　　vật chất nhất định.

　　2. Quyền nhân thân thuộc quyền tác giả tồn tại vô thời hạn, trừ quyền

　　công bố hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm do pháp luật về sở hữu trí

　　tuệ quy định.

　　3. Quyền tài sản

　　thuộc quyền tác giả tồn tại trong thời hạn do pháp luật về sở hữu trí tuệ quy

　　định.

　　Điều 740. Chủ sở hữu quyền tác giả

　　1. Quyền nhân thân

　　thuộc về tác giả.

　　2. Trong trường

　　hợp tác phẩm được sáng tạo không phải trên cơ sở thực hiện nhiệm vụ hoặc hợp đồng giao việc thì quyền tài sản thuộc về tác giả.

　　3. Trong trường

　　hợp tác phẩm được sáng tạo trên cơ sở thực hiện nhiệm vụ hoặc hợp đồng giao

　　việc thì quyền tài sản thuộc về cơ quan, tổ chức giao nhiệm vụ hoặc bên giao

　　việc theo hợp đồng, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

　　Trong trường

　　hợp quyền tài sản không thuộc về tác giả thì tác giả có quyền nhận thù lao,

　　nhuận bút do chủ sở hữu quyền tài sản chi trả theo quy định của pháp luật về sở

　　hữu trí tuệ.

　　Điều 741. Phân chia quyền của đồng tác giả

　　Trường hợp tác

　　phẩm được các đồng tác giả sáng tạo, trong đó mỗi phần do từng đồng tác giả

　　sáng tạo có thể tách rời để sử dụng độc lập thì quy định tại Điều

　　740 của Bộ luật này được áp dụng cho từng phần tác phẩm được sử dụng độc

　　lập đó, nếu các đồng tác giả không có thoả thuận khác.

　　Điều 742. Chuyển giao quyền tác giả

　　1. Quyền nhân thân

　　quy định tại các điểm a, b và d khoản 2 Điều 738 của Bộ luật

　　này không được chuyển giao.

　　Quyền nhân thân quy

　　định tại điểm c khoản 2 Điều 738 của Bộ luật này có thể

　　được chuyển giao với các điều kiện do pháp luật về sở hữu trí tuệ quy định.

　　2. Quyền tài sản

　　có thể được chuyển giao toàn bộ hoặc từng phần theo hợp đồng hoặc để thừa kế,

　　kế thừa.

　　Điều 743. Hợp đồng chuyển giao quyền tài sản thuộc quyền tác giả

　　Việc chuyển giao

　　một phần hoặc toàn bộ quyền tài sản thuộc quyền tác giả được thực hiện trên cơ

　　sở hợp đồng. Hợp đồng chuyển giao quyền tác giả phải

　　được lập thành văn bản.

　　MỤC 2

　　QUYỀN LIÊN QUAN ĐẾN QUYỀN TÁC GIẢ

　　Điều 744. Đối tượng quyền liên quan đến quyền tác giả

　　Đối tượng quyền

　　liên quan đến quyền tác giả (sau đây gọi là quyền liên quan) bao gồm cuộc biểu

　　diễn của người biểu diễn; bản ghi âm, ghi hình; cuộc phát sóng của các tổ chức

　　phát sóng và tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá.

　　Điều 745. Chủ sở hữu và nội dung quyền đối với cuộc biểu diễn

　　1. Quyền đối với

　　cuộc biểu diễn bao gồm quyền nhân thân của người biểu diễn và quyền tài sản của

　　người đầu tư để thực hiện cuộc biểu diễn.

　　2. Quyền nhân thân

　　của người biểu diễn bao gồm quyền được nêu tên khi biểu diễn hoặc khi phát hành

　　các bản ghi âm, ghi hình cuộc biểu diễn và quyền được bảo vệ sự toàn vẹn hình

　　tượng biểu diễn.

　　3. Quyền tài sản

　　của người đầu tư để thực hiện cuộc biểu diễn bao gồm quyền thực hiện và cấm

　　người khác thực hiện các hành vi sau đây:

　　a) Ghi âm, ghi

　　hình cuộc biểu diễn;

　　b) Sao chép,

　　phân phối bản gốc hoặc bản sao bản ghi âm, ghi hình cuộc biểu diễn;

　　c) Phát sóng

　　hoặc truyền theo cách khác cuộc biểu diễn đến công chúng.

　　Điều 746. Chủ sở hữu và nội dung quyền đối với bản ghi âm, ghi hình

　　1. Quyền đối với

　　bản ghi âm, ghi hình thuộc về người đầu tư để tạo ra bản ghi âm, ghi hình đó.

　　2. Quyền đối với

　　bản ghi âm, ghi hình bao gồm quyền thực hiện và cấm người khác thực hiện các

　　hành vi sau đây:

　　a) Sao chép

　　toàn bộ hoặc một phần bản ghi âm, ghi hình;

　　b) Phân phối,

　　nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao bản ghi âm, ghi hình;

　　c) Cho thuê bản

　　gốc hoặc bản sao bản ghi âm, ghi hình nhằm mục đích thương mại.

　　Điều 747. Chủ sở hữu và nội dung quyền đối với cuộc phát sóng

　　1. Quyền đối với

　　cuộc phát sóng thuộc về tổ chức phát sóng.

　　2. Quyền đối với

　　cuộc phát sóng bao gồm quyền thực hiện hoặc cấm người khác thực hiện các hành

　　vi sau đây:

　　a) Ghi, sao chép

　　bản ghi; phát sóng, phát lại một phần hoặc toàn bộ cuộc phát sóng;

　　b) Phân phối bản

　　ghi hoặc bản sao bản ghi cuộc phát sóng.

　　Điều 748. Chủ sở hữu và nội dung quyền đối với tín hiệu vệ tinh mang

　　chương trình được mã Hoá

　　1. Quyền đối với

　　tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá thuộc về người đầu tiên phát tín

　　hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá đó.

　　2. Quyền đối với

　　tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá gồm quyền thực hiện, cho phép

　　hoặc cấm người khác thực hiện các hành vi sau:

　　a) Sản xuất, lắp

　　ráp, biến đổi, nhập khẩu, bán, cho thuê thiết bị hoặc hệ thống nhằm mục đích

　　giải mã tín hiệu vệ tinh được mã hoá;

　　b) Thu, phân phối

　　lại tín hiệu đã được giải mã khi không được người nắm giữ quyền đối với tín

　　hiệu vệ tinh được mã hoá cho phép.

　　Điều 749. Chuyển giao quyền liên quan

　　1. Các quyền tài

　　sản thuộc quyền liên quan quy định tại các điều 745, 746, 747

　　và 748 của Bộ luật này có thể được chuyển giao.

　　2. Việc chuyển

　　giao các quyền liên quan được thực hiện trên cơ sở hợp đồng bằng văn bản.

　　CHƯƠNG XXXV

　　QUYỀN SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP VÀ QUYỀN ĐỐI

　　VỚI GIỐNG CÂY TRỒNG

　　Điều 750. Đối tượng quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây

　　trồng

　　1. Đối tượng quyền

　　sở hữu công nghiệp bao gồm sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí

　　mạch tích hợp bán dẫn, bí mật kinh doanh, nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn

　　địa lý.

　　2. Đối tượng quyền

　　đối với giống cây trồng là vật liệu nhân giống và giống cây trồng.

　　Điều 751. Nội dung quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây

　　trồng

　　1. Quyền sở hữu

　　công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích

　　hợp bán dẫn, quyền đối với giống cây trồng, bao gồm quyền nhân thân và quyền

　　tài sản được quy định như sau:

　　a) Quyền nhân

　　thân đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán

　　dẫn, giống cây trồng thuộc về người đã trực tiếp tạo ra sáng chế, kiểu dáng

　　công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, giống cây trồng bằng lao

　　động sáng tạo của mình, bao gồm quyền được đứng tên tác giả trong văn bằng bảo

　　hộ do Nhà nước cấp, trong các tài liệu công bố, giới thiệu về sáng chế, kiểu

　　dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, giống cây trồng đó;

　　b) Quyền tài sản

　　đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn,

　　giống cây trồng thuộc về chủ sở hữu các đối tượng đó, bao gồm quyền sử dụng,

　　cho phép hoặc cấm người khác sử dụng sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế

　　bố trí mạch tích hợp bán dẫn, giống cây trồng đó.

　　2. Quyền sở hữu

　　công nghiệp đối với bí mật kinh doanh thuộc về tổ chức, cá nhân có được thông

　　tin tạo thành bí mật kinh doanh một cách hợp pháp và thực hiện việc bảo mật

　　thông tin đó, bao gồm:

　　a) Khai thác,

　　sử dụng bí mật kinh doanh;

　　b) Cho phép

　　hoặc cấm người khác tiếp cận, sử dụng, tiết lộ bí mật kinh doanh.

　　3. Quyền sở hữu

　　công nghiệp đối với nhãn hiệu, tên thương mại thuộc về chủ sở hữu nhãn hiệu,

　　tên thương mại đó, bao gồm:

　　a) Sử dụng nhãn

　　hiệu, tên thương mại trong kinh doanh;

　　b) Cho phép

　　hoặc cấm người khác sử dụng nhãn hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn

　　với nhãn hiệu của mình; cấm người khác sử dụng tên thương mại gây nhầm lẫn với

　　hoạt động kinh doanh của mình.

　　4. Quyền sở hữu

　　chỉ dẫn địa lý thuộc về Nhà nước. Quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý nhằm chỉ dẫn

　　xuất xứ, nguồn gốc của sản phẩm thuộc về tổ chức, cá nhân đáp ứng các điều kiện

　　do pháp luật về sở hữu trí tuệ quy định.

　　5. Quyền chống

　　cạnh tranh không lành mạnh thuộc về tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh trong

　　điều kiện cạnh tranh.

　　Điều 752. Căn cứ xác lập quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với

　　giống cây trồng

　　1. Quyền sở hữu

　　công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích

　　hợp bán dẫn, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, quyền đối với giống cây trồng được xác

　　lập trên cơ sở quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi thực hiện việc

　　đăng ký các đối tượng đó theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.

　　2. Quyền sở hữu

　　công nghiệp đối với tên thương mại được xác lập trên cơ sở sử dụng hợp pháp tên

　　thương mại đó.

　　3. Quyền sở hữu

　　công nghiệp đối với bí mật kinh doanh được xác lập trên cơ sở có được thông tin

　　tạo thành bí mật kinh doanh một cách hợp pháp và sự bảo mật thông tin đó.

　　4. Quyền chống

　　cạnh tranh không lành mạnh được xác lập trên cơ sở hoạt động cạnh tranh trong

　　kinh doanh.

　　Điều 753. Chuyển giao quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống

　　cây trồng

　　1. Quyền sở hữu

　　công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích

　　hợp bán dẫn, bí mật kinh doanh, nhãn hiệu, quyền đối với giống cây trồng có thể

　　được chuyển giao toàn bộ hoặc một phần theo hợp đồng hoặc để thừa kế, kế thừa.

　　2. Quyền đối với

　　tên thương mại chỉ được phép chuyển giao cùng với việc chuyển giao toàn bộ cơ

　　sở kinh doanh và hoạt động kinh doanh dưới tên thương mại đó.

　　3. Quyền đối với

　　chỉ dẫn địa lý không được chuyển giao.

　　4. Đối với hợp

　　đồng chuyển giao quyền sở hữu công nghiệp phát sinh trên cơ sở đăng ký thì chỉ

　　khi hợp đồng đó được đăng ký mới có giá trị pháp lý đối với người thứ ba.

　　CHƯƠNG XXXVI

　　CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ

　　Điều 754. Quyền chuyển giao công nghệ

　　Tổ chức, cá nhân

　　sau đây có quyền chuyển giao quyền sử dụng, quyền sở hữu công nghệ:

　　1. Chủ sở hữu công

　　nghệ;

　　2. Tổ chức, cá

　　nhân được chủ sở hữu công nghệ cho phép chuyển giao quyền sử dụng, quyền sở hữu

　　công nghệ.

　　Điều 755. Đối tượng chuyển giao công nghệ

　　1. Đối tượng

　　chuyển giao công nghệ bao gồm bí quyết kỹ thuật; kiến thức kỹ thuật về công

　　nghệ dưới dạng phương án công nghệ, các giải pháp kỹ thuật, công thức, thông số

　　kỹ thuật, bản vẽ, sơ đồ kỹ thuật, chương trình máy tính, thông tin dữ liệu về

　　công nghệ chuyển giao; giải pháp hợp lý hoá sản xuất, đổi mới công nghệ, cấp phép

　　đặc quyền kinh doanh và các đối tượng khác do pháp luật về chuyển giao công

　　nghệ quy định.

　　2. Trường hợp công

　　nghệ là đối tượng được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ thì việc chuyển giao công

　　nghệ phải được thực hiện cùng với việc chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ theo

　　quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.

　　Điều 756. Những công nghệ không được chuyển giao

　　1. Công nghệ không

　　đáp ứng các quy định của pháp luật về an toàn lao động, vệ sinh lao động, bảo

　　đảm sức khoẻ con người, bảo vệ môi trường.

　　2. Những trường

　　hợp khác do pháp luật quy định.

　　Điều 757. Hợp đồng chuyển giao công nghệ

　　1. Việc chuyển

　　giao công nghệ được thực hiện trên cơ sở hợp đồng bằng văn bản.

　　2. Hợp đồng chuyển

　　giao công nghệ phải được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong

　　trường hợp pháp luật có quy định.

　　3. Việc sửa đổi,

　　bổ sung, gia hạn, hủy bỏ hợp đồng chuyển giao công nghệ phải được lập thành hợp

　　đồng bằng văn bản; đối với hợp đồng chuyển giao công nghệ quy định tại khoản 2 Điều

　　này, việc sửa đổi, bổ sung, gia hạn, hủy bỏ hợp đồng cũng phải được đăng ký tại

　　cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

　　QUAN HỆ DÂN SỰ CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI

　　Điều 758. Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài

　　Quan hệ dân sự có

　　yếu tố nước ngoài là quan hệ dân sự có ít nhất một trong các bên tham gia là cơ

　　quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài hoặc là

　　các quan hệ dân sự giữa các bên tham gia là công dân, tổ chức Việt Nam nhưng

　　căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài,

　　phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài.

　　Điều 759. Áp dụng pháp luật dân sự Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, điều

　　ước quốc tế, pháp luật nước ngoài và tập quán quốc tế

　　1. Các quy định

　　của pháp luật dân sự Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được áp dụng đối với

　　quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, trừ trường hợp Bộ luật này có quy định

　　khác.

　　2. Trong trường

　　hợp điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy

　　định khác với quy định của Bộ luật này thì áp dụng quy định của điều ước quốc

　　tế đó.

　　3. Trong trường hợp Bộ luật này, các văn bản pháp luật khác của Cộng

　　hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ

　　nghĩa Việt Nam là thành viên dẫn chiếu đến việc áp dụng pháp luật nước ngoài

　　thì pháp luật của nước đó được áp dụng, nếu việc áp dụng hoặc hậu quả của việc

　　áp dụng không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Cộng hoà xã hội chủ

　　nghĩa Việt Nam; trường hợp pháp luật nước đó dẫn chiếu trở lại pháp luật Cộng

　　hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì áp dụng pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa

　　Việt Nam.

　　Pháp luật nước

　　ngoài cũng được áp dụng trong trường hợp các bên có thoả thuận trong hợp đồng,

　　nếu sự thoả thuận đó không trái với quy định của Bộ luật này và các văn bản

　　pháp luật khác của Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　4. Trong trường

　　hợp quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài không được Bộ luật này, các văn bản

　　pháp luật khác của Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, điều ước quốc tế mà Cộng

　　hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc hợp đồng dân sự giữa các bên điều

　　chỉnh thì áp dụng tập quán quốc tế, nếu việc áp dụng hoặc hậu quả của việc áp

　　dụng không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Cộng hoà xã hội chủ

　　nghĩa Việt Nam.

　　Điều 760. Căn cứ áp dụng pháp luật đối với người không quốc tịch, người

　　nước ngoài có hai hay nhiều quốc tịch nước ngoài

　　1. Trong trường

　　hợp Bộ luật này hoặc các văn bản pháp luật khác của Cộng hoà xã hoà xã hội chủ

　　nghĩa Việt Nam dẫn chiếu đến việc áp dụng pháp luật của nước mà người nước

　　ngoài là công dân thì pháp luật áp dụng đối với người không quốc tịch là pháp luật

　　của nước nơi người đó cư trú; nếu người đó không có nơi cư trú thì áp dụng pháp

　　luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　2. Trong trường

　　hợp Bộ luật này hoặc các văn bản pháp luật khác của Cộng hoà xã hội chủ nghĩa

　　Việt Nam dẫn chiếu đến việc áp dụng pháp luật của nước mà người nước ngoài là

　　công dân thì pháp luật áp dụng đối với người nước ngoài có hai hay nhiều quốc

　　tịch nước ngoài là pháp luật của nước mà người đó có quốc tịch và cư trú vào thời

　　điểm phát sinh quan hệ dân sự; nếu người đó không cư trú tại một trong các nước

　　mà người đó có quốc tịch thì áp dụng pháp luật của nước mà người đó có quốc

　　tịch và có quan hệ gắn bó nhất về quyền và nghĩa vụ công dân.

　　1. Năng lực pháp luật

　　dân sự của cá nhân là người nước ngoài được xác định theo pháp luật của nước mà

　　người đó có quốc tịch.

　　2. Người nước

　　ngoài có năng lực pháp luật dân sự tại Việt Nam như công dân Việt Nam, trừ

　　trường hợp pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quy định khác.

　　1. Năng lực hành

　　vi dân sự của cá nhân là người nước ngoài được xác định theo pháp luật của nước

　　mà người đó là công dân, trừ trường hợp pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa

　　Việt Nam có quy định khác.

　　2. Trong trường

　　hợp người nước ngoài xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự tại Việt Nam thì

　　năng lực hành vi dân sự của người nước ngoài được xác định theo pháp luật Cộng

　　hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　1. Việc xác định

　　người không có năng lực hành vi dân sự, mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn

　　chế năng lực hành vi dân sự phải tuân theo pháp luật của nước mà người đó có

　　quốc tịch.

　　2. Trong trường

　　hợp người nước ngoài cư trú tại Việt Nam thì việc xác định người đó không có,

　　mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự phải tuân theo pháp luật Cộng hoà

　　xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　1. Việc xác định

　　một người mất tích hoặc chết phải tuân theo pháp luật của nước mà người đó có

　　quốc tịch vào thời điểm trước khi có tin tức cuối cùng về việc mất tích hoặc

　　chết.

　　2. Trong trường

　　hợp người nước ngoài cư trú tại Việt Nam thì việc xác định người đó mất tích

　　hoặc chết phải tuân theo pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　1. Năng lực pháp luật

　　dân sự của pháp nhân nước ngoài được xác định theo pháp luật của nước nơi pháp

　　nhân đó được thành lập, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

　　2. Trong trường

　　hợp pháp nhân nước ngoài xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự tại Việt Nam

　　thì năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân được xác định theo pháp luật Cộng

　　hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　1. Việc xác

　　lập, thực hiện, thay đổi, chấm dứt quyền sở hữu tài sản, nội dung quyền sở hữu

　　đối với tài sản được xác định theo pháp luật của nước nơi có tài sản đó, trừ

　　trường hợp quy định tại khoản 2 và khoản 4 Điều này.

　　2. Quyền sở hữu

　　đối với động sản trên đường vận chuyển được xác định theo pháp luật của nước

　　nơi động sản được chuyển đến, nếu không có thoả thuận khác.

　　3. Việc phân

　　biệt tài sản là động sản hoặc bất động sản được xác định theo pháp luật của

　　nước nơi có tài sản.

　　4. Việc xác

　　định quyền sở hữu đối với tàu bay dân dụng và tàu biển tại Việt Nam

　　phải tuân theo pháp luật về hàng không dân dụng và pháp luật về hàng hải của

　　Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　1. Thừa kế theo

　　pháp luật phải tuân theo pháp luật của nước mà người để lại di sản thừa kế có

　　quốc tịch trước khi chết.

　　2. Quyền thừa kế

　　đối với bất động sản phải tuân theo pháp luật của nước nơi có bất động sản đó.

　　3. Di sản không có

　　người thừa kế là bất động sản thuộc về Nhà nước nơi có bất động sản đó.

　　4. Di sản không có

　　người thừa kế là động sản thuộc về Nhà nước mà người để lại di sản thừa kế có

　　quốc tịch trước khi chết.

　　1. Năng lực lập di

　　chúc, thay đổi và hủy bỏ di chúc phải tuân theo pháp luật của nước mà người lập

　　di chúc là công dân.

　　2. Hình thức của

　　di chúc phải tuân theo pháp luật của nước nơi lập di chúc.

　　1. Quyền và

　　nghĩa vụ của các bên theo hợp đồng được xác định theo pháp luật của nước nơi

　　thực hiện hợp đồng, nếu không có thoả thuận khác.

　　Hợp đồng được

　　giao kết tại Việt Nam và thực hiện hoàn toàn tại Việt Nam thì phải tuân theo

　　pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　Trong trường

　　hợp hợp đồng không ghi nơi thực hiện thì việc xác định nơi thực hiện hợp đồng

　　phải tuân theo pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　2. Hợp đồng

　　liên quan đến bất động sản ở Việt Nam phải tuân theo pháp luật Cộng hoà xã hội

　　chủ nghĩa Việt Nam.

　　1. Hình thức

　　của hợp đồng phải tuân theo pháp luật của nước nơi giao kết hợp đồng. Trong

　　trường hợp hợp đồng được giao kết ở nước ngoài mà vi phạm quy định về hình thức

　　hợp đồng theo pháp luật của nước đó, nhưng không trái với quy định về hình thức

　　hợp đồng theo pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì hình thức hợp

　　đồng được giao kết ở nước ngoài đó vẫn được công nhận tại Việt Nam.

　　2. Hình thức

　　hợp đồng liên quan đến việc xây dựng hoặc chuyển giao quyền sở hữu công trình,

　　nhà cửa và các bất động sản khác trên lãnh thổ Việt Nam phải tuân theo pháp luật

　　Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

　　Trong trường hợp

　　giao kết hợp đồng vắng mặt thì việc xác định nơi giao kết hợp đồng phải tuân

　　theo pháp luật của nước nơi cư trú của cá nhân hoặc nơi có trụ sở chính của

　　pháp nhân là bên đề nghị giao kết hợp đồng.

　　Thời điểm giao kết

　　hợp đồng vắng mặt được xác định theo pháp luật của nước của bên đề nghị giao

　　kết hợp đồng nếu bên này nhận được trả lời chấp nhận của bên được đề nghị giao

　　kết hợp đồng.

　　Trong quan hệ

　　giao dịch đơn phương, quyền và nghĩa vụ của bên tự nguyện thực hiện quan hệ

　　giao dịch đơn phương được xác định theo pháp luật của nước nơi cư trú hoặc nơi

　　có hoạt động chính của bên đó.

　　1. Việc bồi

　　thường thiệt hại ngoài hợp đồng được xác định theo pháp luật của nước nơi xảy

　　ra hành vi gây thiệt hại hoặc nơi phát sinh hậu quả thực tế của hành vi gây

　　thiệt hại.

　　2. Việc bồi

　　thường thiệt hại do tàu bay, tàu biển gây ra ở không phận quốc tế hoặc biển cả

　　được xác định theo pháp luật của nước mà tàu bay, tàu biển mang quốc tịch, trừ

　　trường hợp pháp luật về hàng không dân dụng và pháp luật về hàng hải của Cộng

　　hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quy định khác.

　　3. Trong trường

　　hợp hành vi gây thiệt hại xảy ra ở ngoài lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ

　　nghĩa Việt Nam mà người gây thiệt hại và người bị thiệt hại đều là công dân

　　hoặc pháp nhân Việt Nam thì áp dụng pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt

　　Nam.

　　Quyền tác giả

　　của người nước ngoài, pháp nhân nước ngoài đối với tác phẩm lần đầu tiên được

　　công bố, phổ biến tại Việt Nam hoặc được sáng tạo và thể hiện dưới hình thức

　　nhất định tại Việt Nam được bảo hộ theo quy định của pháp luật Cộng hoà xã hội

　　chủ nghĩa Việt Nam và điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là

　　thành viên.

　　Quyền sở hữu công

　　nghiệp, quyền đối với giống cây trồng của người nước ngoài, pháp nhân nước

　　ngoài đối với các đối tượng của quyền sở hữu công nghiệp, đối tượng của quyền

　　đối với giống cây trồng đã được Nhà nước Việt Nam cấp văn bằng bảo hộ hoặc công

　　nhận được bảo hộ theo quy định của pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam

　　và điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

　　Việc chuyển giao

　　công nghệ giữa cá nhân, pháp nhân Việt Nam với người nước ngoài, pháp nhân nước

　　ngoài, việc chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam và từ Việt Nam ra

　　nước ngoài, phải tuân theo quy định của Bộ luật này, các văn bản pháp luật khác

　　của Việt Nam về chuyển giao công nghệ và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành

　　viên hoặc pháp luật của nước ngoài, nếu việc áp dụng hoặc hậu quả của việc áp

　　dụng đó không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Cộng hoà xã hội chủ

　　nghĩa Việt Nam.

　　Điều 777. Thời hiệu khởi kiện

　　Thời hiệu khởi

　　kiện đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo pháp luật

　　của nước mà pháp luật nước đó được áp dụng để điều chỉnh quan hệ dân sự có yếu

　　tố nước ngoài tương ứng.

　　Bộ luật này đã

　　được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XI, kỳ họp thứ 7 thông

　　qua ngày 14 tháng 6 năm 2005.

　　CHỦ TỊCH QUỐC HỘI

　　Nguyễn Văn An